Aller au contenu

cresse

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « crista ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
cresse cresses

cresse femrin

  1. rodje boket d’ pea metou al copete del tiesse des coks et des poyes.
    • Ene poye avou ’ne bele rodje cresse. Motî Haust (fråze rifondowe).
  2. dizeu, copete d’ ene sacwè clintchî des deus costés.
    • El cresse d’ ene montinne.
    • Padzeu l’ noere cresse d’ on bwès d’ sapéns clair el loumire
      Ki l’ solo spåde come del poûssire
      D’ ôr et d’ crustal,
      On plope sititche bén hôt si cnoye
      Di foyes. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Li plope », 1923, p.33 (fråze rifondowe).
  3. dibout d’ ene sacwè ki fôme èn ingue.
    • El cresse d’ on meube, d’ on meur.
    • Les grandès aiwes, li feu,
      Avént bea do flaxhî, bea voleur tot distrure
      […]Agnusse moussive el Mouze, rotéve sol cresse d’ on toet
      Po-z aler poirter s’ cour å ci ki perixheut. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.47, “Agnuss” (fråze rifondowe).
  4. pitit sclat di bwès
    • Fé ene blamêye di cresses.
    • Aloumer l' feu avou ene pougnêye di cresses.
    • Si vos vs cweroz vos-minmes divins ene sôre ou l' ôte vos toumez d'on côp e-n ene blesse vosse cour divént setch come ene cresse. Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri (fråze rifondowe).
    • Pu l' ovraedje kiminça et l' tchanson do rabot
      S' enûla-st e l' ovroe. Tot xhuflant ene air di danse,
      L' ovrî fjheut voler l' cresse et, come po l' caressî,
      Passéve si mwin so l' bwès tot-z admirant ses fleurs
      Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. cresse do toet : dizeu do toet, k’ on-z î meteut co bén des dressêyes eschayes.
  2. esse rodje el cresse : awè l’ atea rodje, tot djåzant d’ ene djin : esse bén poirtant, haitî.
  3. mete e cresse
  4. setch come ene cresse : roed setch.
  5. souwer come ene cresse : divni roed setch to pierdant ses låmes

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
boket d’ pea des coks et des poyes
dizeu, copete d’ ene sacwè clintchî des deus costés
dibout d’ ene sacwè ki fôme èn ingue
sclat di bwès