Vaganska pećina
| Vaganska pećina | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
| Lokacija | Vitorog planina |
| Najbliži grad | Šipovo |
| Površina | 0,12 km² (0 mi² ) |
| Osnivanje | 13.03.2013.[1] |
| Upravitelj | Opština Šipovo |
| http://www.sipovo.net/ | |
Vaganska pećina je pećina 20 km od Šipova, u Republici Srpskoj, BiH. Nalazi se u sjeveroistočnom dijelu planine Vitorog, iznad sela Vagan, na nadmorskoj visini od 920 m.
Dugo je služila čobanima kao utočište od vremenskih nepogoda, ali je posljednjih godina postala interesanta zbog turizma. Pod zaštitom je od 1970. godine.
Pećina je kraškog porekla izgrađena od mezozojkog krečnjaka, a predstavlja fosilni kanal nekadašnjeg podzemnog toka kojim su se vode sa Kupreškog polja (Mrtvica) drenirale prema vrelu rijeke Janj. Vaganska pećina sastoji se od sedam dvorana i kanala, nazvanih imenima iz istorije i tradicije šipovačkog kraja: Čobanska dvorana, Lisičiji kanal, Galerija Simele Šolaje, Janjski kanal, Svečana dvorana, Dvorana divova, Ponorski kanal i Dvorana Rade Marijanca. Dužina glavnog kanala je oko 200 metara i na njegovom kraju se nalazi velika količina odronjenog materijala i pećinskog nakita. Ukupna dužina svih kanala je 420 metara. Širina glavnnog kanala je od 8 – 10 m, a visina od 1 do 15 m.
Pećina je izuzeno bogata pećinskim nakitom, posebno velikim saljevima na zidovima i brojnim stalaktitima na stropu pećine. Brojni su i pećinski stubovi od kojih mnogi imaju značajne dimenzije. Velike površine pećine pokrivene su i stalagmitskim pločama i stalagmitima. Posebno se po bogatstvu pećinskog nakita izdvaja središnja dvorana, duga 58 metara. Boje pećinskog nakita kreću se od bijele do crvene (radi otopljenih oksida željeza), do sive i crne (radi mangana), koje preovladavaju. [2]
Stanište je nekoliko vrsta slijepih miševa: Barbastella barbastellus, Myotis bechsteinii, Myotis emarginatus и Rhinolpphus ferrumequinum.
Vaganska pećina je proglašena za zaštićeno podruje, slijedećih karakteristika:
- zaštićeno je područje od: 13.03.2013. godine[1]
- kategorija: III - Spomenik prirode
- stepen zažtite: II
- površina: 12,00 ha
- upravljač: Opština Šipovo
- mjesto: Zaseok Vaganac, Strojice, Šipovo
- ↑ 1,0 1,1 „Odluka o zaštiti spomenika prirode "Vaganska pećina"”. Službeni glasnik Republike Srpske, broj 21, 13.03.2013.. Pristupljeno 10.10.2021.
- ↑ Mr.Jasminko Mulaomerović, Ivo Lučić, dr. Jasmina Osmanković –Sarajevo, 2008 -KRŠ I PEĆINE BOSNE I HERCEGOVINE