Abixoi handi

Abixoi handi
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Actinopteri
Ordena	Atheriniformes
Familia	Atherinidae
Generoa	Atherina
Espeziea	Atherina presbyter; Cuvier, 1829

Abixoi handia edo sisangre^[1] (Atherina presbyter) ur gazikara eta ur gezako arraina da, Atherinidae familiakoa^[2].

Ekialdeko Ozeano Atlantikoan, Danimarkako itsasertzetatik Kanarietaraino, bizi da. Ez da jaten, beitarako harrapatzen da soilik^[3].

Deskribapena

Itxura fusiformea duen arraina da, 18 cm inguru neurtzen dituena. 20 cm-ko aleak aurkitu dira. 4 urte bizi daiteke^[4].

Gorputz luzea eta estua du, kolore gris bakarrekoa, sabelaldea zerbait argiagoa. Erdi gardena ere badela dirudi sarritan. Zilar koloreko lerro distiratsu batek zeharkatzen du gorputza, batzuetan lerro beltz fin bat ertzetan duena^[2], baina ez da albo-lerroa. Bizkarraldean bi hegats ditu, lehena laburra eta triangelu itxurakoa eta bigarrena luzea^[5], 7-9 arantza dituena eta 114 izpi bigun^[2]. Buztaneko hegatsa urkila itxura du^[6].

Buru txikia badu ere begiak asko nabarmentzen zaizkio^[7]. Ahoa ere proportzionalki handia du eta kanpora ateratzen du elikagaia eskuratzeko.

Banaketa

Ozeano Atlantikoaren ipar-ekialdean bizi da, Britainiar uharteetatik Mauritania kostalderaino, Azoreak, Madeira eta Kanariak barne. Mediterraneo guztian ere hedaturik dago^[8], mendebaldeko zatian gehienbat. Ur azaletik 50 metrotako sakonera arteraino aurkitzen da^[7].

Arrain txikiak direnean talde handiak eratzen dituzte eta Ozeano Atlantikoan urtaroko migrazioak burutzen dituzte. Neguan ur sakonagoetara sartzen dira, tenperaturari errazago eusteko, bizi-jarduera jaitsi egiten baitute. Gazitasun maila desberdineko uretan ongi egokitzen dira^[5], eta badia eta estuariotan ere asrtzen dira elikatzera^[9].

Biologia

Sarda handitan ibiltzen da itsas ertzetan eta ibai bokaletan^[10]. Haragijalea da, zooplanktonaz elikatzen da, krustazeo txikiak eta arrainen larbak jaten ditu. Oso aktiboa da^[11].

Udaberria eta uda artean ugaltzen da^[12], migrazioan iparraldera iristen direnean. Mantxako kanalean eta Ipar Itsasoan askatzen dituzte arrautzak^[13].

Arrantza

Ez da ohikoa abixoi handia jatea. Gehienetan beita gisa erabiltzeko harrapatzen dute arrantzaleek gero tunidoen arrantzan erabiliko dena. Horretarako 10 cm inguruko tamaina duten abixoiak erabiltzen dira^[3]. Beitarako erabiltzeko ez den helburutarako abixoi handiak arrantzatzea debekaturik dago^[14].