Mantsjoe
- Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Mantsjoes.
Mantsjoe  , manju gisun
| ||
|---|---|---|
| Gepraat in: |  Volksrepubliek China
| |
| Gebied: | Mantsjoerye | |
| Totale sprekers: | 20[1] | |
| Taalfamilie: | Altaïes (omstrede) Toengoesies Suidwes-Toengoesies Mantsjoe | |
| Skrifstelsel: | Mantsjoe-alfabet (Mongoolse skrif) | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | geen | |
| ISO 639-2: | mnc
| |
| ISO 639-3: | mnc
| |
| ||
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Mantsjoe (, manju gisun) is 'n Toengoesiese taal wat eens deur die Mantsjoes in Mantsjoerye van die Volksrepubliek China gepraat is. Dit is tans amper uitgestorwe.[2][3][4]
Mantsjoe was een van die amptelike tale van die Qing-dinastie (1644–1912), ook bekend as Mantsjoe-dinastie, in China. Die meeste Mantsjoes praat intussen Mandaryns.[5][6][7] Volgens data van Unesco word Mantsjoe tans deur 10 Mantsjoes as moedertaal gebesig, uit 'n totaal van byna 10 miljoen etniese Mantsjoes. Onlangs het egter baie Mantsjoes begin om die taal aan te leer. Nou kan 'n paar duisend Mantsjoe dit as 'n tweede taal besig te danke aan regeringsonderwys of gratisklasse vir volwassenes in klaskamers of aanlyn.[8][9][10]
Mantsjoe geniet hoë historiese waarde vir historici van China, veral weens die Qing-dinastie. Mantsjoe-tekste verskaf inligting wat nie in Chinees beskikbaar is nie, en wanneer beide Mantsjoe en Chinese weergawes van 'n gegewe teks bestaan, verskaf dit sekerheid om die Chinese eweknie te kan verstaan. Amptelike dokumente is tydens die Qing-dinastie in beide Chinees en Mantsjoe geskryf, en baie geboue uit die Qing-dinastie vertoon Mantsjoe-inskripsies.
Mantsjoe word as 'n dogtertaal van Jurgies beskou en word met die Mantsjoe-alfabet, 'n gewysigde Mongoolse skrif, geskryf. Dit toon in teenstelling met al die ander Toengoesiese tale 'n hoë persentasie van Koreaanse leenwoorde wat op 'n invloed van Koreaans op Jurgies en die vroeë Mantsjoes dui.[11][12] Mantsjoe is nou verwant aan Xibe van Xinjiang en albei tale is onderling verstaanbaar.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Manchu" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2020. Besoek op 25 November 2018.
- ↑ (en) Carsten Näher: A Note on Vowel Harmony in Manchu. bl. 134. In: Proceedings of the First International Conference on Manchu-Tungus Studies, Bonn, 28 Augustus–1 September 2000. Otto Harrassowitz, 2004 “Manchu is extinct today”
- ↑ (en) S. Robert Ramsey: The Languages of China. Princeton University Press, 1987, bl. 216. “The Manchu language is all but extinct”
- ↑ (en) Merrit Ruhlen: A Guide to the World's Languages. Volume I, Classification. Stanford University Press, 1991, bl. 128. “[T]he Manchu language is either extinct or on the verge of extinction”
- ↑ (en) Carsten Näher: A Note on Vowel Harmony in Manchu. bl. 134. In: Proceedings of the First International Conference on Manchu-Tungus Studies, Bonn, 28 Augustus–1 September 2000. Otto Harrassowitz, 2004
- ↑ (en) S. Robert Ramsey: The Languages of China. Princeton University Press, 1987, bl. 216
- ↑ (en) Merrit Ruhlen: A Guide to the World's Languages. Volume I, Classification. Stanford University Press, 1991, bl. 128.
- ↑ "抢救满语振兴满族文化" (in Chinees). 26 April 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020. Besoek op 25 November 2018.
- ↑ (zh) China News (originally Beijing Morning Post): Manchu Classes in Remin University (Simplified Chinese)
- ↑ (en) Phoenix Television: Jinbiao's 10-year Manchu Dreams Geargiveer 5 Junie 2020 op Wayback Machine
- ↑ (en) Alexander Vovin (Junie 2017). Koreanic loanwords in Khitan and their importance in the decipherment of the latter. pp. 207–215. doi:10.1556/062.2017.70.2.4. ISSN 0001-6446. Besoek op 25 November 2018.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - ↑ (en) Kishik Noh (28 Februarie 2016). Recent Research Trends on Jurchen-Manchu Studies in Korea. pp. 249–258. doi:10.22372/ijkh.2016.21.1.249. ISSN 1598-2041. Besoek op 25 November 2018.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp)
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- (en) Li, Gertraude Roth (2000). Manchu: A Textbook for Reading Documents. Honolulu, Hawaii: University of Hawai`i Press. ISBN 0-8248-2206-4.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Mantsjoe.- (en) "Manchu language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 25 November 2018.
