Saltar ao contido

Maryam Mirzakhani

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:BiografíaMaryam Mirzakhani

Editar o valor en Wikidata
Nome orixinal(fa) مریم میرزاخانی‎ Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento12 de maio de 1977 Editar o valor en Wikidata
Teherán, Irán Editar o valor en Wikidata
Morte14 de xullo de 2017 Editar o valor en Wikidata (40 anos)
Stanford, Estados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
Causa da mortecancro de mama Editar o valor en Wikidata
ResidenciaPalo Alto Editar o valor en Wikidata
EducaciónUniversidade Harvard - Doutora en filosofía (–2004)
Sharif University of Technology (en) Traducir (–1999)
Farzanegan School (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Director de teseCurtis McMullen (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Actividade
Campo de traballoGeometria hiperbólica (pt) Traducir, teoria ergódica (pt) Traducir, geometria simplética (pt) Traducir, geometria complexa (pt) Traducir, teoria de sistemas dinâmicos (pt) Traducir e Bilhar dinâmico (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónmatemática, profesora universitaria, topóloga Editar o valor en Wikidata
EmpregadorUniversidade Stanford (2008–)
Universidade de Princeton Editar o valor en Wikidata
Membro de
ProfesoresEbadollah S. Mahmoodian (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Participou en
1994Olimpíada Internacional de Matemáticas Editar o valor en Wikidata
Obra
DoutorandoJenya Sapir (en) Traducir e Benjamin Dozier (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Familia
CónxuxeJan Vondrák Editar o valor en Wikidata
Premios
Descrito pola fonteWomen In Science, (p.112-113) Editar o valor en Wikidata
Sitio webmmirzakhani.com Editar o valor en Wikidata
IMDB: nm14651305 WikiTree: میرزاخانی-1 Find a Grave: 181462448 Editar o valor en Wikidata

Maryam Mirzakhani (en persa: مریم میرزاخانی) nada en Teherán o 12 de maio de 1977[1] e finada en Palo Alto (California) o 15 de xullo de 2017 foi unha matemática iraniana,[2][3][4] profesora de matemáticas na Universidade Stanford.[5][6][7] Os seus campos de traballo incluíron a teoría de Teichmüller, a xeometría hiperbólica, a teoría ergódica e a xeometría simpléctica.[2]

O 13 de agosto de 2014, Mirzakhani converteuse na primeira muller e a primeira persoa iraniana en recibir a medalla Fields, o premio máis prestixioso das matemáticas.[8][9] O comité do premio citou o seu traballo na "dinámica e a xeometría das superficies de Riemann e os seus espazos módulo".[10]

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Mirzakhani asistiu en Teherán á escola Farzanegan, que formaba parte da Organización Nacional para o Desenvolvemento de Talentos Excepcionais.

En 1994 gañou a medalla de ouro na Olimpíada Matemática Internacional, primeira estudante iraniana en conseguilo. Na seguinte edición converteuse na primeira iraniana en conseguir unha puntuación perfecta e en gañar dúas medallas de ouro.[11][12]

Obtivo o seu grao en matemáticas en 1999 na Universidade Sharif de Tecnoloxía de Teherán. Marchou aos Estados Unidos para continuar o seu traballo, logrando o doutoramento na Universidade Harvard en 2004, traballando baixo a supervisión do gañador da medalla Fields Curtis McMullen. En 2004 acadou unha colaboración no Instituto Clay de Matemáticas e como profesora na Universidade de Princeton.[13]

Mirzakhani fixo varias contribucións á teoría de espazos módulo sobre superficies de Riemann. Nos primeiros traballos, Mirzakhani descubriu unha fórmula para expresar o volume dun espazo módulo cun genus dado como polinomio en función do número de compoñentes de fronteira. Isto levouna a obter unha nova demostración para a fórmula descuberta por Edward Witten e Maxim Kontsevich sobre os números de intersección das clases tautolóxicas sobre espazos módulo,[5] ademais dunha fórmula asintótica para o crecemtne do número de xeodésicas pechadas sobre unha superficie hiperbólica compacta, xeneralizando o teorema das tres xeodésicas para superficies esféricas.[14] O seu traballo seguinte centrouse na dinámica de Teichmüller sobre espazos módulo. En particular, probou a conxectura de William Thurston.[15]

A Mirzakhani foille concedida a medalla Fields en 2014 pola "súa extraordinaria contribución á dinámica e á xeometría das superficies de Riemann e os seus espazos módulo"[16] , converténdose na única muller que a posúe até hoxe[17]. O premio foi recibido en Seúl durante o Congreso Internacional de Matemáticas.[18] O presidente Hassan Rouhani felicitouna.[19]

Dende 2019, o 12 de maio celébrase o Día das Mulleres Matemáticas, para conmemorar o nacemento de Maryam Mirzakhani.[20]

Vida privada

[editar | editar a fonte]

En 2013, a Mirzakhani diagnosticáronlle cancro de mama.[21] Tras catro anos estendéuselle á medula ósea[22] e faleceu o 15 de xullo de 2017.[23]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "12 de Mayo, Día Internacional de la Mujer Matemática". www.divulgamat.net. Consultado o 2022-06-22. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Mirzakhani, Maryam. "Curriculum Vitae" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 24-11-2005. Consultado o 13-8-2014. 
  3. ↑ Valette, Alain. "The Fields Medalists 2014" (PDF). Neuchâtel, Switzerland: Institut de mathématiques, Université de Neuchâtel. Consultado o 15-7-2017. 
  4. ↑ Maryam Mirzakhani, first woman to win maths' Fields Medal, dies (en inglés)
  5. ↑ 5,0 5,1 Mirzakhani, Maryam (2007). "Weil-Petersson volumes and intersection theory on the moduli space of curves" (PDF). Journal of the American Mathematical Society 20: 1–23. MR 2257394. doi:10.1090/S0894-0347-06-00526-1. 
  6. ↑ Mirzakhani, Maryam (Xaneiro 2007). "Simple geodesics and Weil-Petersson volumes of moduli spaces of bordered Riemann surfaces". Inventiones Mathematicae (Springer-Verlag) 167 (1): 179–222. ISSN 1432-1297. doi:10.1007/s00222-006-0013-2. 
  7. ↑ "Report of the President to the Board of Trustees". Universidade Stanford. 9-4-2008. Consultado o 12-8-2014. 
  8. ↑ "President Rouhani Congratulates Iranian Woman for Winning Math Nobel Prize". Fars News Agency. 14-8-2014. Arquivado dende o orixinal o 26-12-2018. Consultado o 14-8-2014. 
  9. ↑ "IMU Prizes 2014". International Mathematical Union. Arquivado dende o orixinal o 26-12-2018. Consultado o 12-8-2014. 
  10. ↑ Sample, Ian (13-8-2014). "Fields Medal mathematics prize won by woman for first time in its history". the Guardian. Consultado o 9-6-2016. 
  11. ↑ "Iranian woman wins maths' top prize". New Scientist. 12-8-2014. Consultado o 13-8-2014. 
  12. ↑ Newhall, Marissa (13-9-2005). "'Brilliant' minds honored: Maryam Mirzakhani". USA Today. 
  13. ↑ "Mirzakhani, Maryam". Arquivado dende o orixinal o 06 de novembro de 2018. Consultado o 16 de xullo de 2017. 
  14. ↑ Mirzakhani, Maryam (2008). "Growth of the number of simple closed geodesics on hyperbolic surfaces". Annals of Mathematics 168 (1): 97–125. MR 2415399. Zbl 1177.37036. doi:10.4007/annals.2008.168.97. 
  15. ↑ Mirzakhani, M. (2008). "Ergodic Theory of the Earthquake Flow". International Mathematics Research Notices 2008. MR 2416997. doi:10.1093/imrn/rnm116. 
  16. ↑ "IMU Prizes 2014 citations". International Mathematical Union. Arquivado dende o orixinal o 12-08-2014. Consultado o 12-8-2014. 
  17. ↑ Martínez Ahrens (Jan). "Maryam Mirzakhani, la primera mujer con una Medalla Feilds de matemáticas". Consultado o 02-09-2017. 
  18. ↑ Stanford's Maryam Mirzakhani wins Fields Medal, Bjorn Carey, Stanford.edu, Retrieved 12-8-2016
  19. ↑ "President hails Prof Mirzakhani, winner of topmost world math prize". Official Site of the President of The Islamic Republic of Iran. 13-8-2014. Consultado o 19-8-2014. 
  20. ↑ "12 de Mayo, Día Internacional de la Mujer Matemática". www.divulgamat.net. Consultado o 2022-06-22. 
  21. ↑ Iranian math genius battles cancer recurrence at US hospital (en inglés)
  22. ↑ France-Presse, Agence. "Sorrow as Maryam Mirzakhani, the first woman to win mathematics' Fields Medal, dies aged 40". The Telegraph. Consultado o 15-7-2017. 
  23. ↑ "Maryam Mirzakhani "died" (en persa). Mehr news Agancy. 15-7-2017. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • De Marchi, Vichi (2020). Ellas son de ciencias : Historias, pasiones y sueños de 15 científicas. Madrid: Ediciones del Laberinto. ISBN 978-84-1330-038-2

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maryam_Mirzakhani&oldid=6754846»