Мурут

	Мурут ; (Murut)
Агульная колькасць	87600 (2023 г.)
Рэгіёны пражывання	Калімантан
Мова	муруцкія мовы
Рэлігія	політэізм, хрысціянства, іслам
Блізкія этнічныя групы	іншыя даякі

Мурут (саманазва Murut) — этна-лінгвістычная супольнасць малых даякскіх народаў на паўночным усходзе вострава Калімантан. Насяляюць пераважна малайзійскі штат Сабах, а таксама памежныя тэрыторыі інданезійскага Калімантана і Брунея. Агульная колькасць (2023 г.) — 87 600 чалавек^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6].

Звычайна розныя групы мурут падзяляюць па тэрытарыяльнай прыналежнасці (тагал, акалод, сембакунг і інш.), што мае вельмі ўмоўны характар, паколькі ў рэчаіснасці яны складаюць шматлікія аўтаномныя абшчыны з рознымі мовамі і дыялектамі. Тым не меней, усе мурут маюць адзіную генетычную спадчыну, якая адрознівае іх ад суседзей^[7]. Гэта можа сведчыць пра тое, што іх продкі існавалі дастаткова ізалявана ад іншых даякаў, але былі шчыльна звязаны паміж сабою. Лічыцца, што назва мурут была дадзена ім звонку і значыць насельнікаў пагоркаў.

Мурут размаўляюць на 15 мовах. Муруцкія мовы часам вылучаюць у асобную групу аўстранезійскіх моў. Найбольш распаўсюджана мова тагал. У мінулым ва ўнутраных раёнах Сабаха яна служыла лінгва франка ў зносінах паміж тубыльцамі.

Традыцыйныя заняткі: падсечнае земляробства, рыбалоўства, збіральніцтва і паляванне. Паселішчы ўяўлялі сабою доўгія каркасныя хаціны на па́лях. Акрамя таго ўзводзілі хаціны для памерлых, якіх хавалі ў керамічных збанах. Вопратку рабілі з драўнянай кары і раслінных валокнаў.

Да брытанскай каланізацыі ў канцы XIX ст. мурут разглядаліся як адчайныя паляўнічыя за галовамі. Юнак не мог атрымаць статус паўнавартага мужчыны пакуль не прынясе галаву забітага ім чужынца. Важную ролю ў грамадстве адыгрывалі ваенныя правадыры, якія на думку супляменнікаў мелі звышнатуральныя сілы. Спробы каланіяльнай адміністрацыі рэфармаваць традыцыйны лад прывялі да паўстанняў. Найбольш вядомым героем антыкаланіяльнай барацьбы стаў правадыр Антарум. Ён загінуў у 1915 г. пасля таго, як быў захоплены ў палон падчас мірных перагавораў.

Мурут знакаміты доўгімі маляўнічымі святамі, што суправаджаюць вяселлі, пахаванні, збор ураджаю і г. д.

Зноскі

Спасылкі

[1] Keningau Murut in Malaysia

[2] Murut, Okolod

[3] Paluan Murut in Malaysia

[4] Murut, Sembakung

[5] Serudung Murut in Malaysia

[6] Murut, Tagal

[7] Vijay K. Subbiah, Shalini Narayanan, Chee-Wei Yew, Rolando Robert, Mohamad Z. Hoque Genetic Diversity of Five Native Populations (Dusun, Rungus, Sonsogon, Murut and Sungai-Lingkabau Paitan) of North Borneo, East Malaysia based on 17 Y-chromosomal Short-Tandem Repeats Polymorphism

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Britannica (онлайн)
Нарматыўны кантроль	LCCN: sh85088655