Bé

?Bé
Pó-io̍k chōng-hóng
Pó-chûn chêng-hêng: ū lo̍h-sèng
Seng-bu̍t-ha̍k hun-lūi
Kài: Animalia Mn̂g: Chordata Kong: Mammalia Bo̍k: Perissodactyla Kho: Equidae Sio̍k: Equus Chéng: E. caballus
Ha̍k-miâ
Equus caballus Linnaeus, 1758

Bé ia̍h Equus caballus, sī 1 khoán toā hêng ê khia-tê (odd-toed ungulate) chhī-leng tōng-bu̍t, sio̍k-tī hiān-chú-sî Equidae kho Equus sio̍k 10 chéng lāi-té; ū-sî mā hông tòng-chò iá-bé (wild horse) ê a-chéng, Equus ferus caballus. Siāng chá sī tiàm tī Bí-chiu ián-hoà, boé--á tī hia soah khu̍t-chéng; tian-tò tī Europa khah ū hoat-tián. Bé mā sī 1 khoán lo̍h-sèng (domesticated), ū keng-chè kè-ta̍t ê tōng-bu̍t; tī chong-kaù kap sîn-oē mā chin tiōng-iàu. Éng-koè bé ū ūn-su ê kong-lêng; mā ē-tàng chiâⁿ chò chia̍h-mi̍h, jiân-liāu, ia̍h i-bu̍t; sīm-chì sio-chiàn ēng ê chiàn-bé (war horse). Bé iok-liōng tī 10,000 nî chêng lo̍h-sèng, 5000 BC ū khah hián-bêng ê chèng-kù, kaù 2000 BC chiah khah phó͘-phiàn. Hit tang-chūn khí, iúⁿ-chhī--chhut-lâi ê bé tō ū chin chē khoán, ū-ê ē-tàng koà bé-oaⁿ lâi khiâ, ū-ê ē-tàng koà bé-kū (horse tack) lâi thoa bé-chhia (carriage) ia̍h lê (plow). Ū koá só͘-chāi ē chia̍h bé-bah ia̍h bé-leng, ū koá só͘-chāi bé sī kìm-khī ê chia̍h-mi̍h (taboo food). Tī sian-chìn kok-ka (developed country), bé tāi-thé sī ēng tiàm gī-niū ia̍h ūn-tōng; m̄-koh khah bô kang-gia̍p-hoà ê tē-khu iû-goân tio̍h bé lâi taù choh-sit.