Janj
| Janj | |
|---|---|
 Rijeka Janj nakon izvora | |
| Lokacija | |
| Države |  Bosna i Hercegovina |
| Gradovi | Šipovo |
| Hidrografija | |
| Izvor | Naselja Strojice i Babići, 13 km. od Šipova |
| Ušće | Pliva |
| Dužina | 14,35 km |
| Pritoke | Vaganac |
| Hidrologija | |
| Protok – srednji | 14,12 m³/s |
| Sliv – površina | crnomorski 27,292 km² |
Janj je rijeka u opštini Šipovo, Bosna i Hercegovina. Ime Janj označava i oblast južno od Šipova prema Kupresu sačinjenu od mnogobrojnih sela, koja se nalaze u i oko kanjona rijeke Janj. Kanjon rijeke Janj je zaštićeni prirodni rezervat. Po najavama vlasti kanjon rijeke Janj bi trebalo zajedno sa kanjonom rijeke Plive da uđe pod zaštitu UNESKA.
Rijeka Janj izvire u južnom dijelu opštine Šipovo, između naselja Strojice i Babići, na nadmorskoj visini 612 metara, u dubokom mračnom kanjonu čije su strme litice visoke do 200 m. Izvor je udaljen 13 kilometara od centra Šipova. Rijeka teče na sjever prema gradu. Na samom izvoru Janja, u njega se ulijeva riječica Vaganac. Pristup izvoru moguć je samo pješice, iz dva pravca. Jedan je iz sela Babići, a drugi sa magistralnog puta Šipovo-Kupres, odniosno selo Rašće, gdje se rijeka Janj rasipa na više tokova. Kanjon rijeke Janj je građen od mezozojskog krečnjaka. U dolini rijeke nalazi se rimski spomenik uklesan u stijeni.
Na oko 500 metara od izvora, rijeka Janj ulazi u kraći kanjon i obrušava se niz stijene stvarajući vodopad visine oko 12 metara. Zbog nepristupačnosti terena Vodopad kod Bukve i dalje je nedovoljno poznat i posjećen. Moguće ga je primjetiti i vidjeti samo iz neposredne blizine. Najlakši pristup vodopadu je iz sela Podosoje, koje se nalazi neposredno prije Strojića, iz pravca Šipova. Neoznačenom i strmom stazom silazi se do korita rijeke Janj. Dalji prilaz vodopadu moguć je samo krećući se uzvodno kroz vodu.[1]
Po izlasku iz kanjona Janj postaje pitomiji, pun razigranih brzaka, dubokih virova, sve do Janjskih otoka,
Na 9 km od grada, pored magistralnog puta Šipovo-Kupres, nizvodno od izvora rijeke Janj, smještene su nadeleko poznate Janjske otoke, dolina duga oko 1 km. i širine oko 300 m. Tu se Janj razljeva u mnogobrojne potočiće, rukavce i mlazeve koji se nakon nekoliko kilometara spajaju, gradeći visoki pjenušavi vodopad koji ljeti pravi rosu, a zimi snježno iskričasto inje. Tlo na Janjskim otokama je krečnjačka dolina prekrivena debelim sedrenim naslagama koje su se vremenom nataložile u Plivu od ušća Janja do Plivskog vodopada. Janjski otoci su popularno turističko izletište.[2]
Janj se uliva u Plivu oko 1 km jugoistočno od Šipova na nadmorskoj visini od 440 m.
Rijeka Janj je izuzetno bogata pastrmkom i lipljenom, te je zbog toga veoma atraktivna ribolovna mušičarska voda. Janj je i izvor pitke vode za opštinu Šipovo.
- ↑ „Vodopad kod Bukve na rijeci Janj”. See Srpska. Pristupljeno 9. 2. 2024.
- ↑ „Izvor Janja, odmor za dušu (Video)”. See Srpska. Pristupljeno 9. 2. 2024.