Edukira joan

Errumaniera

Wikipedia, Entziklopedia askea
Errumaniera
limba română — românește‎
Datu orokorrak
Lurralde eremuaErrumania, Moldavia (moldaviera), Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Errusia, Ukraina, Israel, Serbia, Hungaria, Balkanak.
Hiztunak24 milioi
Rankinga36.
OfizialtasunaErrumania, Moldavia, Vojvodina (Serbia)
AraugileaAcademia Română
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
hizkuntza italikoak
hizkuntza erromantzeak
Eastern Romance (en) Itzuli
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiasubjektu aditza objektua, silabadun hizkuntza, noun-adjective (en) Itzuli, hizkuntza fusionatzailea, hizkuntza sintetikoa, nominatibo-akusatibo hizkuntza, vowel harmony (en) Itzuli eta pro-drop language (en) Itzuli
Denbora gramatikalakorainaldia, lehenaldia, geroaldia, past imperfect (en) Itzuli, pluperfect (en) Itzuli eta geroaldi burutua
Genero gramatikalakgenero maskulinoa, genero femeninoa eta genero neutroa
Kasu gramatikalaknominatiboa, akusatiboa, genitiboa, datiboa eta bokatiboa
Alfabetoalatindar alfabetoa eta alfabeto zirilikoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1ro
ISO 639-2ron rum
ISO 639-3ron
Ethnologueron
Glottologroma1327
Wikipediaro
Linguasphere51-AAD-c
ASCL3904
IETFro

Errumaniera (limba română) hizkuntza indoeuroparra da, batez ere Errumanian eta Moldavian (moldaviera izena du han) hitz egiten dena. Bi herrialde horietan eta Serbia, Hungaria eta Ukrainako alde batzuetan ofiziala da.

Mundu osoan zehar, 28 milioi pertsona inguruk hitz egiten dute: munduko 36. hizkuntza mintzatuena da.

Hiztunen geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Errumanierazko lurraldea
Herrialdea Hiztunak
(%)
Hiztunak
(etxeko hizkuntza)
Biztanleak
(2005)
Europa
Errumania % 91 19.736.517 21.698.181
Moldavia % 76,4 2.588.355 3.388.071
Transnistria (Ekialdeko Moldavia) % 31,9 177.050 555.500
Vojvodina (Serbia) % 1,5 29.512 2.031.992
Sakontzeko, irakurri: «Errumanierazko literatura»
Sakontzeko, irakurri: «Moldaviera»

Errumanieraren aldaera hori Moldaviako hizkuntza ofiziala da. Kontzeptuari eta identitateari dagokienez, ika-mikak sortzen ditu, moldaviera eta errumaniera ia gauza bera direlako: alde bakarra alfabetoa da, lehenengoak zirilikoa erabiltzen baitu Transnistrian, eta bigarrenak latinoa, Errumanian eta Moldavian.

A, a (a)

Ă, ă (ă) bokal neutroa (inglesezko "above"koa bezalakoa)

Â, â (â scris din a) /i/ eta /u/ren arteko soinua

B, b (be)

C, c (ce) a, o eta u bokalean aurretik, euskal k bezalakoa; e eta i-ren aurretik, euskal tx bezalakoa

D, d (de)

E, e (e)

F, f (fe / ef)

G, g (ghe / ge)

H, h (ha / haș)

I, i (i)

Î, î (î scris din i) /i/ eta /u/ren arteko soinua

J, j (je) frantses j bezalakoa

K, k (ka de la kilogram)

L, l (le / el)

M, m (me / em)

N, n (ne / en)

O, o (o)

P, p (pe)

Q (chiu)

R, r, (re / er)

S, s (se / es) euskal z bezalakoa

Ș, ș (șe) euskal ixa bezalakoa

T, t (te)

Ț, ț (țe) euskal tz bezalakoa

U, u (u)

V, v (ve)

W (dublu ve)

X, x (ics) euskal ixa bezalakoa, "sexu", "oxigeno", "taxi" hitzetan

Y (i grec) maileguetan baino ez, eta jatorrizko hizkuntzetan bezala ahoskatua

Z, z (ze / zet) zubererazko z, "plazer" hitzean, edo frantsesezko eta ingelesezko s, "rose" hitzean bezala

Errumanierazko hitzen % 75-85 latinetik etorritakoak dira eta egungo hizkuntzaren ia % 40 italieratiko eta frantsesetiko maileguak dira, bereziki XIX. mendean hartuak. Halaber, hiztegiaren zati txiki bat eslaviar jatorrikoa da.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.