Pous Nicolaas V
Nicolaas V was die 208ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk van 1447 tot 1455.
| Pous Nicolaas V | |
|---|---|
| |
| |
| Geboortenaam | Tommaso Parentucelli |
| Pontifikaat begin | 6 Maart 1447 |
| Pontifikaat eindig | 24 Maart 1455 |
| Voorganger | Eugenius IV |
| Opvolger | Callixtus III |
| Gebore | 15 November 1397 Sarzana, Ligurië Italië |
| Sterf | 24 Maart 1455 Rome, Italië |
| Ander pouse genaamd Nicolaas | |
Biografie
wysigPous Nicolaas V[1] is gebore as Tommaso Parentucelli op 15 November 1397 in Sarzana, 'n dorp in Ligurië, Italië. Hy was die seun van Bartolomeo Lucando, alias Parentucelli, en Andreola de Calderini. Sy pa sterf vroeg en sy ma hertrou met Ser Giarente Calandrini. Hulle het 'n seun (dus Tomasso se halfbroer) Filippo Calandrini, biskop van Bologna en later kardinaal-nepoot van Pous Nicolaas. Na die dood van sy vader studeer Tomasso verder in Bologna en Florence waar hy tutor word van die Strozzi- en Albizzi-families. In 1442 kry hy 'n graad in teologie en die biskop van Bologna Niccolò Albergati, gee hom werk en stuur hom op 'n studiereis na Duitsland, Frankryk en Engeland. Hy het veral boeke versamel op sy reis, waarvan sommige vandag nog in die Vatikaan se biblioteek bewaar word.
Hy het deelgeneem aan die konsilie van Florence en in 1444 volg hy sy werkgewer op as biskop van Bologna op 27 November 1444. Pous Eugenius IV stuur hom as legaat na Frankfurt om te onderhandel met die Heilige Romeinse Ryk oor die besluite van die konsilie van Basel. Op 12 Maart 1443 stel Pous Eugenius hom aan as apostolies diaken en vise-camerlengo. Hy was baie suksesvol en by sy terugkeer in Rome word hy op 16 Desember 1446 bevorder tot kardinaal-priester van Santa Susanna. Op 6 Maart 1447 volg hy Pous Eugenius op. Hy word gekroon op 19 Maart deur kardinaal Prospero Colonna en regeer tot sy dood op 24 Maart 1455. Hy word opgevolg deur Pous Callixtus III. Die naam ‘Nicolaas’ beteken 'oorwinnaar oor/uit die volk'.
Pontifikaat
wysigPous Nicolaas IV[2] se agtjarige pontifikaat was belangrik in die politieke, wetenskaplike en literêre geskiedenis. Op 17 Februarie 1448 sluit die Konkordaat van Wene met die Duitse koning Frederik III wat die pous se magte in Duitsland aansienlik versterk. Op 7 April 1449 tree Teenpous Felix V af en sy aanhangers erken Nicolaas as die enigste wettige pous. Op 19 Maart 1452 kroon hy Frederik III as keiser van die Heilige Romeinse Ryk.
In Rome bevorder Nicolaas die Renaissance. Hy het die stad laat herstel en verfraai, die hoofstrate plavei en die akwaduk herstel. Hy het die Vatikaan, die Sint Pieterskerk en die Borga-distrik laat herbou. Hy stel Fra Angelico aan om die Lateraanse paleis te verfraai.
Die humanisme het ook groot vordering gemaak onder pous Nicolaas. Die pous stel Lorenzo Valla en ander geleerdes aan om werke uit Grieks in Latyn te vertaal. Die pous het die Vatikaanse biblioteek gestig en versterk met nege duisend boeke.
Op 18 Junie 1452 publiseer Nicolaas die bul "Dum Diversas" waarin die koning van Portugal die reg gegun word om "Saraseners, heidene en ander ongelowiges" as slawe aan te hou. Die ekspedisies van Hendrik die Seevaarder wat die roete na Indië om die Kaap ontdek het, is deels deur slawehandel finansier. Die slawehandel is herbevestig met die bul "Romanus Pontifex" op 8 Januarie 1455.
Op 29 Mei 1453 word Konstantinopel deur die Turke ingeneem en dit was 'n groot slag vir die pous. Hy het probeer om 'n kruistog te organiseer om die stad te bevry, maar het nie daarin geslaag nie.
Die volk van Rome het nie die pous waardeer nie en op 6 Januarie 1453 is daar 'n sameswering teen sy bewind onder leiding van Stefano Porcaro. Die sameswering is egter ontdek en gou onderdruk.
Die kollege van kardinale
wysigGedurende sy pontifikaat het Pous Nicolaas V elf kardinale aangestel:
Die konsistorie van 16 Februarie 1448
wysig- Antonio Cerdá y Lloscos Aartsbiskop van Messina
Die konsistorie van 20 Desember 1448
wysig- Astorgio Agnensi Aartsbiskop van Benevento
- Latino Orsini Aartsbiskop van Trani
- Alain de Coetivy Aartsbiskop van Avignon
- Jean Rolin Biskop van Antun
- Filippo Calandrini Biskop van Bologna; kardinaal-nepoot, die pous se halfbroer
- Nikolaas van Cusa Aartsdiaken van Brabant, Luik, België
- Amedeo van Savoie (Teenpous Felix V), biskop van Sabina
Die konsistorie van 19 Desember 1449
wysig- Jean d' Arci Aartsbiskop van Tarentaise
- Louis de La Palud de Varembon O.S.B. Biskop van Maurienne
- Guillaume Huin d' Estaing Aartsdeken van Metz
Bulle, Ensiklieke en Dekrete
wysig- 8 Junie 1452 – Dum Diversas - Goedkeuring van slawehandel
- 8 Januarie 1455 – Romanus Pontifex - Herbevestiging van slawehandel
Heiligverklarings
wysig- 6 Januarie 1450 – Sint Simbert van Ausburg; Die heiligverklaringsproses is slegs begin. Dit is eers in 1468 voltooi.
Bibliografie
wysig- Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0300091656.
- Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0500017980.
Verwysings
wysig- ↑ Nicholas V. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ↑ Scannell, T. (1911). Pope Nicholas V. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek op 12 Mei 2009 by: http://www.newadvent.org/cathen/11058a.htm
Eksterne skakels
wysig
- CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)
- CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)
- BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
- PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)
- Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)
- VH Inskrywing in die Vatican History (in Duits).
- CA Inskrywing in die "Cardinals of the Holy Roman Church".
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Nicolaus V. |
Nota
wysigSaamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
Opvolging
wysig| Voorafgegaan deur Eugenius IV |
Pous (Pontifex Maximus) 1447 – 1455 |
Opgevolg deur Callixtus III |