حاشیه‌نویسی
گزارمان،حاشیه‌نویسی یا توضیح‌نویسی (به انگلیسی: Annotation) یادداشتی است که به شناسهٔ مدرک در یک فهرست، سیاههٔ کتاب‌های خواندنی، کتاب‌شناسی و غیره اضافه می‌شود و آن را ـ با بیان جزئیات، موضوع، حدود، هدف و سایر مشخصات ـ توصیف می‌کند.[۱] به‌عبارتِدیگر، یک فرادادهٔ متصل به متن، تصویر یا داده‌های دیگر است. (برای مثال یک دیدگاه، توضیح، کدهای نمایشی)[۲] اغلب حاشیه‌نویسی ارجاع به یک بخش خاص از داده‌های اصلی است.
گزارمان یادداشتی است که برای ارائهٔ اطلاعات بیشتر دربارهٔ مدرک، به شناسهٔ فهرست، کتاب‌شناسی و غیره افزوده می‌شود.[۳]
انواع گزارمان
[ویرایش]گزارمان محض
[ویرایش]این گزارمان توصیف واقعی از مندرجات کتاب است و اطلاعاتی را که در بخش رسمی شناسه داده نشده اضافه، و اطلاعات زیر را مشروحاً با ذکر جزئیات بیان می‌کند:
- معرفی نویسنده و تجارب خاصش، که در تألیف کتاب مؤثر بوده‌است؛ موضوع، نظریه و جنبه‌های خاص مربوط به آن؛ روش بررسی موضوع؛ سطح بررسی و میزان دانشی که نویسنده لازم داشته‌است؛ دیدگاه مؤلف؛ منظور کتاب و ردهٔ خواننده‌ای که این اثر برای او نگاشته شده‌است.[۱]
گزارمان انتقادی
[ویرایش]این توصیف نشان می‌دهد که ـ از نظر توصیف‌نویس ـ نویسنده به هدفی که از تألیف کتاب داشته نائل آمده‌است یا نه.
- درحالی‌که گزارمان محض اغلب در فهرست‌های داخل کتابخانه به‌کار می‌آید، گزارمان انتقادی اغلب در فهرست‌های کتاب و موارد مشابه برای استفاده در خارج از کتابخانه به‌کار می‌رود.[۱]
ادبیات و آموزش
[ویرایش]دانش متنی
[ویرایش]کاوش متنی، رویه‌ای است که اغلب از فن گزارمان برای شرح یا افزودن محتوای زمانی به متون یا اسناد فیزیکی استفاده می‌شود.[نیازمند منبع]
استفاده‌های دانشجویی
[ویرایش]دانش‌آموزان و دانشجویان اغلب، به‌منظور یافتن آسان‌تر عبارات کلیدی در مراجعات بعدی، از برجسته کردن یا حاشیه‌نگاری متون کتاب‌ها و جزواتشان استفاده می‌کنند. یکی از فنون آموزشی که در زمان تحلیل متون ادبی به‌وسیلهٔ دانشجویان یا استادان استفاده می‌شود، دایره کشیدن در اطراف متن و ایجاد مستطیلی برای ارائهٔ شرح دربارهٔ عبارت موردنظر است.[نیازمند منبع]
کتاب‌شناسی‌های توصیفی به قرار دادن یادداشت در مورد ارتباط موضوعی یا کیفیت هر منبع، و نیز اطلاعات کتاب‌شناسی می‌پردازند.
یادگیری و آموزش
[ویرایش]از دیدگاه شناختی، گزارمان نقش مهمی در یادگیری و آموزش دارد. برخی از انواع گزارمان عبارت‌اند از: پررنگ کردن، نام‌گذاری یا برچسب‌گذاری و یادداشت‌گذاری. به این هدف که توجه یادگیرندگان بدان قسمت‌ها جلب شود. به‌عبارت‌دیگر، گزارمان از به‌کارگیری انواع نشانه‌ها، تا به‌کارگیری نمایه‌های دیداری متنوع است.[۴] به‌کارگیری گزارمان همچنین در زمان ارائهٔ گزارش‌های تخصصی از قبیل گزارش‌های پزشکی به دیگران، و نیز در انتقال مفاهیم دیداری اهمیت دارد.[۵] بنابراین، می‌توان گفت، گزارمان سطوح مختلفی از دانش را به مخاطبان ارائه می‌دهد. ارزش به‌کارگیری گزارمان در انتقال اطلاعات به‌صورت تجربی به‌اثبات رسیده‌است.[۶] در این راستا، مطالعه‌ای نشان داده که در ارائهٔ مشاوره‌های تلفنی مبتنی بر رایانه، به‌کارگیری گزارمان‌ها در زمان ارائهٔ اطلاعات دیداری به همراه سخن گفتن، موجب بهبود قابل‌ملاحظهٔ انتقال دانش نسبت به حالت عدم به‌کارگیری گزارمان‌ها در کنار ارائهٔ اطلاعات تصویری و صحبت کردن می‌شود.[۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین (۱۳۷۹). دانشنامهٔ کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ×-۴۸-۵۵۴۵-۹۶۴.
- ↑ "Definition of ANNOTATION". www.merriam-webster.com (به انگلیسی). 2023-11-30. Retrieved 2023-12-07.
- ↑ اسدی کرگانی، فاطمه (۱۳۹۲)، فرهنگ فشرده علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، تهران: کتابدار
- ↑ Pea, R. D. (2006). Video-as-Data and Digital Video Manipulation Techniques for Transforming Learning Sciences Research, Education, and Other Cultural Practices. In J. Weiss, J. Nolan, J. Hunsinger, & P. Trifonas (Eds.), The International Handbook of Virtual Learning Environments (pp. 1321-1393. Dordrecht: Springer
- ↑ Coiera E. Communication spaces. J Am Med Inform Assoc 2013 Sep 4. [doi: 10.1136/amiajnl-2012-001520] [Medline: 24005797]
- ↑ Clark HH. Using Language. Cambridge: Cambridge University Press; 1996.
- ↑ Pimmer, C. , Mateescu, M. , Zahn, C. , & Genewein, U. (2013). Smartphones as multimodal communication devices to facilitate clinical knowledge processes - a randomized controlled trial. Journal of Medical Internet Research, 15(11), e263. doi:10.2196/jmir.2758
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Annotation». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۶.