Məzmuna keç

Qaraca arıquş

Vikipediya, azad ensiklopediya
Qaraca arıquş
Elmi təsnifat
XƏTA: parentrang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Qaraca arıquş
Beynəlxalq elmi adı

Qaraca arıquş (lat. Periparus ater) — Arıquşları fəsiləsinin Periparus cinsinə aid quş növü.

Xarakterik morfoloji əlamətləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Bel tərəfi zeytuni-boz, qanadları və quyruğu qonur-boz, başı və döşünün yuxarısı qara, yanaqları ağ, qarnı və bədəninin yanları oxraya çalan ağımtıldır. Dişi fərd erkəkdən azca kiçikdir [3][4][5][6].

Kateqoriyası və statusu

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Çoxsaylıdır.

Avropa, Asiya və Şimal-qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda isə dağ və dağ-meşə qurşaqlarında, bağ və parklarda yayılıb[7][8][9][10].

Növdaxili müxtəlifliyi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Politipik növdür. Dünyada 20-dən çox, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. a. michayloüskii, Boqd., 1879; P.a. qaddi Zarudny, 1911) yayılıb[11][12][13][14].

Yaşayış yeri və həyat tərzi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Palıd və fıstıq meşələrində, dağ yamaclarında və bağlarda, dağ çayı vadilərində yaşayır. Oturaq quşdur.

Entomofaqdır. Əsasən həşəratlar və onların sürfələri ilə qidalanır. Bəzən giləmeyvələrlə də qidalanır. Yemini ağaclardan, yerdən və otların üstündən əldə edir[15][16][17][18].

Təbii düşmənləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Məlum deyil.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

ildə 2 dəfə yuvalayır. Yuvanı ağac koğuşlarında qurur. Yuvada 7-11 yumurta olur. Kürtyatma 13-14 gün çəkir[19][20][21][22].

Növün fenologiyası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Sürü halında yaşayırlar, qışda dağətəyi və düzənliklərə köçüb gedirlər. Lələkdəyişməsi iyul ayından sentyabradək davam edir[23][24][25][26].

Reproduktivliyi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İldə iki dəfə yuvalayır, 7–11 yumurta verir.

Xromosom göstəriciləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Məlum deyil.

Sayı və limit faktorları

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Limit faktoru bu quşların yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.

Biosenozdakı rolu

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Təbiətdə zərərli həşəratların tələf edilməsində xeyirlidir.

İnsan həyatında rolu

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Elmi əhəmiyyətlidir, kolleksiya obyektidir.

Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.

Növün qeydiyyat göstəriciləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
  2. IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  4. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  5. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  6. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  7. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  8. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  9. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  10. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  11. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  12. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  13. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  14. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  15. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  16. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  17. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  18. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  19. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  20. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  21. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  22. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  23. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  24. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  25. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  26. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  • Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  • D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  • Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  • Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]