1823
godina
- Ovo je članak o godini 1823.
Godina 1823 (MDCCCXXIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 18. vijek – 19. vijek – 20. vijek |
| Decenija: | 1790-e 1800-e 1810-e – 1820-e – 1830-e 1840-e 1850-e |
| Godine: | 1820 1821 1822 – 1823 – 1824 1825 1826 |
| Gregorijanski | 1823. (MDCCCXXIII) |
| Ab urbe condita | 2576. |
| Islamski | 1238–1239. |
| Iranski | 1201–1202. |
| Hebrejski | 5583–5584. |
| Bizantski | 7331–7332. |
| Koptski | 1539–1540. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1878–1879. |
| • Shaka Samvat | 1745–1746. |
| • Kali Yuga | 4924–4925. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4459–4460. |
| • 60 godina | Yin Voda Koza (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11823. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 18 - 25. 1. - Prečasni William Buckland otkrio u Velsu "Crvenu damu iz Pavilanda", prvi ikad ljudski fosil (muškarac od pre 33.000 godina).
- 28. 1. - Pučem konzervativaca zbačen čileanski diktator Bernardo O'Higgins, naslediće ga Ramón Freire.
- 1. 2. (20. 1. po j.k.) - Uredba za sveštenstvo u Srbiji kojim se regulišu njihovi prihodi (vladike nezadovoljne)[1].
- 3. 2. - Praizvedba Rossinijeve opere Semiramide.
- 20. 2. - James Weddell stigao do 74°15' južne geo. širine - rekord ostaje osamdeset godina.
- 19. 3. - Agustín de Iturbide abdicirao pod pritiskom, što je kraj kratkotrajnog Prvog meksičkog carstva.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 7. 4. - Počinje Francuska intervencija u Španiji u korist kralja Ferdinanda VII., protiv liberala.
- 13. 4. - Jedanaestogodišnji Franz Liszt održao koncert nakon kojeg ga je navodno poljubio Ludwig van Beethoven.
- april - Stari vojvoda Mladen Milovanović ubijen na Zlatiboru, na putu za Crnu Goru.
- 27. 5. - Portugalski princ Miguel digao neuspešnu pobunu zvanu Vilafrancada protiv oca i liberalnog ustava.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 1. 7. -
Savezna Republika Centralne Amerike proglasila nezavisnost od Meksika i svakog drugog (čine je dan. Gvatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragva, Kostarika, traje do 1838/40). - 2. 7. - Portugalci izbačeni iz Baije, deset meseci nakon što je Brazilsko Carstvo proglasilo nezavisnost od Portugala.
- 15. 7. - U požaru stradala rimska crkva bazilika Svetog Pavla izvan zidina.
- jul - Erzurumski ugovor okončava Tursko-persijski rat (1821-1823) - potvrđene granice iz 1639.
.jpg)
- 18. 8. - Izbila kratkotrajna pobuna robova u britanskoj koloniji Demerara-Essequibo (buduća Britanska Gvajana).
- 20. 8. - Umro papa Pio VII, nakon 23 godine na prijestolu.
- 20/21. 8. (8/9. 8. po j.k.) - Grčki rat za nezavisnost: Bitka kod Karpenisija - u inače uspešnom napadu na turski logor u južno-centralnoj Grčkoj poginuo Markos Bocaris.
- 31. 8. - Bitka kod Trocadera je odlučujuća francuska pobeda nad španskim liberalima - zauzeto je utvrđenje kod Cádiza. U spomen na ovo je nazvan glamurozni trg Trocadéro u Parizu, a po njemu mnogi lokali u svetu.
- 1. 9. - Husein-beg Egipatski porazio grčku četu na Kritu.
- septembar - Ugovorom iz Moultrie Creeka ustanovljen indijanski rezervat u centralnoj Floridi.
- septembar - Jedediah Smith sa družinom krenuo na svoju prvu ekspediciju na zapadnoj granici, preko Stenovitih planina.
- 22. 9. - Joseph Smith navodno našao Zlatne ploče, izvor "Knjige Mormona".
- 23. 9. - Cádiz se predao - kraj liberalne trogodišnjice u Španiji, povratak apsolutne monarhije. Uprkos obećanjima, veliki broj liberala će biti ubijen.
- 25. 9. - Filozofski fakultet u Jeni dodelio počasni doktorat Vuku Karadžiću.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 5. 10. - Osnovan medicinski časopis The Lancet.
- oktobar - decembar - Druga opsada Misolongija, Turci opet neuspešni.
- 2. 12. - Monroeova doktrina: pokušaj evropske rekolonizacije u zapadnoj hemisferi će biti smatran za neprijateljski čin prema SAD.
- 14. 12. - Umro gornjokarlovački episkop Mojsije Mioković, sledeće godine administrator postaje Lukijan Mušicki.
- 29. 12. - Lord Byron stigao u Misolongi.
Kroz godinu
uredi
- U Beogradu podignuta zgrada u kojoj se nalazi Kafana "?".
- Vuk Karadžić u Lajpcigu izdaje novo prošireno izdanje "Pjesnarice" (tri knjige).
- Đuro Šporer objavio "Almanah ilirski".
- Fra Ilija Starčević otvorio prvu osnovnu školu u Tolisi, prvu pučku školu u Bosni i Hercegovini[3].
- 1823-24 - Srpski seljaci u Zvečevu u Slavoniji se pobunili protiv preseljenja na čelu sa Jeftimijem Milekićem i sveštenikom Janićijem Škorićem[4].
- Ruski moreplovac Oto Kocebu krenuo na treću cirkumnavigaciju, u ekspediciji učestvuje i oficir Stevan Vukotić iz Bratešića (Grbalj).
- Počeo prvi Anglo-Ašanti rat (do 1831).
- U astronomiji formulisan Olbersov paradoks.
- Jöns Jacob Berzelius izolovao silicijum.
- Daniel O'Connell u Irskoj osnovao Katoličku asocijaciju za emancipaciju od britanske vlasti.
Rođenja
uredi- 1. 1. - Sándor Petőfi, mađarski pjesnik i političar († 1849)
- 3. 1. - Robert Whitehead, konstruktor torpeda († 1905)
- 8. 1. - Alfred Russel Wallace, prirodnjak, istraživač († 1913)
- januar - Visarion Ljubiša, crnogorski mitropolit († 1884)
- 28. 2. - Ernest Renan, filozof, književnik († 1892)
- 8. 3. - Gyula Andrássy, mađarski i AU političar († 1890)
- 12. 4. - Aleksandar N. Ostrovski, dramatičar († 1886)
- 14. 4. - Svetozar Kušević, političar i vlastelin († 1911)
- 23. 4. - Abdul Medžid I, osmanlijski sultan († 1861)
- 23. 5. - Ante Starčević, hrvatski političar i književnik († 1896)
- 24. 6. - Ivan Filipović, pedagog i književnik († 1895)
- 5. 8. - Josif Veselić, srpski pisac hrvatskog porekla
- 28. 8. - Jovan Ilić, književnik i političar († 1901)
- 16. 9. - Mihailo Obrenović, knez Srbije († 1868)
- 30. 10. - Luka Vukalović, hercegovački vojvoda († 1873)
- ? - Emilijan Josimović, arhitekta († 1897)
- ? - Nikola Bizumić, izumitelj mašinice za šišanje († 1906)
- ? - Maksimilijan Prica, pravnik i političar († 1873)
Smrti
uredi- 25. 1.? - Marko Todorović (knez) (* 1780)
- 26. 1. - Edward Jenner, engleski liječnik (* 1749)
- 7. 2. - Ann Radcliffe, književnica (* 1764)
- 14. 3. - Charles François Dumouriez, francuski general (* 1739)
- april - Mladen Milovanović, vojvoda (* 1760)
- 1. 6. - Louis-Nicolas Davout, francuski maršal (* 1770)
- 7. 8. - Matijaš Laáb, književnik (* ca. 1746)
- 2. 8. - Lazare Carnot, političar, matematičar (* 1753)
- 20. 8. - Papa Pio VII. (* 1742)
- 20. 8. - Friedrich Arnold Brockhaus, izdavač (* 1772)
- 11. 9. - David Ricardo, ekonomista (* 1772)
- 14. 10. - Andrija Cicarelli, povjesničar (* 1759)
- 18. 10. - Ivan Nepomuk Bužan, književnik (* 1746)
- 30. 10. - Edmund Cartwright, pronalazač mehanizovanog razboja (* 1743)
- 14. 12. - Mojsije Mioković, gornjokarlovački episkop (* 1770)[5]
Reference
uredi- ↑ Vuk Karadžić, Милош Обреновић, књаз Сербији, или грађа за српску историју нашега времена, rastko.rs
- ↑ Slavko Mijušković, [www.rastko.rs/rastko-bo/istorija/smijuskovic-tudjini1_l.html Stav tuđinskih vlasti prema narodnim običajima u Boki Kotorskoj], rastko.rs
- ↑ Život i rad fra Ilije Starčevića Arhivirano 2017-02-28 na Wayback Machine-u, donji-rahic.com
- ↑ Istorija s. n. V-2, 34
- ↑ Mojsije Blagorodni ot Mioković Arhivirano 2012-08-19 na Wayback Machine-u, eparhija-gornjokarlovacka.hr
- Literatura
- Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
- Peta knjiga drugi tom (V-2)