Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 149.391 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Антарктик — најјужниот и најмалку населен континент на Земјата, кој го опкружува Земјиниот Јужен Пол. Антарктикот е петти по големина континент, речиси двојно поголем од Австралија и поголем од Европа и има површина од 14.200.000 км². Поголемиот дел од Антарктикот е покриен со мраз, со просечна дебелина од 1,9 километри.

Антарктикот е во просек најстудениот, најсувиот и најветровитиот од континентите и има најголема просечна надморска височина. Континентот главно претставува поларна пустина, со годишни врнежи од над 200 мм покрај брегот и многу помалку во внатрешноста. Околу 70% од светските резерви на слатка вода се замрзнати на Антарктикот, кои доколку се стопат ќе го подигнат глобалното ниво на морињата за речиси 60 метри. Антарктикот го држи рекордот за најниска измерена температура на Земјата, −89.2 °C (−128.6 °F). Крајбрежните региони можат да достигнат температури над 10 °C (50 °F) во лето. Домородните видови на животни вклучуваат грини, цевчести црви, пингвини, фоки и тардигради. Онаму каде што се јавува вегетација, таа е претежно во форма на лишаи или мов.

Ледените плочи на Антарктикот веројатно првпат биле видени во 1820 година, за време на руската експедиција предводена од Фабијан Готлиб фон Белингсхаузен и Михаил Лазарев. Во следните децении следувале и дополнителни истражувања кои биле организирани преку француските, американските и британските експедиции. Првото потврдено пристигнување на континентот било потрдено од норвешки тим во 1895 година. Во почетокот на 20 век, имало неколку експедиции во внатрешноста на континентот. Британските истражувачи биле првите што стигнале до Јужниот магнетен пол во 1909 година, а географскиот Јужен Пол првпат бил достигнат во 1911 година од норвешките истражувачи. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Стари потопени дрва во езерото Чеао Лан во покраината Сурат Тани, Тајланд.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека Лучано Павароти првично сакал да биде професионален голман?
... дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал „Обденица“?
... дека Блаженствата се девет препораки на Христос („Блажени се...“) изречени во неговата Беседа на гората?
... дека пред да стапи во римската војска, царот Максимин во младоста бил тракиски овчар и разбојник?
... дека во 1000 г. Охридската патријаршија излегувала на 4 мориња (Егејско, Јонско, Јадранско и Црно)?
...дека скопската Саат-кула е првата саат-кула во Османлиското Царство, а нејзиниот часовник е донесен во XVI век од новоосвоениот град Сигет во Унгарија?
... дека Удовскиот Остров кај с. Удово на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор остров по површина во земјата?
... дека поимот екологија прв го вовел германскиот биолог Ернст Хекел во 1866 година?
... дека Горчливото Езеро во Кукушко, Егејска Македонија е трипати посолено од Мртвото Море?
... дека првото сметачко глувче е направено во 1964 г. како изум на американскиот инженер Даглас Енгелбарт?
... дека Бања Банско е изградена од римскиот цар Каракала во III век?
... дека првиот театар во Скопје („Ада Кафе“) е отворен во 1906 година?
... дека според месното предание, Ѓаволскиот Ѕид настанал кога Ѓаволот неуспешно се обложил со Господ дека може да ја прегради Брегалница и за една ноќ да го потопи цело Овче Поле?
... дека Малдивите имаат просечна надморска висина од само 1,5 м?
...дека буковите шуми во долината на Длабока Река во Мавровско се прогласени за светско наследство на УНЕСКО?
... дека Антарктикот е најголемата пустина на светот?
... дека симболот за жива Hg доаѓа од старогрчкиот збор хидраргирос со значење „водено сребро“?
... дека, и покрај неговите огромни димензии, Сонцето се класификува како жолто џуџе?
... дека сите јагули од Македонија одат на „свадбен пат“ за да се мрестат во Саргасовото Море недалеку од Бермудскиот Триаголник?
... дека морепловната мерка за брзина јазол доаѓа од броењето јазли на јаже кое се фрлало во водата?
...дека Винчестер бил првиот главен град на Англија?
...дека Еарендел е најдалечната ѕвезда позната за науката, на растојание од 28 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека Макаронезија е подрачје на четири архипелази меѓу Европа и Северна Африка?
...дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал Обденица?
... дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
...дека христијаните во Босна и Херцеговина се тетовирале како обележје на нивната вера, иако обичајот датира од илирско време.
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
... дека тектонските плочи ги открил германскиот научник Алфред Вегенер во 1912 година?
... дека хемискиот елемент ниобиум (Nb) е наречен по нимфата Ниоба, ќерка на митскиот крал Тантал?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 19 февруари 2025 г.

Настани:

1878	Томас Едисон го патентирал фонографот, претходник на грамофонот.
1905	Во Париз излегол првиот број на весникот „Македонија“.
1921	Склучен е првиот од пактовите со кои Франција настојуваше да обезбеди хегемонија во Европа - сојуз со Полска против Германија и со Малата Антанта дејствуваа многу силно врз европската политика.
1945	Започнала големата битка на тихоокеанскиот остров Иво Џима, која се водела меѓу армиите на САД и на Јапонија.
1959	Потпишана е Лондонската спогодба меѓу Велика Британија, Грција и Турција за независност на Кипар.
1968	Започнал судскиот процес на група родители против компанијата „Дистилер“, која го произведувала лекот „талидомид“.
1994	Во Скопје е основано Македонско-американско здружение за пријателство и соработка.
1996	Во Њујорк официјално започна со работа генералниот конзулат на Република Македонија.
1996	Советот на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ донесе одлука оваа манифестација во иднина да се одржува под името „Македонски театарски фестивал“.
2021	Порфириј е устоличен како патријарх на Српската православна црква.

Родени:

1473	Никола Коперник — полски астроном.
1743	Лујџи Бокерини — италијански композитор и виолончелист.
1875	Димо Хаџи Димов — македонски револуционер.
1876	Константин Бранкуси — романски вајар.
1895	Лика Чопова-Јуркова — македонски педагог и публицист, внука на Гоце Делчев.
1896	Кирил Јанчулев — генерал во бугарската армија.
1896	Андре Бретон — француски писател.
1912	Адолф Рудницки — полски писател.
1922	Тодор Димитровски — македонски лингвист.
1935	Јосип Генералиќ — хрватски сликар.
1940	Смоки Робинсон — американски соул-музичар.
1951	Трајан Мартиноски — македонски поет.
1952	Данило Турк — претседател на Словенија.
1954	Сократес — бразилски фудбалер.
1954	Јура Стублиќ — хрватски и југословенски пејач, член на рок-групата „Филм“ (Film).
1955	Дејвид Мареј — американски џез-музичар.
1957	Јохан Холзек - Фалко — австриски поп и рап пејач.
1960	Момчило Бајагиќ-Бајага — српски поп-рок пејач.
1962	Хана Мандликова — чешка тенисерка.
1966	Енцо Шифо — белгиски фудбалер.
1979	Игор Митрески — македонски фудбалер.
1985	Јеле Ванендерт — белгиски велосипедист.
1989	Ридигер Зелиг — германски велосипедист.
1993	Мауро Икарди — аргентински фудбалер.
1994	Владимир Цупара - српски ракометар.
1995	Никола Јокиќ - српски кошаркар.

Починале:

1923	Иван Тавчар — словенечки писател и политичар.
1951	Андре Жид — француски писател, добитник на Нобеловата награда во 1947 година.
1952	Кнут Хамсун — норвешки писател.
1962	Јоргос Папаниколау — грчки цитопатолог, творец на т.н. ПАП-тест.
1997	Денг Сјаопинг — премиер на НР Кина.
2008	Наталија Бесмертнова — примабалерина на Бољшој театар од 1961 до 1995 година.
2016	Умберто Еко — италијански писател и филозоф.
2019	Карл Лагерфелд — моден творец.
2021	Ѓорѓе Балашевиќ — српски поп-музичар.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump