stouve
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.| Cogne prumrece (dirî voyale) |
Dispotchaedje (dirî cossoune) |
Divanceye voyale (dirî cossoune) |
|---|---|---|
| stouve | sitouve | estouve |
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /stuːf/ /styːf/ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /stuːf/
aschoûtez lu
- Ricepeures : nén rcepåve
-
Meube la ki les soketes årdèt po restchåfer l' coulêye -
Vye stouve po cure l' amagnî -
Noûve stouve
Sustantif
[candjî]| singulî | pluriyal |
|---|---|
| stouve | stouves |
stouve omrin et femrin
- meube di scroufier, k' on-z î fwait do feu dvins, po s' tchåfer.
- Ene sitouve å bwès, å mazoute.
- Il ont atchté ene novele sitouve.
- On afyive les tchitches so ene coidlete ådzeu del sitouve (M. Anselme).
- Vinoz dlé l' estouve, k' avoz dit. Ene djate di cafè ? Nd a co bén (G. Brassens, redjårbé pa J. Beaucarne).
- Li viye grand-mere, k' e-st a li stouve, s' awinne, påjhûle, viè Houbert, et, tot s' clintchant po djåzer a si ptit-fi, ele mete si bea vizaedje di viye feme e plinne loumire— Joseph Vrindts, "Racontules et råtchåds" (1920), p.179; "Mârtin" (fråze rifondowe).
- El brune rimpli l' coujhene; l' estouve saetche et flameye
Tins k' l' ome puplote, påjhire, rapetaxhant, mierseu,
Ses ans yet des razans, ses espwers, ses freyeus,
Les beas, les laids moumints di tote si vicåreye
— Henri Van Cutsem, "Clairs di lune" p. 49 (fråze rifondowe).
- meube del coujhene, k' on fwait a magnî dsu.
- Dji n' mi såreu adure al sitouve electrike.
- Metoz l' sope so li stouve.
- Li djelêye di rodjès gurzales, el fåt fé cure tot doûçmint sol dirî del sitouve (M. Anselme).
- rl a: coujhnire.
- pitit tchåfaedje k' on bodje d' ene plaece a l' ôte po tchåfer.
- C' est riskeus, saiss, di leyî broûler li stouve å gaz dins t' tchambe a coûtchî.
- (v.m.) bele plaece avou ene sitouve, la k' on s' mete al nute a l' ivier.
- rl a: pele.
- (v.m.) sistinme di tchåfaedje del bele plaece a pårti del coujhene, pa ene take k' i gn a å fond do feu a l' aisse.
Ratourneures
[candjî]- li cofe; li pot; li batch u : l' ridant; el coviete u : li covieke ; li platene; les cekes; li bawete u : li gueuye u : li poite u : l' ouxh; li buze, les pates : pîces del sitouve.
- Tot bodjant l' covieke del sitouve on pô e coisse, on-z alouméve li coujhene tins des prumirès munutes k' el nute touméve (G. Mottard).
- li baguete, u : li båre del sitouve : båre d' aluminiom metowes sol boird del sitouve po n' si nén broûler. rl a: meskene.
- I sôkeye sol baguete di l' estouve (A. Carlier & W. Bal).
- li take di li stouve : li grosse plake do dzeu.
- fier di stouve : graweye, grawete.
- F. tisonnier.
- bwès di stouve : bwès soyî a 20 cm po poleur moussî dins les stouves a pot.
- l' estouve foume, u : ricraetche, u : ragole, u : boûtnêye, u : erboufe, u : rabôgueye : ele ravoye li foumire aviè l' tchambe. F. refouler la fumée.
- Cwand les stouves riboufèt, c' est sene di plouve (M. Anselme).
- miner li stouve : li passer al mene di plonk. F. enduire de plombagine.
- Vos n' î cnoxhoz rén dins les buzes di stouve : dji n' vos dmande nén vost avis. Franwal: ahåyant po: "tu n'y connais rien".
- Dji n' î cnoxhe rén dins les stouves di bwès : dji n' m' î cnoxhe nén d' trop, dji n' so nén èn espert la ddins.
- vinde li stouve po-z aveur del hoye : vinde çou k' on-z a l' pus dandjî po-z atchter des cacayes.
- ele tchåfe si fier a deus stouves : ele hante avou deus galants a côp.
- fijheu di stouve : ome di mestî u societé ki fabrike des stouves. F.(B) poêlier.
- Les pus rlomés fjheus di stouve, c' est a Cînè.
- sitouve di Lovin : sôre di stouve.
- Apus k' les craheas del sitouve di Lovin, i gn aveut pont d' ebertacantès afwaires a s' disfé (J. Schoovaerts).
- li for, u li cofe del sitouve : la k' on mete a cure les pwins, dorêyes.
- ramoner li stouve : saetchî l' soûfe et les craheas k' i gn a ddins foû.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]- Gm. chtoûve. Pc. ètûve.
- F. poêle, cuisinière.
- F. chauferette.
- Ny. stoof. F. salon, salle de séjour, chambre commune. Alm. Stube.