Birmingham, Alabama

Birmingham
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Verenigde State
Deelstaat	Alabama
Counties	Jefferson, Shelby
Koördinate	33°31′N 86°49′W
Gestig op	1 Junie 1871
Geïnkorporeer op	19 Desember 1871
Oppervlakte:
- Totaal	393 vk km
Hoogte bo seevlak	196 m
Bevolking:
- Totaal (2013)	212 113
- Bevolkingsdigtheid	546,66/vk km
- Metropolitaanse gebied	1 140 300
Tydsone	CST (UTC -6)
Somertyd	CDT (UTC -5)
Burgemeester	Randall L. Woodfin
Amptelike Webwerf	birminghamal.gov

Birmingham [ˈbɜrmɪŋhæm] is 'n munisipale korporasie volgens die wet van die Amerikaanse deelstaat Alabama en ook sy grootste nedersetting met 'n bevolking van 212 237 volgens die sensus van 2010. Die stad dien as administratiewe setel van die distrik Jefferson County en is die sentrum van 'n metropolitaanse gebied waarna soms as Birmingham-Hoover verwys word, met 'n bevolking van 1 128 047. Sowat 'n vyfde van Alabama se totale bevolking is in dié metropolitaanse gebied, wat oor sewe counties of distrikte strek, saamgetrek.

Birmingham is 'n relatief jong stad wat in 1871 gedurende die heropboufase ná die Amerikaanse Burgeroorlog gestig is toe drie plattelandse nedersettings, waaronder Elyton, saamgesmelt is. Die stad het vinnige groei ervaar – 'n proses waartydens steeds meer aangrensende nedersetting by Birmingham ingesluit is. Die stad is vernoem na Birmingham in Engeland, tans die tweede grootste stad in die Verenigde Koninkryk en een van sy leidende nywerheidsentra.

Na die hoek van 20th Street en 1st Avenue North met sy indrukwekkende wolkekrabbers is in die vroeë 20ste eeu as die "Swaarste hoek op Aarde" verwys

Die naamkeuse weerspieël Birmingham se etniese samestelling en sy rol as een van die leidende nywerheidstede in die Amerikaanse Suide. Baie van die vroeë setlaars in die gebied was van Engelse afkoms. Birmingham verskil opmerklik van ander stede in die Amerikaanse Suide wat sy geografiese ligging betref. Dit het nie langs die oewer van 'n rivier gegroei soos byvoorbeeld Nashville langs die Cumberlandrivier nie, maar het op die hoogtepunt van die na-oorlogse modernisering en meganisering in die Suidstate langs 'n spoorweg ontstaan. Volgens sommige outeurs is Birmingham van begin af as 'n stad beplan waar vakbondlose swart bewoners uit plattelandse gebiede as goedkoop ongeskoolde mannekrag ingespan kon word om in die nuwe staalaanlegte te werk. Sodoende kon Birmingham 'n mededingende voordeel teenoor nywerheidstede in die Amerikaanse Midweste en Noordooste behaal.

Vanaf sy stigting tot die laat 1960's was Birmingham een van die leidende nywerheidsentra in die Amerikaanse Suide. Sy vinnige groei in die tydperk tussen 1881 en 1920 het aan Birmingham die byname The Magic City en The Pittsburgh of the South besorg. Net soos Pittsburgh het Birmingham se ekonomie op swaar nywerhede soos staal- en ystervervaardiging gesteun. Daarnaas het ook die spoorwegbedryf 'n belangrike rol in Birmingham gespeel waar sowel spore asook treinwaens vervaardig is. Die stad was, naas Atlanta, vanaf die 1860's een van twee spilpunte van die bedryf in die Amerikaanse Suide.

Terwyl die spoorbedryf en ander nywerhede steeds 'n beduidende rol speel, het die plaaslike ekonomie in die tweede helfte van die 20ste eeu sterk gediversifiseer. Ondernemings uit die bank-, telekommunikasie-, vervoer- en elektrisiteitsbedryf het hulle hier begin vestig, terwyl ook die onderwys-, mediese en versekeringsektor uitgebrei is. Intussen word Birmingham as een van die belangrikste sakesentra in die Suidoostelike Verenigde State geranglys. Die plaaslike bankbedryf is die vierde grootste in die Verenigde State ná New York, Charlotte en Chicago.

Ter geleentheid van die wêreldtentoonstelling, wat in 1904 in St. Louis, Missouri gehou is, is 'n gietyster-standbeeld van Vulcanus, die Romeinse god van vuur en grofsmede, as 'n simbool van Birmingham se swaar nywerhede op die piek van Red Mountain opgerig

Birmingham se stadsuitleg is deur die spoorweg bepaal wat deur die middestad loop en die stad in twee helftes verdeel. Die sakesentrum is noord van die spoorweg geleë, terwyl die suidelike stadsdele teen die hellings van Red Mountain oorspronklik suiwer residensieel was. Baie van Birmingham se historiese geboue moes later plek maak vir die uitbreiding van die sakekern en nywerheidsgebiede. Nadat merkwaardige historiese geboue soos Terminal Station, Tutwiler Hotel en die ou stadsaal gesloop is, het inwoners begin om hul stemme van protes teen verdere voorgestelde slopings uit te bring. In teenstelling met ander groot stede in die Suide soos Nashville en Atlanta het Birmingham sodoende baie van sy oorspronklike karakter bewaar. Ironies genoeg was die bewaring van historiese geboue ook aan Birmingham se stedelike verval in die 1960's en 1970's te danke toe groot getalle blanke bewoners na die voorstede begin verhuis het.

Birmingham het nie net 'n beslissende rol in die Amerikaanse Burgerregtebeweging gespeel nie, dit word ook as sy bakermat beskou. Tot en met 1963 was dit volgens 'n bekende uitspraak van Martin Luther King Jr. die mees gesegregeerde stad in die Verenigde State. Twee gebeurtenisse in dié jaar, waarna dikwels as die "Jaar van Birmingham" verwys word, het die einde van rasseskeiding in die VSA ingelui: 'n vreedsame massabetoging in die lente, wat deur King georganiseer is, en die Ku Klux Klan se bomaanval op 'n Baptistekerk waarin vier jong swart meisies dood is.

Hierdie twee emblematiese insidente, waarna president John F. Kennedy as die events of Birmingham verwys het, het nie net nuwe stukrag aan die kwynende burgerregtebeweging verleen en die nasionale publiek se aandag op die beleid van rasseskeiding in die Amerikaanse Suide gevestig nie, maar was vir president Kennedy ook die inspirasie vir sy eie proklamasie van gelyke regte vir almal wat in 1964 as Civil Rights Act (Wet oor Burgerregte) deur die 88ste Amerikaanse Kongres aanvaar en op 2 Julie 1964 deur president Lyndon B. Johnson onderteken is. Met hierdie wet is enige diskriminasie op grond van ras, velkleur, godsdiens, geslag of etniese herkoms onwettig verklaar.

Geografie

'n Uitsig oor die middestad vanaf Red Mountain se hoogste punt

Die Cahabarivier-natuurbewaringsgebied

Birmingham is in die Jones-vallei geleë, met bergrûens aan weerskante daarvan. Hierdie parallel-lopende rûens, wat vanuit die noordooste na die suidweste strek, is uitlopers van die Appalache-voetheuwels. Die vallei word deur klein spruitjies soos Village Creek en Valley Creek gedreineer wat in die Black Warrior-rivier uitmond. Die vroegste nywerheidsbedrywighede in die gebied is langs 'n spoorlyn ontwikkel wat deur die vallei loop.

Red Mountain, wat sy naam aan die rooi hematiet-ysterertsafsettings te danke het, verrys net suid van Birmingham se middestad. Baie van die stad se televisie- en radio-uitsaaitorings is op dié bergpiek opgerig. Na die woongebiede anderkant Red Mountain – waaronder Shades Valley en Shades Mountain, word as die Over the Mountain-gebied verwys wat danksy sy ligging nie deur die rookgasse geteister is nie wat deur Birmingham se swaar nywerhede vroeër vrygestel is. Hier is welvarende voorstede soos Mountain Brook, Vestavia Hills, Homewood en Hoover geleë. Die Cahaba-rivierbekken, een van die mees diverse rivierekostelsels in die Verenigde State, is suid van die Shades Valley geleë.

'n Kleiner bergrug, Sand Mountain, begrens die stadsgebied in die noorde en skei Jones Valley van die ruwe landskappe wat noord daarvan strek. Ruffner Mountain, 'n piek wes van die middestad, staan bekend vir die Ruffner Mountain Nature Center, een van die grootste stedelike natuurbewaringsgebiede in die Verenigde State.

Klimaat

Die middestad teen sononder in Januarie

Birmingham het 'n vogtige subtropiese klimaat wat deur lang warm somers met baie donderbuie, matige winters en hoë neerslae, wat dwarsdeur die jaar val, gekenmerk word. Die gemiddelde maandelikse temperature wissel van 6,6 °C in Januarie tot 27,3 °C in Julie. Daar is gemiddeld 47 dae per jaar wanneer die kwik tot of naby die vriespunt daal, en 'n gemiddeld van 1,4 dae waartydens die hoogste temperatuur laer as vriespunt is.

Lente en herfs bring aangename, maar veranderlike weer met minder reënval en storms en laer humiditeit. In dié twee seisoene beweeg gereeld kouefronte oor die deelstaat wat sterk donderbuie en soms ook tornado's kan veroorsaak. Birmingham is in die hart van die sogenaamde Dixie Alley geleë, die Sentraal-Alabama se ekwivalent van die Midweste se Tornado Alley, soos gebiede genoem word wat gereeld deur tornado's getref word. In Dixie Alley vorm tornado's veral gedurende November en vroeg in Desember.

In Groter Birmingham is reeds twee F5-tornado's aangeteken, waarby een in April 1977 die noordelike voorstede en 'n tweede in April die westelike voorstede getref het. Gedurende die tornado-uitbreek in April 2011 het 'n EF 4-tornado verwoesting in die gebied gesaai. Vanweë die stad se ligging naby die Sentrale Golfkus beweeg soms ook tropiese storms en orkane oor die stadsgebied.

Vervoer

Die Interstate 59/20-snelweg in die middestad van Birmingham, kort voor die kruispunt met Interstate 65

'n Uitgebreide netwerk van snelweë en ander grootpaaie loop deur die stadsgebied, waaronder die Interstates 65, 20, 59 en 459, en die U.S. Highways 31, 280, 11 en 78.

Die plaaslike internasionale lughawe Birmingham-Shuttlesworth is die grootste en besigste in Alabama en hanteer jaarliks sowat drie miljoen passasiers. Vyf groot Amerikaanse lugrederye (United Express, Delta Air Lines/Delta Connection, American Airlines/American Eagle, US Airways/US Airways Express en Southwest Airlines) bied daaglikse meer as 160 vlugte na 37 bestemmings dwarsoor die Verenigde State aan.

Birmingham se stasie is die aankoms- en vertrekpunt vir Amtrak se twee daaglikse Crescent-treindienste (waarvan een oos- en een weswaartse roete) wat die stad met onder meer New York, Washington, DC, Atlanta en New Orleans verbind.

Vragtreindienste word deur drie groot spoorwegmaatskappye aangebied – Norfolk Southern Company, CSX Transportation en BNSF Railway wat almal oor uitgestrekte opstelterreine in die metropolitaanse gebied van Birmingham beskik. Kleiner streeksdienste word deur Alabama Warrior Railway en Birmingham Southern Railroad aangebied.

Openbare vervoer in Birmingham steun hoofsaaklik op die Birmingham-Jefferson County Transport Authority (BJCTA) se bus-, trollie- en paratransit-stelsel (wat na die spesiale behoeftes van gestremde passasiers omsien) wat tussen 1985 en 2008 as Metro Area Express (MAX) bekend gestaan het. Die stelsel word aangevul deur twee binnestadroetes (die Downtown Area Roundabout Transit of DART) en een roete wat die University of Alabama at Birmingham (UAB)-kampus bedien.