Эстәлеккә күсергә

Ламалар

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Лама
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар
Тип: Хордалылар
Суб-тип: Ҡабырғалылар
Класс: Имеҙеүселәр
Инфракласс: Плацентарҙар
Отряд: Ҡуш тояҡлылар
Подотряд: Һөйәл аяҡлылар
Ғаилә: Дөйәләр
Ырыу: Ламалар
Латинса исеме
Lama Cuvier, 1800
Төрҙәре
ITIS 624943
NCBI 9839

Ла́малар (лат. Lama) — дөйә һәм дөйә-викуньялар менән бер рәттән дөйәләр ғаиләлегендәге өс төрҙөң береһе. (Camelidae). Улар тик Көньяҡ Америкала ғына осрай. Улар ламалар һәм викунья-дөйәләр берлектә Яңы Донъя дөйәләренең төркөмдәрен берләштереүселәрҙән үркәстәренең булмауы һәм бәләкәй булыуҙары менән айырыла. Оҙонлоҡтары ни бары 120-нән алып 220 см-ғаса, ауырлыҡтары 55-тән алып 150 кг-ғаса.

Американың маммалогтар йәмғиәте мәғлүмәттәре базаһы ламаларҙың 4 төрөн таный[1]:

Викунья ҡайһы берҙә айырым Vicugna ырыуына бүленә; ҡайһы бер классификацияларында ошо уҡ ырыуға альпакаларҙы ла индерәләр[2]. Америка маммалог йәмғиәте викунияларҙы һәм альпакаларҙы ламалар ырыуына бәйләүҙе генетик дивергенция кимәле түбән булыуы менән раҫлай[3][4].

Европалағы Көньяҡ Америка хайуанының(дөйәһенең) тәүге һүрәте.. Сьеса де Леон.

1553 йылда беренсе тапҡыр уның тураһында «Хроника Перу» Сьеса де Леона китабында тасуирлап яҙыла һәм һүрәте бирелә[5].

Шулай уҡ ламаларҙың ҡырағай төрҙәре гуанако ла билдәле(Lama guanicoe),.Ҡулға эйәләштерелгән төрҙәре лә бар — лама (Lama glama)..

Ҡулға эйәләштереү 5000 йыл элек үк башланған. Шулай уҡ уларҙы башҡа төрҙәр менән ҡатнаштырыуҙар ҙа бар. Элек-электән йөк ташыу һәм екке мал итеп ҡулланыла, шулай уҡ ит һәм йөн өсөн үрсетелә.

  1. Результаты поиска по запросу «Lama» на сайте ASM Mammal Diversity Database 2020 йыл 28 октябрь архивланған..
  2. Kadwell M., Fernandez M., Stanley H. F., Baldi R., Wheeler J. C., Rosadio R., Bruford M. W. Genetic analysis reveals the wild ancestors of the llama and the alpaca (инг.) // Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences. — 2001. — В. 1485. — Т. 268. — С. 2575—2584. — ISSN 1471-2954. — DOI:10.1098/rspb.2001.1774 — PMID 11749713. Архивировано из первоисточника 5 декабрь 2021.
  3. Ҡалып:ASM MDD
  4. Ҡалып:ASM MDD
  5. Сьеса де Леон, Педро. Хроника Перу. Часть Первая. — Киев, 2008 (пер. А. Скромницкий). Архивировано 9 июль 2012 года.
  • Bernhard Grzimek: Grzimeks Tierleben. Enzyklopädie des Tierreichs. Bechtermünz, Augsburg 2001, ISBN 3-8289-1603-1 (13 Bde.)
  • Ronald M. Nowak: Walker’s mammals of the world. Johns Hopkins University Press, Baltimore, Md. 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
  • Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder: Mammal species of the world. Johns Hopkins University Press, Baltimore, Md. 2005, ISBN 0-8018-8221-4 (2 Bde.)