Prva opsada Groznog
| Prva opsada Groznog | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Prvog čečenskog rata | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Ruska Federacija
|
 Čečenska Republika Ičkerija
| ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Pavel Gračev Ivan Babičev Anatolij Kvašnjin Vadim Orlov Lev Rohlin Vladimir Šamanov Nikolaj Staskov Viktor Vorobjov Ivan Savin † |
Aslan Mashadov Turpal-Ali Atgerijev Šamil Basajev Ruslan Gelajev Salman Radujev Ahmed Zakayev | ||||||
| Snage | |||||||
| 60,000 (proc.) ---- 31. decembar: ukupno 38.000 ljudi (6000–10.000 pri ulasku u Grozni) |
2300[1] do 12.000[2] ---- 31. decembar: službeno do 1000[3] (5000 prema procjenama iz zapadnih izvora) | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| 1784 poginulih, nekoliko stotina ranjeno ili zarobljeno (službene brojke) 225–400 oklopnih i drugih vozila uništeno[4][5] |
nepoznati | ||||||
| 35.000 civila, uključujući 5.000 djece[6] | |||||||
Prva opsada Groznog, Juriš na Grozni (rus. Штурм Грозного) ili Prva bitka za Grozni se odigrala krajem 1994. i početkom 1995. godine kada su, na početku Prvog čečenskog rata ruske vojne snage nastojale zauzeti Grozni, glavni grad samoproglašene Čečenske Republike Ičkerije. Bitka je započela na Staru godinu 1994. godine, kada su ruske snage pokušale svoj cilj ostvariti iznenadnim prodorom oklopnih kolona u samo središte grada, gdje se nalazila predsjednička palača, odnosno sjedište separatističkog vođe Džohara Dudajeva. Međutim, već nakon nekoliko sati se pokazalo da su branitelji, iako brojčano i tehnički inferiorniji, sposobni pružiti efikasan otpor, koristeći bolje poznavanje gradskog terena, ali i taktiku temeljenu na malim formacijama opremljenim ručnim protivtenkovskim bacačima; ruske oklopne kolone su velikim dijelom odsječene i počesno uništene ili prisiljene na povlačenje. Ruske snage su se bile prisiljene pregrupirati i napad ponovno otpočeti tek nakon nekoliko dana, ovaj put nastojeći "očistiti" ulicu po ulicu i kvart po kvart. Pri tome se masovno koristila artiljerija pri čemu je grad najvećim dijelom potpuno razoren, te je stradao ogroman broj civila. Rusko napredovanje je bilo izuzetno sporo, tako da je predsjednička palača zauzeta tek 19. januara; Čečeni su otpor nastavili iz južnog dijela grada, koji je napušten tek 22. februara. Manje jedinice pod komandom Šamila Basajeva su nastavile s povremenim napadima na ruske ciljeve u gradu sve do 8. marta, prije nego što su se i one povukle.
Iako je nominalno postigla svoj vojnički cilj, ruska je vojna operacija predstavljala potpuni fijasko u političkom i, prije svega, propagandnom smislu, jer je pokazala nesposobnost ruskih oružanih snaga da obave naizgled rutinsku "antiterorističku" operaciju protiv "šačice ekstremista". Umjesto toga su tek uz strahovite žrtve u ljudstvu i opremi osvojena hrpa ruševina, te izazvano masovno stradanje civila, a gotovo cjelokupno čečensko stanovništvo stavilo na stranu separatista. Ruske snage su pokazale potpuni nedostatak međusobne koordinacije, odnosno elementarne ratne vještine među oficirima, kao i obučenosti među vojnicima. Separatisti su, sa druge strane, ta zbivanja izuzetno vješto iskoristili u propagandne svrhe ne samo da bi na svoju stranu privukli simpatije muslimanskog, ali i zapadnog svijeta, nego protiv rata počeli okretati i rusku javnost, prije svega brojne majke ruskih vojnika, koji su u pravilu bili ročnici. Sam Grozni, odnosno ruske snage i položaji u gradu,su tokom sljedećih mjeseci bili predmetom brojnih gerilskih prepada, pa su tako u martu 1996. čak uspjeli privremeno zauzeti dio, a u augustu 1996. stalno najveći dio grada. Dotada je čak ne samo ruska vojska, nego i predsjednik Jeljcin bio toliko demoraliziran i obeshrabren izglednim ponavljanjem iskustava iz Prve opsade Groznog da je pristao na Hasavjurtski sporazum kojim je prešutno priznao nezavisnost Čečenije.
Traumatična iskustva Prve opsade Groznog su ostavila tako snažan dojam na rusku i međunarodnu javnost da je 1999. godine, na samom početku Drugog čečenskog rata vladalo opće uvjerenje da će ruske akcije biti ograničenog opsega i ciljeva, odnosno da se Rusi neće usuditi riskirati slično krvoproliće nastojeći ponovno zauzeti Grozni, te je nastao veliko iznenađenje kada se kada se to na kraju dogodilo.
- ↑ Dalkhan Khozhaev
- ↑ Russian Urban Tactics: Lessons from the Battle for Grozny
- ↑ David Versus Goliath:
- ↑ N. N. Novichkov, V. Ya. Snegovskiy, A. G. Sokolov and V. Yu. Shvarev, Rossiyskie vooruzhennye sily v chechenskom konflikte: Analiz, Itogi, Vyvody (Russian armed force in the chechen conflict: Analysis, outcomes and conclusions)
- ↑ The Chechens and Urban Operations
- ↑ http://www.caucasus.dk/publication1.htm
- FMSO: Changing Russian urban tactics: The aftermath of the battle for Grozny
- FMSO: "Soft Log" and Concrete Canyons: Russian Urban Combat Logistics in Grozny Arhivirano 2006-10-15 na Wayback Machine-u
- New Year's Eve
- The Battle(s) of Grozny
- The first bloody battle
- The New Year's Eve Attack on Grozny Arhivirano 2009-08-26 na Wayback Machine-u
- View From the Wolves' Den The Chechens and Urban Operations
- Wounded Bear: The Ongoing Russian Military Operation in Chechnya
- Why It All Went So Very Wrong Arhivirano 2007-10-13 na Wayback Machine-u
- Hell part 1 (report about gen. Lev Rokhlin's group North)
- Hell part 2 (report about gen. Lev Rokhlin's group North)
- Vyacheslav Mironov. I was in that war. Translation available online here [1] Arhivirano 2016-02-14 na Wayback Machine-u and here [2].