Alí Abdalá Salé
.gif){kind=small}
Alí Abdalá Salé, tamién escritu como Ali Abdullah Saleh (21 de marzu de 1947, Sanhan – 4 d'avientu de 2017, Sana'a), foi un políticu y militar yemenín. Foi presidente de la República de Yemen dende'l 22 de mayu de 1990 hasta'l 25 de febreru de 2012. Enantes tamién foi presidente de la República Árabe de Yemen (Yeme del Norte) dende 1978 y pasó a ser el máximu mandatariu del Yemen reunificado a partir de 1990. Yera dempués de Gaddafi el mandatariu d'un país árabe que permaneció más tiempu nel poder. El 2 de febreru de 2011 anunció qu'en 2013 va arrenunciar al poder, asegurando amás que'l so fíu, Ahmed, nun-y asocederá nel cargu. A pesar d'esto, les protestes na so contra siguieron y, el 22 de payares de 2011 anuncia'l so arrenunciu al cargu.[6] El 21 de xineru de 2012 el parllamentu yemenín aprobó la so inmunidá y a otru día tomó un avión en direición a Estaos Xuníos.[7]
Biografía
[editar | editar la fonte]Nació en Bayt al Aḩmar, cerca de Sana'a, nel senu d'una familia Zaydita.
En 1958 ingresó nes fuercies armaes. N'algamando'l grau de subteniente, aprovecha l'asesinatu del anterior presidente, Ahmed Husayn al-Ghashmi y en 1982 Saleh algama la secretaría xeneral del partíu nel poder: el Congresu Xeneral del Pueblu. En 1983 sería reelixíu como presidente de Yeme del Norte.
La cayida de la Xunión Soviética debilitó la posición de Yeme del Sur y llevó a que dambos países se reunificaran en 1990 tres dellos años de negociaciones. El Sur aceptó a Saleh como presidente del nuevu estáu reunificado.
En 1990, Ali Abdullah Saleh sofito la invasión de Kuwait pol so aliáu Sadam Husein. Tres la derrota d'Iraq na Guerra del Golfu, los yemeninos fueron deportaos en masa de Kuwait pol so nuevu gobiernu.
Tres la reunificación de Yemen, el norte y el sur alcordaron estremar los ministerios pola metá, un sistema de políticu con dellos partíos y celebrar eleiciones parllamentaries en trés años. Les eleiciones de 1993 dieron la victoria al partíu de Saleh, el CGP, siguíu por un partíu islámicu (al-Islah), dexando al Partíu Socialista, d'ideoloxía comunista, nel tercer llugar. El Partíu Socialista nun aceptó el resultáu llevando al país a una guerra civil en 1994.
En 1999 convertir nel primer presidente de Yemen escoyíu en sufraxu universal, nunes eleiciones nes que collechó'l 96% de los votos, magar el principal partíu de la oposición, el Partíu Socialista de Yeme del Sur, nun pudo presentar un candidatu a los comicios. El so antagonista nes eleiciones de 1999 yera tamién un miembru del partíu de Saleh, el Congresu Xeneral del Pueblu que se presentó como independiente. El Parllamentu, apoderáu pol Gobiernu, torgó presentase a otros 28 candidatos.
En 2001, un referéndum estendió'l mandatu presidencial a siete años, lo que significó que la próxima eleición presidencial tuvo llugar en setiembre de 2006 siendo nuevamente reelixíu presidente, nunos comicios nuevamente tachaos de fraudulentos pola oposición.
El 3 de xunu del 2011, nel marcu de la incipiente guerra civil surdida en Yemen como resultáu de la negativa de Saleh d'abandonar el poder y la rebelión popular na so contra; les fuercies rebalbes tribales ataquen el Palaciu Presidencial y Saleh resulta mancáu al igual que'l so primer ministru Ali Muhammad Mujawar y otros altos funcionarios, y muerren dellos oficiales militares lleales al presidente. Saleh clama vengación contra los rebeldes qu'intentaron asesinalo.[8][9]A otru día, 4 de xunu, Saleh foi treslladáu a Arabia Saudita pa recibir tratamientu médicu nesi país polos sos graves mancaes; quedando encargáu de la presidencia'l vicepresidente Abd al-Rab Mansur al-Hadi.[10]Informes posteriores revelaron que sufría quemadures nel 40% del so cuerpu, una hemorraxa nel craniu y un colapsu pulmonar.[11]Más d'un mes dempués el país caltener na incertidume y desapaecíu nun bloquéu políticu ante l'ausencia de Saleh y la falta de claridá sobre'l so estáu, y les demandes de la oposición por que seya declarada la falta absoluta na presidencia y fórmese un gobiernu de transición ensin Saleh.[12]
El 7 de xunetu del 2011 finalmente Saleh remaneció ante la opinión pública con un curtiu discursu televisivu dende'l so llugar d'hospitalización; puede vese entós a un Saleh cuasi irreconocible, colos brazos y les manes vendados, y con un aspeutu por demás desmejorado. Na intervención conozse que'l presidente foi sometíu a ocho operaciones quirúrxiques; sicasí Saleh trata d'amosase optimista y ufiertó diálogu pa solucionar la crisis política, anque nun mentó cuando va tornar al país.[13][14]
Alcuerdu de tresferencia del poder
[editar | editar la fonte]El 22 de payares de 2011: L'unviáu especial de la ONX pal Yemen, Yamal Benomar, confirma que'l Gobiernu y l'oposición algamaron un alcuerdu sobre'l plan del CCG pal arrenunciu de Saleh, que finalmente robla l'alcuerdu col que poner fin al so papel al frente del país.
Nuna ceremonia celebrada n'Arabia Saudita, el presidente yemenín robló l'alcuerdu qu'axusta'l trespasu pacíficu del poder. L'alcuerdu ratificáu en Riad da garantíes d'inmunidá al presidente y los sos collaboradores.[15]
El presidente yemenín saliente, Ali Abdulá Saleh, pidió esculpes por "cualquier defectu" cometida nos sos 33 años de gobierno antes d'abandonar Yemen con destín a Estaos Xuníos el domingu, estenando'l camín pa un trespasu del poder tres un añu de protestes, señalando lo siguiente:
- "si Dios quier, colaré pal mio tratamientu (médicu) n'Estaos Xuníos y voi volver a Sana'a como xefe del partíu Congresu del Pueblu Nacional"[16]
Partida a los Estaos Xuníos
[editar | editar la fonte]L'ex-presidente Alí Abdullah Saleh partió camín d'Estaos Xuníos, dempués de llograr la inmunidá del Parllamentu. Terminó asina otru llargu dominiu autocráticu en Mediu Oriente. Saleh gobernó Yemen con mano de fierro dende 1978. Saleh nun dimitió al so cargu, pero quedó como "presidente honorariu" del país. Dio'l brazu a torcer dempués de cuasi un añu de llevantamientos populares nel so contra.
Desque un día antes el Parllamentu declarara la so inmunidá y poques hores dempués de que la so familia abandonara'l país, el 22 de xineru de 2012 Saleh partió nun avión priváu escontra Estaos Xuníos faciendo escala nel país vecín d'Omán, onde pretende sometese a un tratamientu médicu.
En Washington, un funcionariu d'altu rangu dixo que Saleh recibió autorización pa ingresar a Estaos Xuníos con cuenta de que pudiera recibir atención médica. El funcionariu sorrayó qu'Estaos Xuníos espera que Saleh permaneza en suelu norteamericanu por un tiempu llindáu.
Torna a Yemen
[editar | editar la fonte]Saleh dexó los Estaos Xuníos pasando por Etiopía el 24 de febreru de 2012 dempués de recibir tratamientu médicu. Volvió al so país a otru día. Llegó al aeropuertu militar de la capital, Sana'a hores antes tomáu'l xuramentu del nuevu Presidente y el so socesor Abd Rabbuh Mansur al-Hadi, que dio llugar a protestes contra'l so regresu y la incapacidá del nuevu Gobiernu pa torgar la so entrada en Yemen.
Arrenunciu al poder
[editar | editar la fonte]El 27 de febreru de 2012, Saleh formalmente dexó'l poder al so adxuntu Abd Rabbuh Mansur al-Hadi como'l presidente de Yemen, comprometiéndose a sofitar colos sos esfuercios pa "reconstruyir" un país inda taramellándose dende meses de violencia. Esto punxo fin al so réxime depués de 33 años nel poder.[17] L'Associated Press informó tamién que Saleh y la so familia preparar pa dir al exiliu n'Etiopía a finales del mes.[18]
Asesinatu
[editar | editar la fonte]El día 2 d'avientu de 2017, Saleh y los hutíes rompieron la so alianza dempués de los enfrentamientos desamarraos ente combatientes de dambes facciones, tres esi pronunciamientu, producir na capital yemenina enfrentamientos ente les fuercies del exmandatario y los rebeldes hutíes, que fueren aliaos dende'l 2014. Hasta'l momentu los enfrentamientos na capital yemenina dexaron siquier 250 muertos en dambos bandos. El 4 d'avientu de 2017, rebeldes hutíes espublizaron un videu na televisora iranina Al-Alam News Network, onde aseguraben asesinar a Saleh y los sos asesores en Sana'a. Fuentes del Congresu Xeneral del Pueblu de Yemen confirmaron que'l so líder y ex-presidente d'esi país, Ali Abdullah Saleh, foi asesináu esti llunes mientres fuertes enfrentamientos ente fuercies de Saleh y los rebeldes hutíes na capital yemenina Sana'a, informa la canal de televisión Al Arabiya.[19]
Condecoraciones
[editar | editar la fonte]- Orde de la República, Yeme del Norte, 1982.[20]
- Orden José Martí, República de Cuba, 2000.[21]
- Caballero Gran Cruz de la Real Orde de Francisco I (Casa de Borbón-Dos Sicilies, 25/03/2004).[22]
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ URL de la referencia: https://pantheon.world/profile/person/Ali_Abdullah_Saleh. Apaez como: Ali Abdullah Saleh. Data de consulta: 9 ochobre 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://www.nytimes.com/2011/04/05/world/middleeast/05terror.html.
- ↑ URL de la referencia: https://www.lemonde.fr/yemen/article/2017/12/05/ali-abdullah-saleh-fantome-et-mauvaise-conscience-de-l-etat-yemenite_5224575_1667193.html.
- ↑ URL de la referencia: https://books.google.com/books?id=uWkMBgAAQBAJ&pg=PA222&lpg=PA222%22#v=onepage&q&f=false.
- ↑ URL de la referencia: https://elpais.com/diario/2011/03/21/madrid/1300710254_850215.html. Data de consulta: 17 abril 2018.
- ↑ presidente-de-yemen-arrenuncia-a-siguir-gobernando-a-partir-de-2013 Públicu
- ↑ Mubarak, condergáu a cadena perpetua. El País. 3 de xunu de 2012. http://internacional.elpais.com/internacional/2012/06/01/actualidad/1338552761_195040.html.
- ↑ Saleh acusa a les fuercies tribales de ser les responsables del ataque al so palaciu, n'El Mundu d'España.
- ↑ mundu internacional/El presidente_de_Yemen_mancáu,_7_muertos_en_un ataque_al palaciu.html?cid=30384106 El presidente de Yemen mancáu, 7 muertos nun ataque al palaciu, en Swissinfo de Suiza.
- ↑ Arabia Saudita confirma que Saleh ta en Riad pa tratar les sos firíes, n'El Mundu d'España.
- ↑ Ali Abdulá Saleh sufre quemadures nel 40% del so cuerpu y colapsu pulmonar, n'El Mundu d'España.
- ↑ Tres un mes ensin Saleh, solo Riad puede desbloquiar la situación política yemenina, n'El Mundu d'España.
- ↑ El presidente de Yemen aboga pol diálogu y diz que va compartir el poder, n'El Mundu d'España.
- ↑ Yemen: primer apaición de Saleh, gravemente quemáu, na TV, por AFP en Google Noticies.
- ↑ http://es.euronews.net/2011/11/23/ali-abdala-saleh-arrenuncia-al-poder-en-yemen
- ↑ http://economia.terra.com.co/noticias/noticia.aspx?idNoticia=201201230957_RTI_MAE80M076
- ↑ https://web.archive.org/web/20120525115035/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iqhKKOqo6XDujeTI_yaD4B0CcyVA?docId=CNG.12cc0199ecc6457c2d2a25874218f73d.691
- ↑ Yemen's Saleh Will Seek Exile In Ethiopia, Aides Say. 27 de febreru de 2012. http://www.npr.org/2012/02/27/147491275/yemens-saleh-will-seek-exile-in-ethiopia-aides-say?ft=1&f=1009. Consultáu'l 27 de febreru de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ grupu rebalbu/ Los hutíes asesinaron a Alí Saleh, antiguu presidente de Yemen y ex aliáu del grupu rebalbu.
- ↑ Sea Island Summit 2004. «About Ali Abdallah Salih» (inglés). G8 Extended Invitees. Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
- ↑ Cuba Transition Project (14 de payares de 2002). «Cuba in the Middle East: 2000-2002» (n'inglés). Focus on Cuba (Institute for Cuban and Cuban-American Studies) (30). Archivado del original el 2011-11-01. https://archive.today/20111101220617/http://ctp.iccas.miami.edu/FOCUS_Web/Issue30.htm. Consultáu'l 4 de marzu de 2014.
- ↑ Orde Constantiniana
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alí Abdalá Salé.- Alí Abdalá Salé na Internet Movie Database (n'inglés)
- «Alí Abdalá Salé». en Find a Grave. (n'inglés)
- Alí Abdalá Salé en Twitter
- Biografía per Fundación CIDOB (n'español)
Datos: Q483672- Multimedia: Ali Abdullah Saleh