Trên
Cerbyd neu res o gerbydau sy'n teithio ar reilffordd yw trên. Fe'i defnyddir i gludo teithwyr neu nwyddau o un man i fan arall. Yn dechnegol mae'r term yn cyfeirio at res o gerbydau, ond fe'i defnyddir yn anffurfiol i ddisgrifio cerbydau unigol, yn arbennig locomotifau. Hen derm hanesyddol am drên oedd cerbydres.
Mathau o drenau
[golygu | golygu cod]
Ceir mathau gwahanol o drên ar gyfer gwahanol reilffyrdd a phwrpasau. Gall trên gynnwys injan locomotif yn tynnu cerbydau di-bŵer, neu nifer o gerbydau aml-uned yn symud o dan eu pŵer eu hunain. Defnyddir trenau aml-uned fel rheol ar gyfer cludo teithwyr, tra gall locomotif dynnu cerbydau nwyddau, cerbydau teithwyr, neu gymysgedd. Mae sawl dull o symud trên. Ar y rheilffyrdd cynharaf gwthiwyd neu tynnwyd cerbydau gan ddynion neu dda byw (megis ceffylau), ond wedi dechrau'r Chwyldro Diwydiannol defnyddiwyd injans stêm yn gyffredin. Heddiw fe ddefnyddir injans disel neu drydan ran amlaf.
Effeithlonrwydd
[golygu | golygu cod]Mae trenau yn defnyddio ynni yn llawer mwy effeithlon nag unrhyw fodd o gludiad peirianyddol arall - car, awyren neu long. Mae trên yn defnyddio rhyw 50 - 70% yn llai o ynni i gludo pwysau penodedig o gymharu â thrafnidiaeth ffordd. Y prif reswm dros hyn yw bod llai o ffrithiant rhwng olwynion a chledrau o gymharu â'r hyn a geir ar ffordd. Yn ogystal, mae arwynebedd blaen trên yn llai na'r hyn a geir ar gerbydau eraill, gan leihau'r gwrthiant aer. Mae'r effeithlonrwydd hwn yn golygu fod gan drafnidiaeth trên ôl troed ecolegol llai, ac yn cyfrannu llai at newid hinsawdd, o gymharu â thrafnidiaeth ffordd.
Delweddau
[golygu | golygu cod]- Trên
-
Trên o gerbydau glo yn cael eu tynnu gan ddau injan disel dosbarth DX yn Seland Newydd -
Locomotif GE U20C rhif CC204-06 a reolir yn gyfrifiadurol, ar flaen trên yn Indonesia -
Trên teithwyr ar rheilffordd treftadaeth
