Beleriand

Ered wethrin — Ered Wethrin na północy Beleriandu, widok znad jednego z dopływów Sirionu.

Beleriand – północno-zachodnia część Śródziemia istniejąca do końca Pierwszej Ery. Pierwotnie nazwy używano tylko na rejon przybrzeżny.

Geografia[]

W najszerszym, najbardziej popularnym, znaczeniu teren rozciągał się od brzegów oceanu Belegaer na zachodzie, do Gór Błękitnych na wchodzie, które odgradzały go od Eriadoru. Zajmował obszar przynajmniej od lodowych pustkowi Anfauglith na północy (teoretycznie już nie należących do Beleriandu), po lasy Taur-im-Duinath i zapewne ujście Gelionu. Długość przekątnej, od źródeł Gelionu do wybrzeża to mniej więcej 260 staj^[1] (około 1430 km.).

Regiony i dziedziny[]

Część Śródziemia na zachód od Gór Błękitnych, potocznie zwanych Beleriandem, ogólnie podzielić można na krainy Morgotha, centralne wyżyny, Beleriand właściwy. Przyjmuje się jednak zaliczać je wszystkie razem, jako rejon najbardziej znanych wydarzeń Pierwszej Ery.

Miasta i budowle obronne[]

VinyamarByMatejCadil — Vinyamar (graf. Matěj Čadil)

Znane są głównie stolice elfów, twierdze, oraz miasta krasnoludów i twierdza zła. Zapewne jednak mniejszych siedzib, w tym ludzkich było znacznie więcej.

Rzeźba górska[]

Ered gorgoroth2 — Ered Gorgoroth (graf. Mithgaraf)

Północna część Beleriandu była usytuowana wyżej i to tam znajdowało się najwięcej pasm i szczytów. Generalnie można wyróżnić cztery obszary - Góry Żelazne (formalnie za Beleriandem) - z siedzibą Morgotha, wyżyny z łańcuchami górskimi od góry Taras przez góry Wethrin, Gorgoroth do wzgórza Himring, barierę Andram oraz na wschodzie Góry Błękitne. Oprócz tego istniało kilka samotnych szczytów i masywów.

Rzeki i wody[]

Zapadlisko sirionu — Widok na Sirion z Andram (graf. Mithgaraf)

Największą rzeką Beleriandu był Sirion, płynący z gór Ered Wethrin, a wpadający do Zatoki Balar. Rzeka ta, mająca liczne dopływa, dzieliła krainę na Zachodni i Wschodni Beleriand. Drugą co do wielkości był Gelion, tworzący wraz z 6 rzekami Ossiriand. Oprócz tych dwóch do oceanu spływały mniejsze Brithon i Nenning a także strumień spływający przez Cirith Ninniach.

Długość Sirionu określa się na 130 staj. Gelion choć dwa razy dłuższy niósł mniej wód. Dopływ Sirionu Narog miał około 80 staj^[1].

Głównym zlewiskiem wód był ocean Belegaer, na którym u wybrzeży istniała przynajmniej jedna wyspa Balar. Osobnymi niewielkimi zlewiskami były zapewne jeziora Linaewen, Mithrim i Tarn Aeluin. Wyjątkowymi miejscami na rzekach były rejony pięknych wodospadów Ivrin - na zachodzie i Lanthir Lamath na wschodzie a także potężne Wrota Sirionu. Na rejonach płaskich tworzyły się rozległe moczary i rozlewiska takie jak Aelin-uial, Lisgardh

Lasy i rejony przyrodnicze[]

W lesie male — Taur-en-Faroth (graf. Mithgaraf)

Lasy były ważnym elementem terenu Beleriandu, gdyż tworzyły królestwa i dziedziny elfów. W ich wnętrzu mieściły się takie miasta jak Menegroth. Również rozlewiska delty Sirionu dały przez pewien czas schronienie uciekinierom z północy.

Lasy Beleriandu

Równiny Beleriandu

Klimat[]

Klimat Beleriandu kształtowały nasłonecznienie (mniejsze na północy) oraz wilgotne wiatry znad oceanu, które nie docierały wszędzie. W rejonach za Górami Żelaznymi panował klimat polarny, choć w okolicach Thangorodrimu był suchy i wyraźnie pod wpływem działań Morghota. Hithlum charakteryzował się mroźnymi zimami z dużą ilością śniegu i chłodnymi latami. Bardziej na wschód klimat był coraz bardziej suchy. W Dorthonione i Lothlann zimy by surowe a lata krótkie lecz z niewielką ilością opadów co sprzyjało wytworzeniu stepów. Krainy na południe od gór Wethrin i Gorgoroth cechowały zimy umiarkowane z latami na południu ciepłymi - choć wciąż nie był to klimat gorący z racji na większą wilgotność. Południowe tereny Ossiriandu miały klimat niezwykle łagodny, ciepły, bez nadmiernej ilości opadów co zapewniało utworzenie jednego z najpiękniejszych zakątków tej krainy.

Mieszkańcy[]

Pierwszymi rozumnymi mieszkańcami Beleriandu byli zapewnie entowie, którzy przemierzali istniejące tam lasy. Gdy Noldorowie wrócili z Amanu zastali na tych terenach dobrze funkcjonujące liczne społeczności Sindarów i Elfów Zielonych, dlatego też zajęli rejony środkowych wyżyn oblegając Morgotha. Zagęszczenia dokonali ludzie, którzy przeszli przez Góry Błękitne pozostając po części w Estoladzie a częściowo w Dorthonionie, Brethilu i w okolicach Ered Wethrin. Górskie tereny zdominowali Krasnoludowie z klanów Ognistobrodych i Szerokobiodrych z miastami Belegost i Nogrod, a także niewielka społeczność Krasnoludów Poślednich - wypierani jednak z siedzib przez elfów i zabijani przez entów.

Historia[]

Beleriand wydzielił się po upadku latarń w samym końcu Ery Latarń. W Erze Drzew zamieszkiwany był głównie przez elfów zmierzających w stronę Amanu. Wkroczyli oni tam w 1125 roku. Od około1250 w Beleriandzie obudzeni są 2 z ojców plemion krasnoludów. Rozpoczyna się tworzenie siedzib takich jak Nulukkizdin i Menegroth. W ostatnich latach Ery Drzew do Beleriandu docieraja Feanor i Fingolfin którzy zakładają królestwa i rozpoczyna się Pierwsza Era.

Jest to dla Beleriandu czas starć sił dobra ze złem. Powstają i upadają miasta takie jak Gondolin. W 310 roku do Beleriandu docierają plemiona ludzi i Druedainów. W lasach wschodu i południa krainy widywani są entowie. Na północy w Angbandzie rozmnażają się siły zła, wraz z coraz bardziej groźnymi smokami i balrogami. Zostają splugawione kolejne rejony w kierunku z północy na południe, łącznie z wodospadami Ivrin, a mieszkańcy spychani do morza.

Mają miejsce kolejne wielkie bitwy, podczas ostatniej, w której ostatecznie pokonano Morgotha, kraina ta została kompletnie spustoszona a następnie, w 590 roku prawie w całości zalana przez morze. Przetrwała tylko część Ossiriandu, przemianowana później na Lindon oraz trzy małe wyspy. Zgodnie z przepowiednią przetrwał grobowiec Túrina i Morweny na wyspie Tol Morwen, wzgórze Himring znane jako Tol Himling oraz Tol Fuin - będąca resztką Gór Cienia.

Etymologia[]

Nazwa oznacza „Kraj Balara” i najprawdopodobniej jest związana z Ossem, który często przebywał na brzegach Beleriandu. Pierwotnie nazwy tej używano tylko dla rejonów nadbrzeżnych, następnie rozszerzono ją na całą krainę. (Wczesna wersja tej nazwy brzmiała Broseliand)^[2].

Beleriand
Beleriand Wschodni	Andram • Ard-galen • Belegost • Doriath • Dorthonion • Esgalduina • Estolad • Gelion • Gondolin • Góra Dolmed • Góra Rerir • Góry Błękitne • Las Neldoreth • Lothlann • Menegroth • Nan Elmoth • Nogrod • Ossiriand • Region • Taur-im-Duinath • Thargelion • Thalos • Legolin • Brilthor • Duilwena • Adurant • Gelion
Beleriand Zachodni	Amon Rûdh • Arvernien • Barad Nimras • Brethil • Brithombar • Brithon • Eglarest • Ginglith • Nargothrond • Narog • Nenning • Ringwil • Sirion • Taeglin • Taur-en-Faroth • Tol Sirion • Tumhalad
Hithlum	Cirith Ninniach • Dor-lómin • Eithel Sirion • Ered Lómin • Ered Wethrin • Góra Taras • Jezioro Mithrim • Lammoth • Mithrim • Nevrast • Vinyamar • Zatoka Drengist

Przypisy

↑ ^1,0 ^1,1 Karen Wynn Fonstad, Atlas Śródziemia, „Pierwsza Era”, Beleriand i ziemie na północ od niego
↑ J.R.R. Tolkien Christopher Tolkien: Beren i Lúthien Przedmowa

[:0-1] 1,0 ^1,1 Karen Wynn Fonstad, Atlas Śródziemia, „Pierwsza Era”, Beleriand i ziemie na północ od niego

[2] J.R.R. Tolkien Christopher Tolkien: Beren i Lúthien Przedmowa

[1]

[2]