Gaan na inhoud

The Lion Sleeps Tonight

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

"The Lion Sleeps Tonight", ook bekend as "Wimoweh", "Wimba Way" of "Awimbawe", is 'n liedjie wat oorspronklik geskryf en opgeneem is deur Solomon Linda met die Evening Birds[1] vir die Suid-Afrikaanse Gallo Record Company in 1939, onder die titel "Mbube". Dit is geskryf in Zoeloe, is aangepas en internasionaal deur baie pop- en folk-kunstenaars van die 1950's opgeneem, insluitend die Weavers, Jimmy Dorsey, Yma Sumac, Miriam Makeba en die Kingston Trio. In 1961 het die bekendste weergawe deur die doo-wop-groep die Tokens, aangepas in Engels, 'n nommer-een-treffer in die Verenigde State van Amerika geword. Met verloop van tyd het dit ten minste US$15 miljoen in tantième met bewerkings van die liedjie en rolprentlisensiëring verdien.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

"Mbube" (Zoeloe: leeu) is in die 1920's deur Solomon Linda, 'n Suid-Afrikaanse sanger van Zoeloe-oorsprong, geskryf wat later vir die Gallo Record Company in Johannesburg as 'n skoonmaker en plate-verpakker gewerk het. Hy het oor naweke saam met die Evening Birds, 'n ensemble-musiekgroep, opgetree, en dit was by Gallo Records, onder leiding van die swart vervaardiger Griffiths Motsieloa, wat Linda en sy medemusikante verskeie liedjies opgeneem het – onder meer "Mbube," wat die vraag-en-antwoord-patroon ingesluit het wat algemeen onder baie etniese groepe suid van die Sahara voorgekom het, insluitend Zoeloe.

Aldus die joernalis Rian Malan:

"Mbube" was nie die merkwaardigste wysie nie, maar daar was iets meesleurend aan die onderliggende dreunsang, 'n digte ineenskakeling van lae manlike stemme, en bo dit het Solomon gejodel en sy stem verhef vir twee opwindende minute, en dan en wan geïmproviseer. Die derde opname was die beste, die oomblik van onsterflikheid toe Solly sy asem diep ingetrek het, sy mond oopgemaak het en die melodie geïmproviseer het wat die wêreld nou assosieer met hierdie woorde: "In the jungle, the mighty jungle, the lion sleeps tonight."

Dit is in 1939[2] deur Gallo as 'n 78-plaat uitgereik en aan swart gehore bemark. "Mbube" was 'n treffer en Linda was 'n ster regoor Suid-Afrika. Teen 1948 was daar reeds meer as 100 000 kopieë van die liedjie in Afrika en onder swart Suid-Afrikaanse immigrante in Brittanje verkoop. Linda se naam is ook gekoppel aan 'n Afrika-styl van a cappella-musiek wat in isicathamiya (ook genoem mbube) ontwikkel het, wat gewild gemaak is deur Ladysmith Black Mambazo.[3]

In 1961 het twee vervaardigers van RCA Records, Hugo Peretti en Luigi Creatore, vir George David Weiss, 'n liriekskrywer en musikant wat by Juilliard opgelei is, gekry om 'n popmusiek-verwerking van "Wimoweh" te doen. Dit was vir die B-kant van 'n 45-rpm-kortspeler genaamd "Tina," gesing deur die tiener-doo-wop-groep The Tokens. Weiss het die Engelse lirieke "In the jungle, the mighty jungle, the lion sleeps tonight..." en "Hush, my darling, don't fear, my darling..." geskryf.

Weiss het ook die sopraan Anita Darian ingebring om Yma Sumac se Exotica-weergawe te herhaal, vóór, tydens en ná die saxofoonsolo.[4] "The Lion Sleeps Tonight" is in 1961 deur RCA uitgereik en dit het opgeskiet tot die nommer-een-posisie op die Billboard Hot 100. Weiss se Abilene Music Inc. was die uitgewer van hierdie verwerking en "Albert Stanton" ('n skuilnaam vir Al Brackman, die sakevennoot van Pete Seeger se musiekuitgewer, Howie Richmond) is vermeld as een van die liedjie se skrywers of verwerkers.

Kopieregkwessies

[wysig | wysig bron]

Die sosiale historikus Ronald D. Cohen skryf: "Howie Richmond het kopiereg geregistreer op baie liedjies wat oorspronklik in die openbare domein was (sic) maar wat hy effens verander het om Decca tevrede te stel en wins daaruit te maak."[5] Die Kanadese skrywer Mark Steyn sê egter die skuilnaam "Paul Campbell" is Pete Seeger s'n. Met Howie Richmond se aanspraak op skrywer-kopiereg kon hy sowel tantieme ontvang as liedjieskrywer en sy maatskappy se deel as uitgewer.[1]

Hoewel Linda op die plaat vermeld word as 'n kunstenaar het die Weavers gedink dat hy 'n tradisionele Zoeloe-lied opgeneem het. Hul bestuurders, uitgewer en hul prokureurs het van beter geweet, want hulle is gekontak deur—en het 'n ooreenkoms bereik met—Eric Gallo van Gallo Records in Suid-Afrika. Die Amerikaners het egter volgehou dat Suid-Afrikaanse kopiereg nie geldig is nie, want Suid-Afrika was nie 'n ondertekenaar van die Amerikaanse kopieregwet nie.[1] In die 1950's, ná Linda se outeurskap duidelik gemaak is, het Seeger $1000 aan Linda gestuur. Seeger het ook aan TRO/Folkways opdrag gegee om voortaan sy deel van die skrywersverdienste aan Linda te betaal. Die folksanger het klaarblyklik sy uitgewer se woord aanvaar en het dit óf nie nodig geag óf was nie in staat daartoe om seker te maak dat sy opdragte uitgevoer is nie.[1]

In 2000 het die Suid-Afrikaanse joernalis Rian Malan 'n artikel vir die Rolling Stone-tydskrif geskryf waarin hy Linda se storie vertel en raam dat die liedjie net vir die gebruik in die Disney-fliek The Lion King $15 miljoen verdien het. Die artikel het die rolprentmaker François Verster aangespoor om die Emmy-bekroonde dokumentêr A Lion's Trail te maak, wat Linda se storie vertel terwyl dit terselfdertyd die werkinge van die multimiljoendollar korporatiewe musiekuitgewersbedryf blootlê.[6]

In Julie 2004, vanweë die publisiteit na Malan se artikel en die dokumentêr daarna, het die liedjie die onderwerp van 'n regsgeding geword tussen Linda se boedel en Disney, met die eis dat DIsney $1,6 miljoen aan tantieme vir die gebruik van"The Lion Sleeps Tonight" in the fliek en musikale verhoogproduksie van The Lion King.[7] Terselfdertyd het die Richmond Organization begin om jaarliks $3,000 in Linda se boedel in te betaal. In Februarie 2006 het Linda se nasate 'n regsooreenkoms aangegaan met Abilene Music Publishers, wat die wêreldwye regte besit en die liedjie aan Disney gelisensieer het, om die verdienste van die liedjie in 'n trust te plaas. [8][9]

Uitgesoekte lys van opgeneemde weergawes

[wysig | wysig bron]

Die lied is deur verskeie kunstenaars opgeneem, en is 'n standaard wat 'n deel van die populêre kultuur geword het.

"Mbube"

[wysig | wysig bron]
  • 1939 Solomon Linda and the Evening Birds.[10]
  • 1951 In die eerste fliekweergawe van Cry, the Beloved Country.
  • 1960 Miriam Makeba, op Miriam Makeba.
  • 1988 Ladysmith Black Mambazo, as "Mbube", tydens die opening van die fliek Coming to America (maar nie op die klankbaanalbum nie).
  • 1991 The Elite Swingsters met Dolly Rathebe, as "Mbube" op Woza!
  • 1994 Ladysmith Black Mambazo, as "Mbube (The Lion Sleeps Tonight)", op Gift of the Tortoise.
  • 1996 Soweto String Quartet, as "Imbube" op Renaissance.
  • 2005 Soweto Gospel Choir, as "Imbube" op Blessed.
  • 2006 Ladysmith Black Mambazo, as "Mbube", op Long Walk to Freedom.
  • 2007 CH2 en die Soweto String Quartet, as "Imbube" op Pap & Paella.
  • 2010 Angélique Kidjo, as "Mbube" op Õÿö.

"Wimoweh"

[wysig | wysig bron]
  • 1952: The Weavers: VSA #6
  • 1952: Jimmy Dorsey
  • 1952: Yma Sumac
  • 1957: The Weavers, lewendig.
  • 1959: Bill Hayes (op Kapp Records)
  • 1959: The Kingston Trio
  • 1961: Karl Denver: Brittanje #4
  • 1962: Bert Kaempfert op That Happy Feeling
  • 1962: Hugh Masekela op Trumpet Africaine
  • 1964: Glen Campbell op The Astounding 12-String Guitar of Glen Campbell
  • 1964: Chet Atkins
  • 1971: Rumplestiltskin op Black Magician
  • 1993: Nanci Griffith met Odetta, op Other Voices, Other Rooms
  • 1994: Roger Whittaker, op Roger Whittaker Live!
  • 1994: Manu Dibango en Ladysmith Black Mambazo, op Waka Afrika
  • 1998: Pete Seeger op For Kids And Just Plain Folks
  • 1999: Desmond Dekker op Halfway To Paradise

"The Lion Sleeps Tonight"

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Malan, Rian.
  2. ↑ Cad, Saint.
  3. ↑ Frith, Simon (2004).
  4. ↑ "Show 18 – Blowin' in the Wind: Pop discovers folk music.
  5. ↑ Cohen, Ronald D. (2002).
  6. ↑ "National Television Academy Presents 27th Annual News & Documentary Emmy Awards" (press release), 25 September 2006.
  7. ↑ "3rd Ear Music Forum – Mbube – Mickey Mouse Under House Arrest in SAfrica?" Geargiveer 10 Junie 2016 op Wayback Machine. 3rdearmusic.com.
  8. ↑ "Penniless singer's family sue Disney for Lion King royalties".
  9. ↑ "It's a Lawsuit, a Mighty Lawsuit" Geargiveer 17 Augustus 2013 op Wayback Machine. 25 Oktober 2004.
  10. ↑ "The Lion Sleeps Tonight 1939 : Linda Solomon, The Evening Birds".
  11. ↑ Roberts, David (2006).
  12. ↑ Sedghi, Ami (4 November 2012).
  13. ↑ "Billy Joel and Jimmy Fallon Form 2-Man Doo-Wop Group Using iPad App".
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Lion_Sleeps_Tonight&oldid=2614582"