Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 151.854 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Портрет на Фране Петриќ од неговото дело Philosophiae de rerum natura (Филозофија за природата на нештата)
Портрет на Фране Петриќ од неговото дело Philosophiae de rerum natura (Филозофија за природата на нештата)

Фране Петриќ (1529 – 1597) ― филозоф и научник од Република Венеција, со потекло од Црес. Тој бил познат како бранител на платонизмот и противник на аристотелизмот.

Петриќ првично ги посветил своите студии на Аристотеловата филозофија на Универзитетот во Падова, но се свртел кон платонизмот додека се уште бил студент. Тој станал остар, гласен противник на аристотелизмот, со кого опширно се борел во обемни списи. По долги години неуспешни напори да обезбеди материјален опстанок, тој конечно добил покана во 1577 година до дворот на династијата Есте во Војводството Ферара. На Универзитетот во Ферара, посебно за него била поставена катедра за платонска филозофија. Во годините што следеле, тој се здобил со углед на професор, но бил вклучен и во научни и книжевни контроверзии; тој се склонил кон полемика и за возврат бил насилно нападнат од противниците. Во 1592 година тој ја прифатил поканата за Рим, каде благодарение на папската наклонетост му била создадена нова функција. Последните години од неговиот живот биле вплеткани во сериозен судир со инквизицијата, која го забранило неговото главно дело, Nova de universis philosophia („Нова филозофија на универзумот“).

Како еден од последните ренесансни хуманисти, Петриќ се одликувал со широко образование, разновидна научна активност, силна волја за новитети и исклучителна книжевна плодност. Тој критички ги испитувал воспоставените, општо признати учења и предложувал алтернативи. Особено, тој сакал да ја замени преовладувачката Аристотеловска природна филозофија со свој модел. Тој се спротивставил на традиционалното гледиште за значењето на историските студии, кое обично било ограничено на морална инструкција, со неговиот концепт за широко, неутрално, научно историско истражување. Во поезијата тој ја истакнал важноста на вдахновението и се борел против конвенционалните правила, кои ги сметал за произволни, нестварни ограничувања на творечката слобода. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Каменувањето на Свети Стефан, 1591 г.
Каменувањето на Свети Стефан, 1591 г.
На денешен ден…

Денес е 18 април 2025 г.

Настани:

1506  Осветени се темелите на денешната базилика „Св. Петар“ во Рим.
1941  Втора светска војна: Со одбрение на Германија, единиците на Петтата бугарска армија, со Шестата и со Седмата пешадиска дивизија, ја започнаа воената окупација на Македонија.
1942  Втора светска војна: Американското воздухопловство првпат го бомбардира Токио.
1951  Во Париз, Белгија, Западна Германија, Италија, Луксембург, Холандија и Франција потпишаа Договор за создавање Европска заедница за јаглен и челик.
1954  Гамал Абдел Насер станал премиер и воен управник на Египет.
1955  Во индонезискиот град Бандунг започна афроазиска конференција на 29 земји, на која се потврдени принципите на деколонизација и создавање на „третиот свет“.
1980  Јужна Родезија под името Зимбабве стана 50-та независна држава во Африка. За прв претседател е избран Ханан Банана.
1991  Со победата против „Барселона“ со резултат 70:65, југословенската екипа „Поп '84“ од Сплит по третпат едноподруго станала европски првак во кошарка.
1994  Странските хуманитарни организации соопштија дека етничките масакри на припадниците на племињата Хуту и Тутси, за време на кои се убиени околу милион лица, ја зафатиле целата територија на Руанда.
1996  Република Македонија и Република Руанда воспоставиле дипломатски односи на ниво на амбасади.

Родени:

1480  Лукреција Борџија — ќерка на Родриго Борџија.
1590  Ахмед I — отомански султан.
1772  Дејвид Рикардо — англиски економист.
1874  Ивана Брлиќ-Мажураниќ — хрватска писателка.
1917  Фредерикакралица на Грција.
1920  Томо Софрониевски — македонски првоборец и политичар.
1939  Али Хамнеи — ирански политичар.
1940  Владимир Василјевруски и советски балетан.
1943  Џани Ривера — италијански фудбалер и политичар.
1947  Брајан Кинг — англиски фудбалер.
1950  Григори Соколов — руски пијанист.
1960  Звездан Цветковиќ — југословенски и хрватски фудбалер и тренер.
1960  Миладин Пештерац — југословенски и српски фудбалер.
1960  Гао Лудунг — кинески кајакар.
1966  Ксенија Маринковиќ — хрватска глумица.
1966  Манфред Швабл — германски фудбалер.
1969  Румјана Желева — бугарски политичар.
1973  Хаиле Гебреселасие — етиопски атлетичар.
1977  Леополд Стоковски — американски диригент.
1981  Филип Јуричиќ — хрватски глумец.
1981  Максим Иглински — италијански велосипедист.
1981  Милан Јовановиќ — српски фудбалер.
1983  Лукас Себастијан Аедо — аргентински велосипедист.
1985  Лукаш Фабијански — полски фудбалер.
1986  Јаков Гојун — хрватски ракометар.
1987  Антони Ру — француски велосипедист.
1987  Иван Тричковски — македонски фудбалер.
1987  Метју Андерсон — американски одбојкар.
1989  Бојан Богдановиќ — хрватски кошаркар.
1990  Војќех Шчешни — полски фудбалер.
1993  Семјуел Холт — американски одбојкар.
1995  Дивок Ориги — белгиски фудбалер.
1996  Дензел Думфрис — холандски фудбалер.

Починале:

1898  Гистав Моро — француски симболистички сликар.
1903  Константин Кирков — македонски револуционер.
1947  Бени Леонард — американски боксер.
1949  Леонард Блумфилд — американски јазичар.
1955  Алберт Ајнштајн — физичар, најистакнат теоретичар на новата епоха во физиката.
2010  Абу Ајуб ал Масри — член на Ал-Каеда.
2024  Дики Бетс — американски рок-музичар, член на групата The Allman Brothers Band.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич