Paiporta
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Comunidade Valenciana | ||||
| Provincia | provincia de Valencia | ||||
| Comarca da Comunidade Valenciana | Horta Sud  | ||||
| Capital | Paiporta | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 27.184 (2023) (6.970,26 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua catalá (lingua predominante) | ||||
| Xeografía | |||||
| Superficie | 3,9 km² | ||||
| Altitude | 52 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Día festivo | |||||
| Santo padrón | Roque de Montpellier | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 46200 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 46186 | ||||
| Código ARGOS de concellos | 46186 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Páxina web | paiporta.es | ||||
  | |||||
Paiporta é un concello do País Valenciano que se atopa na bisbarra da Horta Sud.
Xeografía
[editar | editar a fonte]Concello da Horta, situado ao sur da cidade de Valencia. O territorio é totalmente chan, e o seu accidente xeográfico máis importante é o barranco de Xiva, que divide en dúas partes a vila e o termo. O núcleo máis antigo atópase á esquerda do cantil, da beira da igrexa de Sant Jordi.
O clima é mediterráneo, con invernos suaves e estíos calorosos. A choiva, escasa, cae no outono e na primavera ao redor dos 450–550 mm/anuais. A proximidade do mar dálle ao aire un certo grao de humidade. A temperatura media anual é de 19 °C, con medias térmicas de 10 °C en xaneiro e 25 °C en agosto.
Pódese acceder a esta localidade a través da liña 1 do Metro de Valencia. A liña 5 tamén posúe unha ruta con paraxe na vila.
Localidades limítrofes
[editar | editar a fonte]Paiporta limita coas localidades de Alfafar, Benetússer, Catarroja, Massanassa, Picanya e Valencia (a 5,5 km), todas elas da provincia de Valencia.
Historia
[editar | editar a fonte]Segundo o Llibre de Repartiment (Libro de Repartición), no 1238 o rei Xaime I outorgou a Arnau Lago as aldeas de Cotelles e o Racó, onde posteriormente se asentou o pobo, denominado entón de Sant Jordi.
En 1366 o rei Pere III dá o lugar a Pere Boïl ie Castellar, que posuía o terzo décimo e o dereito de cobrar impostos para o monarca. No ano 1447, o señorío pertencía ó Xustiza de Valencia (Justícia de València), Genís Ferrer, e no 1494 pasou a ser patrimonio de Pere Joaquim Pons. No 1584, Elionor Pons contraeu matrimonio con Pere Ladron Pallàs, quen herdou o título de vizconde de Xelva; no ano 1599, o rei outorgou o título de conde de Sinarcas a Jaume Ladron de Pallàs; ao morrer Gaspar Ladron de Pallàs sen descendencia masculina o señorío separouse do vizcondado de Xelva. No século XVII un roubo de sacras formas no convento de Sant Joaquim e Santa Anna, levantado en 1595 e a estas alturas desaparecido, serviu de escusa ao vicerrei para iniciar unha dura represión do bandoleirismo en todo o país; no 1741, e até a desamortización, era propiedade do marqués de Valdecarzana, quen se titulou Barón de Paiporta. En 1841 vai engadirse o barrio de Casesnoves, tamén denominado Portugalet, que pertencía á xurisdición de Torrent e á parroquia de Picanya.
Demografía
[editar | editar a fonte]Paiporta conta cunha poboación de 23.245 habitantes.
| Evolución demográfica de Paiporta | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2000 | 2005 | 2007 | 2008 | ||||||
| 2.296 | 2.506 | 2.746 | 3.074 | 3.182 | 3.574 | 4.054 | 11.224 | 14.514 | 15.627 | 18.194 | 21.341 | 22.374 | 23.245 | ||||||
Economía
[editar | editar a fonte]A economía local baséase na agricultura e na industria. O campo paiportí, que é regado pola canle do Faitanar, dá hortalizas, cítricos e flor natural. No tocante á industria, nos seus tres polígonos industriais hai fábricas de mobles, xoguetes, chapas e obradoiros de madeira, téxtiles, pinturas, materiais para construción etc.
A súa economía actualmente é máis industrial que agrícola, a pesar de ter labrada toda a superficie do termo que non foi ocupada por fábricas e zona urbana. A orixe dos regos nesta zona semella ser tan antiga coma no resto da Horta de Valencia.
A laranxeira leva camiño de converterse en monocultivo, a pesar de que inda hoxe se dedica a metade do regadío a hortalizas e millo. A gandaría ten cabezas de gando vacún e con aves repartidas entre varias granxas.
Monumentos
[editar | editar a fonte]- Igrexa de San Xoán (Església de Sant Jordi): erixida en 1754 sobre unha anterior, de 1579. O estilo arquitectónico é de transición entre o barroco e o neoclásico.
- Museo da Ladrillaría (Museu de la Rajoleria): a antiga fábrica de ladrillos de Bauset vaise acondicionar para acoller o Museu de la Rajoleria, un espazo cultural e etnolóxico de grande importancia. Hoxe, dá cabida a todo tipo de iniciativas artísticas e acolle o que antes eran os fornos, unha exposición permanente que mostra parte de la historia social e local da fábrica.
- Unha boa mostra da arquitectura rural da comarca de L'Horta: Pou de Sant Bernat, Pou de Sant Francesc, Villa Socorro, Villa Amparo e Villa Consuelo, son as máis destacadas.
Festas e celebracións
[editar | editar a fonte]- As Festas Maiores (Festes Majors). Celébranse na segunda semana do mes de agosto, na honra de Sant Roc, patrón de Paiporta, finalizando o día 16 de agosto. Consisten nunha serie de actividades festeiras, culturais e lúdicas, coma bailes, actuacións, concertos de banda de música, día infantil, xantares populares, tir i arrossegament, cabalgata, procesión e lume (ao mediodía: mascletà e pola noite, castell de fogos de artificio).
- O Día do Can (Dia del Gos). É unha festa págana que se celebra o día 17 de agosto, en homenaxe ao can de Sant Roc. É unha festa con baile, cabalgata, disfraces, xantar e lume, culminando coa Procesión do Can (Processó del Gos) e a súa queima. A orixe desta festa é descoñecida. Os máis vellos contan que se celebra dende tempos inmemoriais, e que deixou de realizarse hai 25 anos, mais dende o ano 1991, un grupo de 34 paiportís recuperou a tradición.
- Día de Sant Vicent. A seguinte segunda feira ao luns de Pascua. Este día festéxase o Comungar dos Impedidos (Combregar dels Impedits).
- Fallas (Les Falles). Celébranse tamén do 15 ao 19 de marzo.
Política e administración
[editar | editar a fonte]Alcaldes de Paiporta:
- Bartolomé Bas Tarazona 1979-1983 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 1983-1987 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 1987-1991 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 1991-1995 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 1995-1999 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 1999-2003 PSPV
- Bartolomé Bas Tarazona 2003-2007 PSPV
- Vicente Ibor Asensi 2007-2011 PP
Cidades irmandadas
[editar | editar a fonte]
Centro Habana- Regla
Soliera
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Ajuntament de Paiporta
- Institut Valencià d'Estadística.
- Portal da Direcció General d'Administració Local da Generalitat.
