Ωτ-Βιέν

Ωτ-Βιέν
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Νέα Ακουιτανία
Δημιουργία νομού	4 Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Λιμόζ
Υπονομαρχία	Μπελάκ; Ροσεσουάρ
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Ζαν-Κλωντ Λεμπλουά (PS)
Νομάρχης	Σεμούρ Μορσί
Κωδικός νομού	87
ISO 3166-2	FR-87
Κωδικός NUTS	FR633
Δημογραφία
Πληθυσμός	371.691 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	68 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	5.520 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	3
Καντόνια	21
Διακοινοτικότητες	13
Κοινότητες	195
Ιστότοπος
	http://www.haute-vienne.pref.gouv.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 45°50′N 1°16′E / 45.833°N 1.267°E / 45.833; 1.267

Η Ωτ-Βιέν (γαλλικά: Haute-Vienne, οξιτανικά: Nauta-Viena ή Nauta-Vinhana) είναι γαλλικός νομός, που βρίσκεται στην περιοχή της Νέας Ακουιτανίας. Ο νομός έλαβε το όνομά του από τον ποταμό Βιέν που διασχίζει την περιοχή. Πρωτεύουσα και κύρια πόλη της είναι η Λιμόζ.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο της αποδίδουν κωδικό 87.

Ο νομός βρίσκεται στο σταυροδρόμι των ιστορικών συνδέσεων μεταξύ Παρισιού και Τουλούζης (βόρεια-νότια) και του Ατλαντικού ωκεανού και της Μασίφ Σαντράλ (δυτικά-ανατολικά) και είναι πολιτιστικά και ιστορικά οξιτανικός. Καταλαμβάνει το δυτικό τμήμα της παλαιάς επαρχίας Λιμουζέν.

Από το 1960 έως το 2015 ήταν ένας από τους 3 νομούς της πρώην διοικητικής περιοχής Λιμουζέν,^[2] η οποία μαζί με τις πρώην περιοχές Πουατού-Σαράντ και Ακουιτανία από το 2016 συγκροτούν τη νέα περιοχή Νέα Ακουιτανία.

Οι κάτοικοι του νομού ονομάζονται Ω-Βιενουά (ζ).^[3]

Γεωγραφικά στοιχεία

Ο νομός Ωτ-Βιέν είναι τμήμα της διοικητικής περιοχής Νέα Ακουιτανία. Έχει έκταση 5.520 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελείται από 3 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 195 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 374.978 (στην απογραφή του 2016).

Συνορεύει με έξι νομούς. Ο νομός Αντρ στα βόρεια, ο νομός Κρεζ βρίσκεται στα ανατολικά, ο νομός Κορέζ στα νότια, η Δορδόνη στα νοτιοδυτικά, η Σαράντ στα δυτικά και η Βιέν στα βορειοδυτικά.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Λιμόζ με 132.660 κατοίκους (2016), που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 347 χιλιομέτρων κατ'ευθεία γραμμή (390 οδικώς) νοτιοδυτικά του Παρισιού.^[4]

Οι κύριοι ποταμοί είναι δύο και διασχίζουν το νομό από τα ανατολικά προς τα δυτικά: ο ποταμός Βιέν, ο οποίος έδωσε στο νομό το όνομά του και διασχίζει τις δύο κύριες πόλεις Λιμόζ και Σαιν-Ζυνιέν, και ο ποταμός Γκαρτάμπ. Υπάρχουν επίσης πολλοί παραπόταμοι, τα υδάτινα ρεύματα στο νομό έχουν συνολικό μήκος 7.000 χιλιόμετρα.

Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η Κεντρική Οροσειρά (Μασίφ Σαντράλ). Το υψόμετρο του νομού κυμαίνεται μεταξύ 122 μέτρων στην κοιλάδα του Γκαρτάμπ και περίπου 800 μέτρων κοντά στη λίμνη Βασιβιέρ. Οι πηγές του ποταμού Σαράντ βρίσκονται στην κοινότητα Σερονάκ, κοντά στο Ροσεσουάρ. ^[5] Υπάρχουν πολλά δάση που καλύπτουν το 30% περίπου του εδάφους του νομού.

Στο δυτικό άκρο του νομού βρίσκεται ο κρατήρας Ροσεσουάρ, ένας κρατήρας που δημιουργήθηκε από έναν μετεωρίτη που έπεσε στην επιφάνεια της γης πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια. Λόγω της επακόλουθης διάβρωσης, ο κρατήρας δεν είναι εμφανής εκτός από τις γεωλογικές επιπτώσεις στον περιβάλλοντα χώρο.

Το 1998, το νοτιοδυτικό τμήμα του νομού, μαζί με το βόρειο τμήμα του Περιγκόρ, χαρακτηρίστηκε ως Περιφερειακό φυσικό πάρκο Περιγκόρ-Λιμουζέν.^[6]

Ιστορία

Η δημιουργία του νομού

Ο νομός Ωτ-Βιέν είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (πλέον 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με το νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789, με την κατάργηση των παλαιών επαρχιών.

Δημιουργήθηκε από ένα τμήμα της επαρχίας Λιμουζέν (το νότιο μισό) και της κομητείας της Μαρς (το βόρειο μισό), καθώς και μερικές κοινότητες του Ανγκουμουά (στα νοτιοδυτικά) και του Πουατού (Ροσεσουάρ). Προσωρινά έλαβε τον αριθμό 81 που άλλαξε σε 87 τον 19ο αιώνα με την προσθήκη τμημάτων στα ανατολικά και βορειοανατολικά.

Ο νομός έλαβε το όνομά του από τον άνω ρου του ποταμού Βιέν, (Haute-Vienne = Άνω-Βιέν), παραπόταμο στην αριστερή όχθη του Λίγηρα, που διασχίζει το νομό από τα ανατολικά προς τα δυτικά.

Από το 1960 έως το 2015 ήταν ένας από τους 3 νομούς της πρώην διοικητικής περιοχής Λιμουζέν,^[2] η οποία μαζί με τις πρώην περιοχές Πουατού-Σαράντ και Ακουιτανία από το 2016 συγκροτούν τη νέα περιοχή Νέα Ακουιτανία.

Προϊστορία και αρχαιότητα

Η περιοχή κατοικούνταν από την Παλαιολιθική εποχή, καθώς έχουν βρεθεί λίγα παλαιολιθικά και μεσολιθικά κατάλοιπα ανθρώπινου πολιτισμού. Οι κάτοικοι της Νεολιθικής περιόδου πιστοποιούνται με επεξεργασμένους λίθους και ταφικούς θαλάμους, όπως τα ντολμέν στο Λα Κρουά-συρ-Γκαρτάμπ και άλλα στο Μπερνέιγ-συρ-Βιέν και άλλα μέρη. Τα αντικείμενα της εποχής του Χαλκού περιλαμβάνουν κεφαλές λίθινων τσεκουριών που βρέθηκαν στο Σαλύ.

Την εποχή της έλευσης των Ρωμαίων, στην περιοχή κατοικούσε η γαλατική φυλή των Λεμοβίκων, που έδωσαν το όνομά τους στη Λιμόζ. Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, σύντομα αναπτύχθηκε το εμπόριο και άρχισαν να εξορύσσονται χρυσός και κασσίτερος. Η γεωργία αναπτύχθηκε και καλλιεργήθηκαν αμπέλια. Στο Σαιν-Ζενς βρέθηκαν αμφορείς για την αποθήκευση κρασιού. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου, ιδρύθηκε η πόλη Αουγκουστορίτουμ (η μετέπειτα Λιμόζ) σε ένα στρατηγικό σημείο πάνω στον ποταμό Βιέν. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν δρόμους από εδώ μέχρι τη Βρετάνη, τη Λυών και τη Μεσόγειο. Η περιοχή αποδυναμώθηκε από τον 3ο αιώνα όταν άρχισαν οι βαρβαρικές επιδρομές και επιβλήθηκαν οι Βησιγότθοι.

Μεσαίωνας

Η κυριαρχία των Βησιγότθων ήταν βραχύβια και ο Κλοβίς απέκτησε τον έλεγχο του Λιμουζέν μετά τη μάχη του Βουγιέ το 507. ^[7] Το 674, η περιοχή συνδέθηκε με το δουκάτο της Ακουιτανίας και δημιουργήθηκε η υποκομητεία της Λιμόζ. Ακολούθησε μια αναστατωμένη περίοδος με διάφορες εξουσίες να αλληλοδιαδέχονται στον έλεγχο της περιοχής. Το 1199, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του κάστρου του Σαλύ-Σαμπρόλ.

Η περιοχή συμμετείχε ενεργά στον Εκατονταετή Πόλεμο και με τη συνθήκη του Μπρετινί το 1360, η Γαλλία παραχώρησε στην Αγγλία μια μεγάλη περιοχή εδαφών που περιλάμβανε μεγάλο μέρος του Λιμουζέν. Η πόλη Λιμόζ αντιστάθηκε και δήλωσε πίστη στο Γαλλικό στέμμα και σαν αποτέλεσμα λεηλατήθηκε το 1370. Ακολούθησαν άλλα χρόνια ταραχών, αλλά όταν αποκαταστάθηκε η ειρήνη, ο νομός ανέκαμψε οικονομικά. Δημιουργήθηκαν βυρσοδεψίες στο ποτάμι, άρχισε να παράγεται χαρτί, εξελίχθηκε η εκτύπωση και η περιοχή έγινε γνωστή για τα λεπτά σμάλτα.

Νεότεροι χρόνοι

Μετά από μια αγροτική επανάσταση, ο Ερρίκος Δ' έφερε την ειρήνη και την ευημερία στην περιοχή. Επισκέφτηκε τη Λιμόζ το 1607 όπου τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό. Η Αντιμεταρρύθμιση οδήγησε στη δημιουργία πολυάριθμων μοναστηριών και θρησκευτικών ταγμάτων, ειδικά στη Λιμόζ.

Το 1761, ο Ζακ Τυργκό τοποθετήθηκε ως διοικητικός υπάλληλος (συλλέκτης φόρων) της Λιμόζ. Μείωσε τους φόρους που κατέβαλε η περιοχή και ανέπτυξε πιο δίκαιες μεθόδους είσπραξης, βελτίωσε το οδικό σύστημα και ενθάρρυνε την αγροτική ανάπτυξη. ^[8] Και το κυριότερο, όταν περί το 1768 ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα καολίνης κοντά στην κοινότητα Σαιντ-Υριέ-λα-Περς στα νότια του νομού, αντελήφθη τη σημασία τους και συνέβαλε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας πορσελάνης, που ήταν καθοριστική για την οικονομική ζωή της περιοχής στο εξής.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Στις 10 Ιουνίου 1944 στη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, το χωριό Οραντούρ-συρ-Γκλάν στην κατεχόμενη Γαλλία από τους Ναζί καταστράφηκε και 642 κάτοικοι, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά, σφαγιάστηκαν από μονάδα των Waffen-SS.

Διοικητική διαίρεση

Ο νομός Ωτ-Βιέν χωρίζεται σε 3 διαμερίσματα, 21 καντόνια και 195 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Μπελάκ	3	57	39.204	1.778,91	22	871
Λιμόζ	17	108	297.957	2.944,66	101	872
Ροσεσουάρ	2	30	37.817	795,43	48	873
Σύνολο νομού	21	195	374.978	5.519,00	68	87

Πόλεις

Οι μεγαλύτερες πόλεις του νομού Ωτ-Βιέν είναι:

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Λιμόζ	132.660	Λιμόζ
Σαιν-Ζυνιέν	11.147	Ροσεσουάρ
Παναζόλ	10.983	Λιμόζ
Κουζέ	9.158	Λιμόζ
Ιλ	7.613	Λιμόζ
Σαιντ-Υριέ-λα-Περς	6.777	Λιμόζ
Φετιά	6.131	Λιμόζ
Λε Παλαί-συρ-Βιέν	6.043	Λιμόζ
Αιξ-συρ-Βιέν	5.858	Λιμόζ
Αμπαζάκ	5.653	Λιμόζ
Μπελάκ	3.963	Μπελάκ
Ροσεσουάρ	3.781	Ροσεσουάρ

Γλώσσα

Μέχρι τον 16ο αιώνα, η γλώσσα που ομιλούνταν σχεδόν αποκλειστικά στην περιοχή ήταν τα λιμουζέν, διάλεκτος της οξιτανικής γλώσσας (όπως τα ωβέρνι, λανγκεντόκ, γασκωνικά, προβενσάλ και βιβαρο-αλπίν). Τα οξιτανικά ήταν η γλώσσα των πρώτων τροβαδούρων.

Τα λιμουζέν παρέμειναν η κυρίαρχη προφορική γλώσσα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν κυριάρχησε η γαλλική, κυρίως μέσω της επίσημης διδασκαλίας της στο σχολείο. Από τη δεκαετία του 1930, η γλώσσα σταδιακά περιορίστηκε στις πιο αγροτικές περιοχές, όπου σήμερα ομιλείται, ειδικά από μεσήλικες και ηλικιωμένους. Πολλοί νεότεροι, ωστόσο, καταλαβαίνουν το ιδίωμα από τους γονείς και τους παππούδες τους.

Ο οξιτανικός πολιτισμός και η γλώσσα είναι ακόμα ζωντανοί, ιδιαίτερα στην παραδοσιακή μουσική. Το Ινστιτούτο Οξιτανικών Μελετών και άλλοι σύλλογοι και οργανώσεις, εργάζονται για αρκετές δεκαετίες για να συνεχίσουν την πρακτική και τη μελέτη της οξιτανικής λιμουζέν.

Η παρουσία της οξιτανικής λιμουζέν είναι φανερή σε πολλά επώνυμα και στην πλειοψηφία των τοπωνυμίων της περιοχής. Υπάρχουν επίσης ιδιωματικές εκφράσεις αλλά και διαφορά στην προφορά σε σχέση με το βορρά της Γαλλίας.

Οικονομία

Οι κυριότεροι τομείς οικονομικής δραστηριότητας του νομού Ωτ-Βιέν είναι:

Η βιομηχανία της πορσελάνης.

Το δέρμα και η επεξεργασία του. Ο τομέας περιλαμβάνει βυρσοδεψεία, υποδηματοποιία, κατασκευή γαντιών και άλλων δερμάτινων ειδών που η υψηλή τεχνογνωσία της περιοχής επιτρέπει να τοποθετηθούν στην αγορά πολυτελών προϊόντων (Dior, Lanvin, Hermès κ.α.).^[9]
Η κεραμική. Τώρα χρησιμοποιείται σε διάφορους τομείς (ιατρική, αεροναυπηγική και διάστημα, σχεδιασμός και περιβάλλον, περιβάλλον).

Η βιοτεχνολογία προσφέρει μεγάλες δυνατότητες στην έρευνα και την καινοτομία: Βιομηχανία φαρμάκων και καλλυντικών, γενετική, κυτταρική και μοριακή βιολογία, βιοχημεία και μικροβιολογία ή γονιδιωματική των βοοειδών.

Οι ηλεκτρονικές και οπτικές-φωτονικές τεχνολογίες εκπροσωπούνται επίσης στην περιοχή με την παρουσία πολλών καινοτόμων επιχειρήσεων.^[9]

Η παραγωγή χαρτιού, με την παρουσία αρκετών κορυφαίων εταιρειών στην αγορά.

Η ξυλεία-ξύλινες κατασκευές. Με την εμφάνιση οικολογικών κτιρίων και μια πολιτική ευνοϊκή για τις ξύλινες κατασκευές, η αγορά ξυλείας αυξάνεται.

Η κτηνοτροφία είναι πολύ ανεπτυγμένη στην Ωτ-Βιέν. Το κρέας προέρχεται κυρίως από μεγάλα βοοειδή, μοσχάρια, πρόβατα, χοίρους, άλογα, με κρέας γνωστό σε όλο τον κόσμο, όπως η φυλή βοοειδών Λιμουζέν ή το περίφημο χοιρινό κρέας από γουρουνάκι του Λιμουζέν, γνωστό για το ροζ και μαύρο δέρμα του.

Η γεωργία, με κυριότερα αγροτικά προϊόντα τα δημητριακά, τα μήλα και τα κάστανα, οι καστανιές είναι το εμβληματικό δέντρο του Λιμουζέν.

Η πορσελάνη

Γύρω στο 1768, στο Σαιν-Υριέ-λα-Περς, νοτιοδυτικά της Λιμόζ ανακαλύφθηκε ένα κοίτασμα καολίνη,^[10] ένα αργιλοπυριτικό ορυκτό, με χρώμα λευκό ή υπόλευκο, ουσιαστικό στοιχείο για την κατασκευή πορσελάνης. Το τεράστιο οικονομικό συμφέρον αυτού του «λευκού χρυσού» δεν διέφυγε από τον Τυργκό, τότε διοικητή του Λιμουζέν, ο οποίος ενθάρρυνε τη δημιουργία πολλών εργοστασίων από το 1771. Έτσι δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε η βιομηχανία της πορσελάνης κατά τη διάρκεια των αιώνων, καθορίζοντας την οικονομική ζωή της περιοχής. Σταδιακά δημιουργήθηκαν πολλά εργαστήρια, βιοτεχνίες και βιομηχανίες που σχεδιάζουν, κατασκευάζουν, ψήνουν και διακοσμούν την πορσελάνη. Οι εταιρείες πορσελάνης της Ωτ-Βιέν εξάγουν σε όλο τον κόσμο (Ευρώπη, Κίνα, Ηνωμένες Πολιτείες, Μέση Ανατολή, Ρωσία).

Η δραστηριότητα αυτή επέτρεψε επίσης την ανάπτυξη πολλαπλών κέντρων κατάρτισης σε ποικίλους τομείς. Γνωστή και αναγνωρισμένη παγκοσμίως, η πορσελάνη Λιμόζ έχει προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες της βιομηχανίας διατηρώντας παράλληλα μοναδική τεχνογνωσία. Είναι συνώνυμο της καινοτομίας και της αριστείας.

Χάρη στην εξαιρετική της ποιότητα και σε συνδυασμό με σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις, η πορσελάνη Λιμόζ έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά και συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός άκρως δυναμικού τομέα προηγμένης τεχνολογίας στην περιοχή.

Τουρισμός-Αξιοθέατα

Ο νομός Ωτ-Βιέν είναι ένας προορισμός για ξεκούραση και πράσινο τουρισμό. Αποτελείται από χαλαρωτικά και βουκολικά τοπία, που περιλαμβάνουν δύο Περιφερειακά φυσικά πάρκα, λίμνες και βουνά, με μονοπάτια πεζοπορίας.

Περιλαμβάνει επίσης ένα από τα «Πιο όμορφα χωριά της Γαλλίας», το Μορτεμάρ.

Έχει επίσης μια σημαντική αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική κληρονομιά που αποτελείται από τα προϊστορικά ντολμέν, τα ρωμαϊκά μνημεία, τα θρησκευτικά κτίρια, τα κάστρα, τις μεσαιωνικές πόλεις και τη μεγάλη παράδοση της πορσελάνης.

Στο νομό γίνονται πολλά φεστιβάλ και εκδηλώσεις σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.^[11]