Seleukië
| Seleukië | ||
.png)
| ||
| Seleukië in die 4de eeu op 'n ou kaart. | ||
| Plaaslike naam | ܣܠܝܩ Σελεύκεια (antieke Grieks) | |
| Land |  Irak
| |
| Soort | Stad | |
| Streek | Mesopotamië | |
| Geskiedenis | ||
| Bouer | Seleukos I Nikator | |
| Gestig | c. 305 v.C. | |
| Tydperk | Hellenistiese tot Romeinse Ryk | |
| Kulture | Grieks, Parties, Sassanidies | |
| Uitgrawings | 1927-1932, 1936-1937, 1964-1968, 1985-1989 | |
Seleukië (Grieks: Σελεύκεια), ook bekend as Seleukië aan die Tigris, was 'n groot Mesopotamiese stad van die Seleukidiese, Partiese en Sassanidiese Ryk. Dit was aan die westeroewer van die Tigrisrivier geleë oorkant Ktesifon, in die hedendaagse Irak.
Die stad is genoem na Seleukos I Nikator, wat 'n vroeëre nedersetting vergroot en dit omstreeks 305 v.C. die hoofstad van sy ryk gemaak het. Dit was die grootste en belangrikste stad met dié naam en word soms Seleukië aan die Tigris genoem.
Dit was ook onder verskeie ander name bekend, soos Salīq (Siries: ܣܠܝܩ)[1], Māḥôzē (ܡܚܘܙ̈ܐ), Veh-Ardashir (Arabies: ویهاردشیر) of Bahurasīr.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Seleukidiese Ryk
[wysig | wysig bron]Seleukië is omstreeks 305 v.C. gestig nadat Seleukos I Nikator 'n vroeëre stad vergroot het om te dien as die eerste hoofstad van die Seleukidiese Ryk. Seleukos was een van die opvolgers van Alexander die Grote wat die ryk ná Alexander se dood tussen hulle verdeel het. Hoewel hy gou sy hoofstad na Antiogië in Noord-Sirië verskuif het, het Seleukië 'n belangrike sentrum vir handel, Hellenistiese kultuur en streeksregering onder die Seleukiede geword. Die stad is bewoon deur Grieke, Siriërs en Jode.[2]
Om sy hoofstad in 'n metropolis te omskep het Seleukos feitlik al die inwoners van Babilon, buiten die plaaslike tempelpriesters en -werkers, gedwing om na Seleukië te verhuis. Volgens 'n tablet uit 275 v.C. is die inwoners van Babilon vervoer na Seleukië, waar 'n paleis en tempel gebou is. Die stad was geleë aan die samevloei van die Tigris en 'n groot kanaal uit die Eufraat en het verkeer van albei groot waterweë gekry.
In die 3de en 2de eeu v.C. was dit een van die groot Hellenistiese stede, vergelykbaar met Alexandrië in Egipte en groter as Antiogië. Uitgrawings dui daarop dat die stad se mure 'n gebied van minstens 550 hektaar ingesluit het, rofweg 2,5 km per kant. Hiervolgens word die bevolking geraam op aanvanklik 100 000 en moontlik later meer. Die omringende omgewing het dalk tot 'n halfmiljoen mense onderhou.[3]
In 141 v.C. het die Parters onder Mitridates I die stad verower en dit het die westelike hoofstad van die Partiese Ryk geword. Tacitus het sy mure beskryf en gesê dit was, selfs onder Partiese heerskappy, 'n ten volle Hellenistiese stad. In antieke geskrifte word beweer die stad het 600 000 inwoners gehad en dat dit deur 'n senaat van 300 regeer is. Dit was duidelik een die van die grootste stede in die Westerse wêreld; net Rome, Alexandrië en moontlik Antiogië het meer inwoners gehad. In 41 v.C. is sowat 5 000 Joodse vlugtelinge van Babilonië hier vermoor (Josephus, Ant. xviii. 9, § 9).[1]
In 117 n.C. is Seleukië deur die Romeinse keiser Trajanus afgebrand tydens die verowering van Mesopotamië, maar die volgende jaar het sy opvolger, Hadrianus, die stad aan die Parters teruggegee, en dit is toe in Partiese styl herbou. Dit is in 165 heeltemal deur die Romeinse generaal Avidius Cassius verwoes.[4]
Sassanidiese heerskappy
[wysig | wysig bron]Meer as 60 jaar later het die Persiese keiser Ardasjir I 'n nuwe stad, Veh-Ardashir, oorkant die rivier laat bou. Eers is geglo dit is op die terrein van Seleukië gebou, maar uitgrawings het getoon dat dit 'n nuwe terrein, apart van Seleukië en Ktesifon, was. Daar was van die 1ste eeu n.C. af aktiewe Christelike kerke in Mesopotamië, en in die 3de en 4de eeu het Seleukië 'n belangrike sentrum geword.
Ná die edik van verdraagsaamheid deur die Sassanidiese koning Jazdegerd I, wat vir 'n tyd 'n einde gebring het aan 70 jaar van die vervolging van Christene, het die oorblywende Christene die kerk versterk en gereorganiseer.
Teen die einde van Jazdegerd I se heerskappy is Christene van 420 af opnuut vervolg. Die stad het eindelik vergete geraak en is deur die woestynsand toegewaai – dit is moontlik aan sy lot oorgelaat nadat die Tigris se loop verander het.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Thomas A. Carlson et al., Sekeukië-Ktesifon
- ↑ "Seleucia". Encyclopædia Britannica (11de) 24. (1911). Cambridge University Press.
- ↑ Aperghis, G. G. (2004). The Seleukid Royal Economy: The Finances and Financial Administration of the Seleukid Empire. Oxford: Oxford University Press. pp. 37–38. ISBN 9781139456135.
- ↑ "The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, deur Edward Gibbon". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Oktober 2019. Besoek op 24 September 2021.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
