Swa (materyo)

Ede nou soutni yon pwojè diksyonè kreyòl, yon kreyasyon lib :

Wiksyonè kreyòl

Swa Kanbòdj.

Medam lakou bate swa yon penti.

Swa se yon materyo fen ki fèt nan yon fil fen ki fèt pa yon ensèk.

Swa se yon fib pwoteyin natirèl ki gen orijin bèt yo itilize nan fabrikasyon atik ak pwodui an twal yo. Pwoteyin swa yo se long makwomolekil estriktirèl ki fèt avèk asid amine (sitou alanin, glisin ak serin), repetisyon ki bay monte nan yon fib idwofob. Anpil atwopod pwodui swa nan glann serisijèn, ki gen ladan areye (swa arenyen) ak cheni yo nan kèk papiyon (iponomèt, bonbiks). Kapasite pou pwodui fib swa te parèt plizyè fwa pandan evolisyon.1 Si ensèk nan prèske tout lòd sekrete yon materyo pwoteyin ekivalan, se sèlman kèk gwoup ki devlope yon vre konpòtman pou kreye fil swa (Imenoptè, Lepidoptè, Anbiyoptè, Tisanoptè, Trikoptè ak kèk lav Diptè).2

Twal swa yo sitou sòti nan kokon ki te pwodui pa cheni a (vè swa) nan bonbiks sikomò a (Bombix mori) pou swa kiltive, ak vè swa tussah la (plizyè espès nan cheni nan jan Antheraea) pou swa sovaj.3 Swa ta dekouvri ant 2000 ak 3000 anvan Jezikri.

Etimoloji

Mo swa a soti nan lang franse a (soie) ki soti nan yon mo laten (sæta ki vle di pwal kochon, kochon barak, cheve kabrit, krinyè chwal).

Pwodiksyon

Elvaj vè swa

• 
  Devlopman vè swa. Li nan tèt, adwat a goch, apresa anba, agoch ​​a dwat.
• 
  Cheni vè swa, nan laj 21 jou.
• 
  Kokon vè swa.

Lyen deyò

• Istwa anlè swa