бор

Монголоор

Үгийн гарал

Үгийн дуудлага

[borʌ]

Үндэсний бичиг

ᠪᠤ᠊ᠷ
ᠪᠤ᠊ᠷᠣ /~втор/ ᠪᠤ᠊ᠷᠣ᠊ᠪᠳ᠋ᠣ᠊᠊ᠷ, /~втордуу/ ᠪᠤ᠊ᠷᠣ᠊ᠪᠳ᠋ᠣ᠊ᠷᠳ᠋‍ᠠ‍ᡍᠣ, /~дуу/ ᠪᠤ᠊ᠷᠣ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᡍᠣ, /~дуухан/ ᠪᠤ᠊ᠷᠣ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ, /~хон/ ᠪᠤ᠊ᠷᠣ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ

(бору)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I тэм.

Хөх улаан хоёр хольцолдсон хүрэнтэй ойролцоо өнгө
Малын зүс; цагаан зүсэнд улаан хүрэн, хөх, хар зэрэг өнгө, сор хольцолдсон нь
Хүмүүсийн царай зүсний хүрэн хар өнгө
Харуй бүрий, гэгээ муутай бүрсгэр байдал
шилж. Бяцхан, өхөөрдөм, хөөрхөн
шилж. Эгэл, энгийн, жирийн; бүдүүлэг, хялбар дөхөм
Их төлөв, бараг тойм
Амьтан, ургамлын нэрэнд хоршин орж тэдгээрийн өнгийг заана

II нэр.хуучир.

Архи

III тэм.

Зорьсондоо хүрэхээр чармайдаг зан.

IV.

бор хөрс (Монгол орны говь цөлд тархсан хөрсний хэв шинж, дэд хэв шинжийн нэр; говийн бор хөрс, цөлөрхөг хээрийн бор хөрс, хээржүү цөлийн бор хөрс).

V нэр.анагаах.

Өвчний төрөл

VI амьт.

Халиуны зулзага; бойр.

VII нэр.хими.

Химийн нэг махбод

Ойролцоо үг

Нийлмэл үг

бор дов - цас хайлж, бор сааралдуу өнгөтэй болсон дов

бор дээл - хүрэн дээл

бор хүрэн - арай бараавтар хүрэн өнгө

бор эсгий - бараан өнгө дийлэнх эсгий

бор морь - улаан хүрэн, хөх, хар зэрэг өнгө, сор холилдсон цагаан цайвар зүсмийн морь

бор саарал - а.хар цагаан хольцолдсон зэвхий өнгө; б.адууны харавтар сортой саарал зүсэм

хүйлэн бор - харавтар хөх зүсэм

бор нүүр - хүрэн нүүр

бор гэгээ - нар жаргаснаас хойших шар гэгээ, үдшийн бүрий хоёрын завсрын үе

бор түүш - үдшийн бүрэнхий

бор униар - хөх униарыг бодвол арай шингэн, сааралдуу униар

бор борви - бяцхан борви

бор гар - бяцхан өхөөрдөм гар

бор гэдэс - хүүхдийн гэдэс

бор ажил - жирийн ажил

хар бор ажил - а.бүдүүн хадуун ажил; б.аар саар ажил

бор амьдрал - а.жирийн амьдрал; б.шилж. энгүүн, дорой, хөөрхийлөлтэй

бор өөх - хөхтөн амьтны нялх төлийн хүзүү дал, бүдэрхий, нурууг дагаж илч үүсгэдэг өөх

бор тос - мэхээрийг нүдэж жижиглээд шар тосонд хольж хийсэн цагаан идээ

бор хоол - а.өөхгүй махан хоол; б.сүүнээс бусад хоол

бор бударгана урга. - өндөр нь хориос хорин таван сантиметр, мөчирлөг, мөчрийн дагуу мөхлөгтэй, Монгол орны говь талын бүсэд ургана, ногооноороо өвөлждөг учир малд тэжээл сайтай

бор бургас урга. - ой, хярд ургана, дурс харавтар, навч дүгрэгхэн болоод зузаан, гол нь улаан нэг зүйл мод

бор харгана урга. - өндөр нь нэг аравны таваас хоёр метр, шар ногоон хальстай, Монгол орны говь талын бүсэд ургана, бор харганыг мал идвэл ам нь гэмтдэг гэдэг

бор шувуу амьт. - нүд улаавтархан, хошуу болоод сүүл харавтар, цагаан чандартай нэг зүйл болжмор

бор бадган - уламжлалт анагаах ухааны өвчний нэр

бор цанх - өвчний нэр

борын хүчил - эмнэлэг, техникт хэрэглэх химийн бодос

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

бор тэм.. борыг, борын, борд, бортой нэр Бор ♫:боор

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

Орчуулга

Хоршоо үг

бор хар - боровтор хар
бор шар - а.бор өнгө дийлэнх шар өнгө; б.нэг зүйл дотрын өвчин
бор дарс - а.сархад; б.архи айраг хольж найруулан нэрж гаргасан болон айрагт элдэв жимсний зүйл хольж, исгэн нэрж гаргасан архи

Товчилсон үг

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

бор ходоодоо баярлуулах - юм идэх, уух

бор зүрхээрээ зүтгэх - бие дааж хөдөлмөрлөх, мэрийх

шар нар, бор хоног - а.өдөр хоног; б.ядуу буурай үе

бор борви бохилзож, саарь таваг гялалзах - зарцлагдах~Насаараа баян ноёныд бор борви бохилзож, саарь таваг гялалзаж амьдарсаар ирсэн.

бор зүрх бол бол хийж, богино хавирга шир шир хийх - ихэд айх~Чингис хаан сэрээд, зургаан сайддаа ингэж зарлиг болруун

бор зүрх борт гэж, богино хавирга ширт гэх - айх, балмагдах, сандрах, мэгдэх~Зэр зэвсгээр зэвсэглэсэн түмэн цэргийг хараад бор зүрх борт гэж, богино хавирга ширт гэв ээ.

бор зүрхээрээ зүтгэх - бие дааж хөдөлмөрлөх, мэрийх~Бор зүрхээрээ зүтгээд ч хүнийг үнэлэх үнэлэмж одоо үед өөр болсон байна.

бор овоохойд нар гийгүүлэх - айл, гэрт морилон очих~Таны алдрыг эрт дээр сонссон боловч танилцах завшаан олдсонгүй. Өнөөдөр миний бор овоохойд нар гийгүүлэн морилж ирсэнд өчүүхэн би баярлавч барахгүй (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

бор ходоодоо баярлуулах/борлуулах - юм идэх, уух~Хаа нэгтээ нүүр өгөхүйц хүн дайралдмагц амар эрэн танилцаж, бор ходоодоо борлуулахыг бодон урагш эргэж олон хашаа руу орлоо. Харамсалтай нь амьтан үл үзэгдэнэ (Д.Намдаг, Цаг төрийн үймээн).

бор ходоодоо болгож авах - юм идэх~Бор ходоодоо болгож аваад ажилдаа гарна даа. Тэгэхгүй бол хоол нэхээд ажил явахгүй.

бор юм - цөөхөн төгрөг~Өдөр шөнөгүй, нойр хоолгүй ажиллан байж хэдэн бор юм авдаг аа.

↑ шар нар, бор хоног

↑ хар бор ажил

Хэвшмэл хэлц

Бор борви бөхөлзөж

Бор таваг гялалзах

Бор мод тод дуулиатай явж

Боролзот газар хэвтэштэй явах

Бор нохойд идүүлчих үү юмаа

Богд эзэндээ өргөчих үү юмаа

Бор тов нь л байвал

Боролж шарилжаар дутахгүй

Бор шаваг өсөвч мод болохгүй

Буруу номтон сүрдүүлэвч бодь мөрийг олохгүй

Бор шаваг ургавч мод болохгүй

Хорз хэдий ширгэвч ус болохгүй

Боролдой өвгөнийг барьж ир гэснээс биш

Бор гэрийг нь цоолж ир гэв үү?

Бороо ахадвал үер

Бор ахадвал өвчин

Булт олноороо бүлгэмдвэл

Бор шороогоо алт болгоно

Буян дээр буман хүн сундална

Бор морин дээр нэг хүн сундална

Зүүн баруун гэгч зүгийн ялгал

Бор шар гэгч будгийн ялгал

Хар гэртээ хаан сууж

Бор гэртээ бурхан болох

Хар гэртээ хаан

Бор гэртээ богд

Хар нохойн хаагаар

Бор нохойн богтоор

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Бор гэртээ богд

Хар гэртээ хаан

Тайлбар: муу боловч гэртээ эзэн