9. vijek pr. n. e.

Milenijum:	1. milenijum pne.
Vjekovi:	10. vijek pne. • 9. vijek pne. • 8. vijek pne.
Decenije:	890-e pne. 880-e pne. 870-e pne. 860-e pne. 850-e pne.; 840-e pne. 830-e pne. 820-e pne. 810-e pne. 800-e pne.
Kategorije:	Rođenja – Smrti ; Nastanci – Prestanci

9. vijek pne. je počeo prvog dana 900. pne. a završio posljednjeg dana 801. pne..

Pregled

9. vijek pne. je bio period velikih promjena kod mnogih civilizacija. U Africi su Feničani osnovali Kartagu. U Egiptu su velike poplave poplavile pod hrama u Luxoru, a godinama kasnije je izbio građanskih rat.

U isto doba započinje Željezno doba u Centralnoj Evropi, a širi se proto-keltska Hallstattska kultura i proto-keltski jezik.

Događaji

Kralj Jehu od Izraela pada ničice pred Shalmaneserom III od Asirije.

895. pne. — Smrt Xiaoa, kralja kineske dinastija Zhou.
894. pne. — Kralj Yi od Zhoua postaje vladar kineske dinastija Zhou.
892. pne. — Megaklo, kralj Atene, umire nakon vladavine od 30 godina i nasljeđuje ga sin Diognet.
891. pne. — Tukulti-Ninurta II nasljeđuje oca Adad-nirarija II kao kralj Asirije.
889. pne. — Takelot I nasljeđuje oca Osorkona I kao kralj Egipta.
884. pne. — Assurnasirpal II nasljeđuje oca Tukuklti-ninurtu II kao kralj Asirije.
879. pne. — Smrt kralja Yija od Zhoua, vladara kineske dinastija Zhou.
878. pne. — Kralj Li od Zhoua postaje vladar kineske dinastija Zhou.
874. pne. — Osorkon II nasljeđuje Takelota I kao kralj Dvadeset druge dinastije Egipta.
874. pne. — Ahab postaje kralj Izraela (približan datum).
872. pne. — Neuobičajeno visok vodostaj Nila poplavljuje pod Hrama u Luxoru.
865. pne. — Kar Kalmaneser je osvojen od asirskog rkralja Shalmanesera III.
864. pne. — Diognet, kralj Atene, umire nakon vladavine od 28 godina i nasljeđuje ga sin Fereklo.
863. pne. — Osnovan grad Bath.
860. pne. — Ujedinjeno je kraljevstvo Urartu.
858. pne. — Aramu postaje kralj Urartua.
858. pne. — Shalmaneser III nasljeđuje Asurnasirpala II kao kralj Asirije.
854. pne. — Bitka kod Karkara između asirskog kralja Shalmanesera II i saveza kralja Damaska i manjih država uključujući princa od Tira završava neodlučnim rezultatom. (ili 853. pne.)
853. pne. — Bitka kod Karkara između asirskog kralja Shalmanesera II i saveza kralja Damaska i manjih država uključujući princa od Tira završava neodlučnim rezultatom. (ili 854. pne.)
850. pne. — Takelot II nasljeđuje Osorkona II kao kralj Egipta.
850. pne. - Srednji period Mumun grnčarije počinje na Korejskom poluotoku.
845. pne. — Fereklo, kralj Atene, umire nakon vladavine od 19 godina i nasljeđuje ga sin Arifron.
842. pne. — Shalmaneser III pustoši teritoriju Damaska; Izrael i feničanski gradovi šalju mu danak.
841. pne. — Smrt Lija od Zhoua, vladara kineske dinastije Zhou.
841. pne. — Zapisi velikog historičara navode ovu godinu kao prvu otkada se redovno datira kineska historija.
836. pne. — Shalmaneser III od Asirije vodi pohod protiv Tabarenija.
836. pne. — Građanski rat izbija u Egiptu.
c. 830. pne. — Hazael, kralj Aram Damaska, osvojio je i uništio filistejski grad Gat. ^[1]
827. pne. — Kralj Xuan od Zhoua postaje vladar kineske dinastije Zhou.
825. pne. — Takelot II, kralj Egipta, umire. Krunski princ Osorkon III i Shoshenq III, Takelotovi sinovi, vode borbu za prijestolje.
825/824. pne. — Arifron, kralj Atene, umire nakon vladavine od 20 godina i nasljeđuje ga sin Tespije.
823. pne. — Smrt Shalmanesera III, kralja Asirije. Nasljeđuje ga sin Shamshi-Adad V.
820. pne. — Pigmalion dolazi na prijestolje Tira.
817. pne. — Pedubastis I proglašava sebe kraljem Egipta i osniva Dvadeset treću dinastiju.
814. pne. — Kartagu osniva Didona (tradicionalni datum).
813. pne. — Kartagu osnivaju Feničani.
811. pne. — Adad-nirari III nasljeđuje svog oca Shamshi-Adada V kao kralj Asirje.
804. pne. — Adad-nirari III od Asirije osvaja Damask.
804. pne. — Smrt Pedubastisa I, faraona.
800-e pne. — Etrurska civilizacija.
Početak Željeznog doba u Centralnoj Evropi, širenje proto-keltske Halstattske kultre i proto-keltskog jezika .
Kultura Adena se pojavljuje na području današnjeg sjeveroistočnih SAD.

Pronalasci, otkrića i pojave

Prvi zapisi na epigrafskom južnom arapskom pronađeni u Akkele Guzayu^[2]
800-e pne. — Olmeci grade prve piramide.
Početak perioda Brahmana u vedskom sanskritu, najvjerojatnije sastavljanje Shatapatha Brahmana, i počeci upanišadskih i vedantičkih tradicija hinduizma.

Znamenite ličnosti

Shalmaneser III, kralj Asirije (858–824. pne.)

Decenije i godine

900-e pne.	909. pne.	908. pne.	907. pne.	906. pne.	905. pne.	904. pne.	903. pne.	902. pne.	901. pne.	900. pne.
890-e pne.	899. pne.	898. pne.	897. pne.	896. pne.	895. pne.	894. pne.	893. pne.	892. pne.	891. pne.	890. pne.
880-e pne.	889. pne.	888. pne.	887. pne.	886. pne.	885. pne.	884. pne.	883. pne.	882. pne.	881. pne.	880. pne.
870-e pne.	879. pne.	878. pne.	877. pne.	876. pne.	875. pne.	874. pne.	873. pne.	872. pne.	871. pne.	870. pne.
860-e pne.	869. pne.	868. pne.	867. pne.	866. pne.	865. pne.	864. pne.	863. pne.	862. pne.	861. pne.	860. pne.
850-e pne.	859. pne.	858. pne.	857. pne.	856. pne.	855. pne.	854. pne.	853. pne.	852. pne.	851. pne.	850. pne.
840-e pne.	849. pne.	848. pne.	847. pne.	846. pne.	845. pne.	844. pne.	843. pne.	842. pne.	841. pne.	840. pne.
830-e pne.	839. pne.	838. pne.	837. pne.	836. pne.	835. pne.	834. pne.	833. pne.	832. pne.	831. pne.	830. pne.
820-e pne.	829. pne.	828. pne.	827. pne.	826. pne.	825. pne.	824. pne.	823. pne.	822. pne.	821. pne.	820. pne.
810-e pne.	819. pne.	818. pne.	817. pne.	816. pne.	815. pne.	814. pne.	813. pne.	812. pne.	811. pne.	810. pne.
800-e pne.	809. pne.	808. pne.	807. pne.	806. pne.	805. pne.	804. pne.	803. pne.	802. pne.	801. pne.	800. pne.
790-e pne.	799. pne.	798. pne.	797. pne.	796. pne.	795. pne.	794. pne.	793. pne.	792. pne.	791. pne.	790. pne.

Milenijum	Vijek
4. pne.:	40. pne.	39. pne.	38. pne.	37. pne.	36. pne.	35. pne.	34. pne.	33. pne.	32. pne.	31. pne.
3. pne.:	30. pne.	29. pne.	28. pne.	27. pne.	26. pne.	25. pne.	24. pne.	23. pne.	22. pne.	21. pne.
2. pne.:	20. pne.	19. pne.	18. pne.	17. pne.	16. pne.	15. pne.	14. pne.	13. pne.	12. pne.	11. pne.
1. pne.:	10. pne.	9. pne.	8. pne.	7. pne.	6. pne.	5. pne.	4. pne.	3. pne.	2. pne.	1. pne.
1.:	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.
2.:	11.	12.	13.	14.	15.	16.	17.	18.	19.	20.
3.:	21.	22.	23.	24.	25.	26.	27.	28.	29.	30.
4.:	31.	32.	33.	34.	35.	36.	37.	38.	39.	40.

Reference

↑ Researchers rely on Earth's magnetic field to verify an event mentioned in the Old Testament. sciencedaily.com January 4, 2024
↑ Fattovich, Rodolfo, "Akkälä Guzay" in von Uhlig, Siegbert, ed. Encylopaedia Aethiopica: A-C. Weissbaden: Otto Harrassowitz KG, 2003, p.169.

[1] Researchers rely on Earth's magnetic field to verify an event mentioned in the Old Testament. sciencedaily.com January 4, 2024

[2] Fattovich, Rodolfo, "Akkälä Guzay" in von Uhlig, Siegbert, ed. Encylopaedia Aethiopica: A-C. Weissbaden: Otto Harrassowitz KG, 2003, p.169.

[1]

[2]