Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χαλαζίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χαλαζίας
Χαλαζίας
Γενικά
ΚατηγορίαΟξείδια, Ομάδα χαλαζία
Χημικός τύποςSiO2
Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά
Πυκνότητα2,65 gr/cm3
ΧρώμαΚίτρινο
Σύστημα κρυστάλλωσηςΤριγωνικό (α-χαλαζίας), Εξαγωνικό (β-χαλαζίας)
ΚρύσταλλοιΠρισματικοί ή ρομβοεδρικοί σε πυραμιδοειδές σχήμα. Οι πρισματικές έδρες εμφανίζουν οριζόντιες ραβδώσεις
ΥφήΕυδιάκριτοι κρύσταλλοι. Σε πολλές περιπτώσεις και υπό μορφή νεφών
ΔιδυμίαΝαι {1120}
Σκληρότητα7
ΣχισμόςΑσθενής
ΘραύσηΚογχοειδής
ΛάμψηΥαλώδης, κηρώδης σε κρυπτοκρυσταλλικές (π.χ.οπάλιος) μορφές
Γραμμή κόνεωςΛευκή
ΠλεοχρωισμόςΌχι
ΔιαφάνειαΔιαφανής, ημιδιαφανής
ΠαρατηρήσειςΕμφανίζει διπλοθλαστικότητα και πιεζοηλεκτρισμό
ΑνευρίσκεταιΠαγκοσμίως

Ο χαλαζίας είναι ορυκτό του πυριτίου, και συγκεκριμένα καθαρό διοξείδιο του πυριτίου, το δεύτερο πιο διαδεδομένο ορυκτό στη φύση. Είναι σημαντικό ορυκτό της λιθόσφαιρας και συμμετέχει στα συστατικά της σε ποσοστό περίπου 12%. Επίσης είναι το μοναδικό ορυκτό που αποτελείται αποκλειστικά από πυρίτιο και οξυγόνο. Τα ιόντα του χαλαζία είναι πολύ ισχυρά συνδεδεμένα και για αυτό έχει μεγάλη σκληρότητα. Απαντάται σε πολλές και ποικίλες μορφές, έχοντας χρώμα από σκούρο καφέ-μαύρο (καπνιάς) έως τελείως διαφανές. Στα πετρώματα συναντάται σε κοκκώδη ή κρυσταλλική μορφή. Αποτελεί ορυκτολογικό συστατικό των όξινων εκρηξιγενών πετρωμάτων, όπως και μεταμορφωσιγενών και ιζηματογενών πετρωμάτων. Είναι γνωστός διεθνώς με το όνομα «Κουάρτζ» (Quartz), όρος που προέρχεται από την παλαιά γερμανική λέξη "Quarz" αγνώστου ετυμολογίας. Εμφανίζει πιεζοηλεκτρικές ιδιότητες.

  • Αμέθυστος: Ιώδης ημιπολύτιμη μορφή χαλαζία
  • Κιτρίνης: Κίτρινη ημιπολύτιμη μορφή. Σπάνιος στη φύση, δημιουργείται με θέρμανση αμεθύστου
  • Καπνίας: Σκούρος καφέ έως μελανόφαιος. Ημιπολύτιμος λίθος.
  • Πρασεόλιθος: Πρασινωπή ημιπολύτιμη μορφή, σπάνια στη φύση.
  • Ορεία κρύσταλλος: Διάφανη, μονοκρυσταλλική μορφή χαλαζία που παρουσιάζει το φαινόμενο της διπλοθλαστικότητας.
  • Ροδοειδής χαλαζίας: Ημιπολύτιμη μορφή χαλαζία σε χρώμα ροζ, οφειλόμενο σε ιόντα μαγγανίου.
  • Κοινός χαλαζίας: Συνήθως ημιδιαφανής, ενίοτε και αδιαφανής, θυμίζει, σε μορφή, λευκά νέφη.
  • Αβεντουρίνης: Χαλαζίας με έγκλειστα λεπτά φυλλίδια μαρμαρυγία ή αιματίτη, τα οποία προσδίδουν έγχρωμη έντονη λάμψη στους κρυστάλλους.

Μέλη της ομάδας του χαλαζία είναι:

Ο χαλαζίας εξαιτίας της ιδιότητάς του να πάλλεται με συχνότητα 32.768 κύκλους ανά δευτερόλεπτο όταν τον διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα, έχει αποτελέσει σημαντικό υλικό στην ωρολογοποιΐα.

Είχε χρησιμοποιηθεί από παλιά ως δονητής σε ηλεκτρονικά κυκλώματα, αλλά το 1969 κατασκευάστηκε το πρώτο εμπορικό ρολόι μπαταρίας με χαλαζία που χρησιμοποιούσε επίσης ένα μικροσκοπικό ολοκληρωμένο κύκλωμα (ΙC) για να μεταδώσει κίνηση στους δείκτες. Σήμερα είναι πολύ δημοφιλής για την χρησιμοποίησή του σε ρολόγια τα οποία φέρουν και το λογότυπο Quartz. Σήμερα πολλά ρολόγια με χαλαζία έχουν ψηφιακή ένδειξη και δεν χρησιμοποιούν καθόλου κινητά μέρη.

Αυτούσιος χρησιμοποιείται για την κατασκευή ωρολογίων και ωρολογιακών μηχανισμών και σε ηλεκτρονικά κυκλώματα χρονισμού. Χρησιμεύει, επίσης, για την παρασκευή πυριτίου, ενώ οι ημιπολύτιμες μορφές του χρησιμεύουν στην διακοσμητική και την κοσμηματοποιία. Η ορεία κρύσταλλος χρησιμοποιείται για την κατασκευή οπτικών συσκευών.

Χρησιμεύει επίσης για την παρασκευή γυαλιού, υπό μορφή κόνεως (χαλαζιακή άμμος) ως λειαντικό, λόγω της υψηλής σκληρότητάς του, ως συστατικό στην παρασκευή ορισμένων τύπων πορσελάνης και ως πέτρωμα (ψαμμίτες, χαλαζίτης) στην οικοδομική.


Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]