Bogdan Žerajić
| Bogdan Žerajić | |
|---|---|
 Bogdan Žerajić | |
| Rođenje | februar 1886. |
| Smrt | 15. jun 1910 (starost: 24 godine) Sarajevo, Austrougarska |
| Uzrok smrti | samoubistvo |
| Etnicitet | Srbin |
| Poznat/a po | pokušaju atentata na austro-ugarskog vojnog namjesnika |
Bogdan Žerajić (Nevesinje, februar 1886 — Sarajevo, 15. juni 1910) je bio student iz Hercegovine koji je došao u Sarajevo na dan otvaranja Bosanskog sabora 1910. godine, ispalio pet hitaca u vojnog namjesnika, ali je promašio svih pet puta a onda se šestim metkom samoubio.[1]
Rođen je u Nevesinju, u selu Miljevac, gimnaziju je završio u Mostaru, a pravo studirao u Zagrebu. Jedno vreme je služio kao učitelj u Srbiji u kruševačkom okrugu. Njegov brat od strica, general dr Milan Žerajić je bio lični lekar kralja Petra prvog, a Milanov brat Risto lični lekar kralja Aleksandra.
Bio je nezadovoljan politikom srpskog građanstva u Bosni i Hercegovini, koje je po njegovom uverenju, napustilo svaku stvarnu borbu protiv tuđinske vlasti u zemlji i krenulo putevima političkog oportunizma. Žerajić je zastupao potrebu bezkompromisne borbe protiv Austrougarske.
Bogdan Žerajić je 1910. godine pokušao atentat na austrougarskog cara Franju Josifa, prilikom njegove posete Mostaru.[2] Iste godine Žerajić je u Sarajevu u Bosanskom saboru ispalio revolverske hice na austrijskog poglavara Bosne i Hercegovine, generala Marijana Varešanina.[2] Ovo je bio akt protiv donošenja ustava (Zemaljskog statuta) za BiH i otvaranja bosanskog Sabora, čime je ova BIH pravno uključena u Austro-Ugarsku. Varešanin je ostao u životu, a Žerajić je izvršio samoubistvo na mestu atentata, kako bi presekao svaku mogućnost istrage.
Žerajićev akt imao je snažnog uticaja na dalji razvoj revolucionarnog pokreta bosansko-hercegovačke okmadine, za koju je Žerajić postao simbol idealnog borca za slobodu.
Lična žrtva Bogdana Žerajića stvorila je kult. Pohoditi Žerajićev grob u Sarajevu značilo je biti spreman na istu žrtvu. A posjete Žerajićevom grobu bile su česte i mnogobrojne.[3]
Gavrilo Princip je na suđenju u Sarajevu izjavio da je uoči atentata otišao na Žerajićev grob i na njemu se zakleo da će osvetiti ovog mladog revolucionara.[2]
- Tekst Slavka Mićanovića profesora iz Sarajeva u Enciklopediji Jugoslavije JLZ Zagreb 1971. knjiga 8 str.642
- Vladimir Gaćinović Smrt jednog heroja, Pijemont, 1912. godine
- Vladimir Gaćinović Onima koji dolaze