Laakwerd
Laakwerd (Fries: Leakwert) is een buurtschap in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. Het is gelegen ten zuiden van Franeker, ten noorden van Lollum en ten zuidwesten van Tzum.
Buurtschap in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Waadhoeke
| ||
| Coördinaten | 53° 9′ NB, 5° 33′ OL | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8804 | ||
| Woonplaats (BAG) | Tzum | ||
| |||
De bewoning van Laakwerd ligt aan een gelijknamige verharde landweg die de Lollumerweg met de buurtschap Holprijp en het dorp Tzum verbindt, waarlangs de Laakwerder Opvaart stroomt. Laakwerd is gelegen in de polder Vlaren, dat in het dorpsgebied van Tzum is gelegen.
Geschiedenis
bewerkenBij Laakwerd liggen twee afgegraven terpen. De ene ten westen en de andere ten oosten van de buurtschap. De twee terpen werden rond 1920 afgegraven.[1]
In 1423 werd de buurtschap vermeld als Laecwart, in 1433 als Laecwert en in 1511 als Lackwert en Laquert. Het eerste element van de plaatsnaam zou mogelijk verwijzen Oudfriese woord lâk ('look') en het tweede element verwijst naar een terp (werd). Of het ook verband houdt met de kwelderwal bij Tzum die onderbroken werd door een zuidwaarts stromende slenk, dat ook als 'laak' wordt verondersteld te worden genoemd is niet duidelijk.
In 1406 werden in Laakwerd twee stinsen, versteende huizen met verdegingsfunctie gemeld. Eentje stond bij de Ztalinggha statha en werd geduid als 'Op dae Haghe in Hem'. De andere stond aangegeven als 'Laecwerdera stinze' en deze stond bij de Namingha statha. Maar waar deze staten en stinsen precies stonden is niet bekend en ook niet wanneer ze 'verdwenen'. Vanaf 1511 werden vijf staten onder andere namen vermeld in de buurtschap.
Op 10 december 2022 werd er door de energiecoöperatie Tzummer Organisatie voor Energie in de Regio (Toer) een nieuwe windtubine in gebruik genomen in de buurtschap. De nieuwe molen, de Wyntsjesnijer II verving een iets kleinere windturbine die ook was neergezet als een dorpsmolen. De nieuwe molen werd gefinancierd door de lokale bevolking van Tzum en wekt stroom op ter waarde van zo'n duizend huishoudens. In 2023 verkreeg de energiecoöperatie de prijs 'De Koperen Oliekan', voor de meest duurzaamheid en het meest impactvolle project van het jaar 2022.
- 'Nieuwe encyclopedie van Fryslân' 2016, Tresoar (kopje Tzum — Tsjom) Geraadpleegd op 2 november 2024.
- 'Friese Plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten' (2007), Karel F. Gildemacher via etymologiebank.nl, pagina Laakwerd Geraadpleegd op 2 november 2024.
- 'Nederlandse plaatsnamen verklaard' (2018), G. van Berkel en Kees Samplonius via etymologiebank.nl, pagina Laakwerd Geraadpleegd 2 november 2024.
- Stinseninfriesland.nl pagina Naminga State te Tzum Geraadpleegd op 2 november 2024.
- 'In Tzum draait weer een windmolen waar de regio van profiteert: de turbine levert stroom voor zo'n duizend huishoudens', Friesch Dagblad 12 december 2022 Geraadpleegd op 2 november 2024.
- Uitspraak 202203749/2/R3 van de Raad van State over de vervanging van de windturbine in 2022 Geraadpleegd op 2 november 2024.
- Dorpsmolen van Tzum wint 'De Koperen Oliekan', de prijs voor het meest duurzame, innovatieve en impactvolle project van het jaar Friesch Dagblad 9 juni 2023 Geraadpleegd op 2 november 2024.
- Persbericht over de De Koperen Oliekan-prijs via fsfe.frl Geraadpleegd op 2 november 2024.
- ↑ Beeld van oud-Tzum (Henk Kreger), blz. 212