Wikipedia

Holprijp

nederzetting in Waadhoeke, Nederland

Holprijp (Fries: Holpryp) is een buurtschap in de gemeente Waadhoeke in de Nederlandse provincie Friesland. Het is gelegen ten zuiden van Franeker en ten noordwesten van Tzum. De bewoning van de buurtschap ligt aan de gelijknamige landweg, die loopt vanaf de Lollumerweg naar Tzum. Bij Tzum sluit het aan op de buurtschap Laakwerd en valt net als die buurtschap binnen het dorpsgebied van Tzum.

Holprijp
Buurtschap in Nederland Vlag van Nederland
Holprijp (Friesland)
Holprijp
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Gemeente Vlag Waadhoeke Waadhoeke
Coördinaten 53° 10′ NB, 5° 33′ OL
Overig
Postcode 8804
Woonplaats (BAG) Tzum
Foto's
De Hottinga State, getekend in 1723 door Jacobus Stellingwerf
De Hottinga State, getekend in 1723 door Jacobus Stellingwerf
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Friesland

In 2016 benoemde de Nieuwe encyclopedie van Fryslân Holprijp als een van de buurtschappen van Tzum. In 2023 telde de straat een zevental adressen, waarvan een vijftal een woonfunctie hebben en een tiental bewoners.[1]

Geschiedenis

bewerken

Holprijp is ontstaan op een aantal terpen, opgehoogde heuvels in het landschap. Bekend zijn de de terpen De Kroon en Klaverbloem, die op een paar 100 meter van elkaar gelegen zijn. De Klaverbloem werd in het begin van de 20e eeuw afgegraven. In De Kroon werd in de jaren 20 van de twintigste eeuw een scherf gevonden van een bolvormige kom die versiert was met een leeuw en haak. Het werd aangenomen dat het kom van het type Dragendorff 37 betreft, waarop een gladiatorengevecht wordt afgebeeld en dat het gemaakt zou zijn in de Duitse stad Trier. Verder vondsten betroffen een tweetal spinsteentjes en diverse Friese potjes.

De benaming Holprijp kwam in 1433 voor het eerst voor op een landkaart.[2] In 1414 werd het rechtsgebied nog aangeduid als Ripera fiarndel. In 1852 werd op de kaart van Eeckhof een boerderij met de naam Holprijp aangeduid. Deze boerderij stond waarschijnlijk op een terp. De plaatsnaam verwijst naar een water dat Holp' zou zijn geheten, het tweede element van de naam is 'ripa'.

Ripera fiarndel was een van de vier kwartieren van het dorp Tzum. Naast Holprijp zelf bestond het uit Galinga, Herema en Truurd. Toen dat het kwartier werd genoemd in 1433 stonden er twee zogeheten 'rechtvoerende staten' in de buurtschap. Dit betroffen de Sybranda statha en de Holprypera statha. Bij die eerste zou een stins hebben gestaan, maar deze reeds in 1433 zijn afgebroken. Bij de tweede genoemde state werd in 1470 dan weer een stins genoemd. Later, rond 1700 is er sprake van ’t slot Holpryp. Deze was 84 pondemaat groot. Het huis of 'slot' werd in 1731/32 afgebroken.

In vermoedelijk de 16e eeuw werd er bij een andere boerderij in de buurtschap ook een adellijk huis gebouwd in opdracht de vermaarde familie Hottinga. Hoewel het adellijk huis in 1622 ontbrak op de kaart van Winsemius. In 1664 werd het op de kaart van Schotanus aangegeven als de edele state Hottinga. Op een prent van Jacobus Stellingwerf uit 1731 staat deze afgebeeld als een L-vormige zaalstints met topgevels en aangebouwde vleugel. De omgrachting van het Slot Hottinga was op de kadasterkaart van 1832 nog geheel aangegeven. Het slot en de state werden uiteindelijk gesloopt en vervangen door een boerderij. De omgrachting of het zogeheten ‘huiseiland’, is anno 2024 nog te herkennen door de contouren van de bomen rondom het erf. De boerderij dateert uit 1900.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Holprijp&oldid=68360906"