Veselin Masleša

VESELIN MASLEŠA
Profesija	književnik
Član KPJ od	1938.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
U toku NOB-a	Član Izvršnog odbora AVNOJ-a
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Narodni heroj od	20. decembra 1951.

Veselin Masleša Veso (1906 — 1943), književnik, novinar, revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Poginuo je u bici na Sutjesci 14. juna 1943. godine, prilikom probijanja neprijateljskog obruča.

Predratna biografija

Rođen je 20. aprila 1906. godine u Banjaluci. Detinjstvo i svoju ranu mladost proveo je u Banjaluci gde je završio i gimnaziju.

Još u šestom razredu gimnazije, stupio je u revolucionarni omladinski pokret, a istovremeno se uključio i u akcije radničkog pokreta Banjaluke. Prve osnove marksističkog obrazovanja stekao je u đačko-literarnom društvu „Mladost“.

Godine 1925. godine, Masleša odlazi na studije — najpre u Zagreb, gde je upisao Pravni fakultet, da bi ubrzo prešao u Frankfurkt, gde je studirao ekonomiju, a potom u Pariz, gde je studirao političku ekonomiju i sociologiju.

Zbog revolucionarnog rada među jugoslovenskim studentima i radnicima — iseljenicima u Francuskoj, bio je izložen progonima, i onemogućeno mu je dalje nastavljanje studija. Francuske vlasti su ga proterale u Jugoslaviju, a jugoslovenske iz Beograda u Banjaluku.

U Banjaluci je nastavio aktivnost u radničkom pokretu. Potom odlazi u Osijek, gde se zapošljava kao urednik i korektor, u redakciji „Hrvatski list“. Ali je ubrzo uhapšen i ponovo proteran u Banjaluku. Godine 1938. zapošljava se u Beogradu, kao skupštinski novinarski reporter i komentator u „Beogradskim novostima“. Iste godine primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.

Masleša se brzo uključuje u društveni i politički život Beograda, učestvujući, pored ilegalnog partijskog rada, i u legalnim manifestacijama tadašnje napredne inteligencije. Istupao je s natpisima u mnogim listovima i časopisima. U decembru 1928. godine zajedno s Otokarom Keršovanijem pokreće časopis „Nova literatura“. Ali posle proglašenja šestojanuarske diktature, 1929. godine, uhapšen je i posle sedam meseci provedenih u zatvoru, proteran u Banjaluku.

U Banjaluci, u kojoj je ostao nešto duže od godinu dana, imao je vrlo raznovrsnu političku delatnost: držiao je ilegalne partijske kurseve, seminare i predavanja; pisao je, ali bez potpisa, u banjalučkom listu „Nova Štampa“; bavio se prevodilačkim radom i nastavio vanredne studije prava u Zagrebu.

Godine 1931. vraća se u Beograd i zapošljava se kao publicist u Redakciji časopisa „Narodno blagostanje“. Posebno je bio angažovan u ostvarivanju politike Narodnog fronta i stvaranju legalne jedinstvene radničke partije, odnosno Stranke radnog naroda, kao sekretar njenog Inicijativnog odbora.

Pored partijsko-političke aktivnosti, Masleša se intenzivno bavio naučno-istraživačkim, publicističkim i prevodilačkim radom. Baveći se temama iz domena ekonomskih, političkih i književnih zbivanja u zemlji i inostranstvu, Veselin Masleša je, kao publicista, objavljivao nekoliko studija, a najpoznatije su „Mlada Bosna“ i „Svetozar Marković“.

Od 1927. do 1940. godine Masleša je deset puta hapšen, provodeći, za to vreme, u zatvorima ukupno više od dve i po godine.

Drugi svetski rat

Posle bombardovanja Beograda, aprila 1941. godine, prešao je u Crnu Goru i tamo učestvovao u pripremama ustanka. Organizovao je propagandni rad Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru i Glavnog štaba za Crnu Goru i Boku. Pokrenuo je i uređivao listove „Sloboda“ i „Narodna borba“.

Veselin Masleša, Vladimir Nazor, Milovan Đilas i Pavle Ilić.

U vreme pohoda proleterskih brigada u Bosansku krajinu, juna i avgusta 1942. godine, bio je član Politodela Četvrte proleterske crnogorske brigade. U drugoj polovini 1942. godine, u selu Driniću, zajedno s Mošom Pijade i drugim saradnicima, obnavlja list „Borba“, organ KPJ, u kojoj objavljuje mnoge tekstove, sarađuje i u drugim listovima: „Proleteru“, „Vojno-političkom pregledu“, „Narodnom oslobođenju“ i dr.

Na prvom zasedanju AVNOJ-a u Bihaću, novembra 1942. godine, Masleša je održao glavni referat: „Narodnooslobodilačka borba i stvaranje Antifašističkog vijeća“, u kojem je izneo istorijat antifašističke borbe u svim krajevima Jugoslavije od 1936. do 1942. godine. Tada je izabran u Izvršni odbor AVNOJ-a.

Tokom četvrte i pete neprijateljske ofanzivi bio je s grupom divizija NOVJ koje su vodile borbe na Neretvi i Sutjesci. Poginuo je (utopio se) 14. jula 1943. godine kada su noću prelazili Sutjesku da bi se probili iz nemačkog obruča.

Odlukom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

Veselin Masleša na Wikimedijinoj ostavi

• Vojna enciklopedija (knjiga peta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.

Vanjske veze

• Masleša Aleksandra Veselin - Vesa