Brno

Brno

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Čehanma
Eläjiden lugu (2023)	396,101 ristitud
Pind	230,18 km²
Pämez'	Marketa Vankova (kül'mku 2018—, Markéta Vaňková)
Telefonkod	+420
Avtokod	B
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidnan kart (2012)

Lidnan logotip

Brno (mugažo čehan kelel, virktas [ˈbr̩no]; saks.: Brünn [bʁʏn]) om Čehanman kahtenz' surtte lidn. Se om Moravii-agjan istorine pälidn (1641−1928), Suvimoravijan randan administrativine keskuz.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan 11. voz'sadan lidnuseks. Vozil 1054−1200 Brno oli ühtennimižen ruhtinazkundan pälidnaks. Ezmäine jonuz tuli lidnha vl 1839.

Brno šingotase nenil sarakoil: jüžmak mašinansauvomine (tömašinad, turbinad), himine, tekstiline, poligrafine, sauvondmaterialiden (cement, pumaterialad), sömtegimišt, maižanduzmašinoiden (sidä kesken «Zetor»-traktorad) i elektrotehnikan pästand, tehmižprocessiden kontrol'sistemiden «UNIS»-kompanii, optine «Meopta»-edheotand, meblin tehmine. Vedadas jogavoččid rahvahidenkeskeižid jarmankoid.

Geografijan andmused

Lidn sijadase valdkundan suvipäivnouzmas, 190..497 m korktusil, 237 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Praghasai om 187 km lodeheze orhal vai 209 km avtotedme. Lähembaine järed lidn om Olomouc 64 km pohjoižpäivnouzmha orhal vai 77 km avtotedme.

Klimat om ven kontinentaline valdmeren valatoitusenke, pil'vekaz tal'vel. Voden keskmäine lämuz om +9,3 C°, kezakun-elokun +17,9..+19,6 C°, tal'vkun-uhokun −1,7..+0,2 C°. Ekstremumad oma −24,1 C° (viluku) i +37,8 C° (eloku). Kezaaigan minimum om +1,8 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +17,7 C° (uhoku). Ei olele haloid kezakus-elokus. Paneb sadegid 502 mm vodes, enamba semendkus-elokus (60..71 mm kus), vähemba tal'vkus-sulakus (23..29 mm kus). Paneb lunt 34 sm tal'ves. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 65..67 % röunoiš sulakus-elokus, 79..85 % redukus-keväz'kus.

Tobmuz

Lidnan palad (2011)

Brno-lidnan suim om tobmuden pä. Brno jagase 29 nimitadud ümbrikoks (čeh.: městská část) administrativiženke ičeohjastusenke. Lidnan ühthine ohjastuz mülütab 11 ühtnijad, heiden kesken lidnan pämez' i hänen nell' varapämest. Lidnan suim valičeb kaikid heid i sijaližid policijalaižid. Brno jagase 48 kadastran palaks toižikš.

Edeline lidnan pämez' (čeh.: primátor / primátorka) om Petr Vokržal (Petr Vokřál, kül'mku 2014 — kül'mku 2018).

Eläjad

Vn 2011 Čehanman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 385 913 ristitud, vn 2021 — 398 510 ristitud. Kaik 380 681 eläjad oli lidnas vn 2019 augotišes. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 388 296 eläjad vl 1991 i om nügüd'. Läz 728 tuhad ristituid elädas kaikes lidnaglomeracijas (2004, valdkundan koumanz' surtte).

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2021): čehalaižed — 51,6 %, moravalaižed — 18,7 %, slovakalaižed — 1,5 %, ukrainalaižed — 0,9 %, vjetnamalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 3,2 %, rahvahuden ozutandata — 23,7 %.

Transport

Avtobusad (40 maršrutad), trolleibusad (14 maršrutad), tramvaid (12 jonod), jonused da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Lidn om raudte- da avtotesol'meks, avtoümbärte om saudud sen pohjoižes.

Rahvahidenkeskeine civiline Brno-Turžani-lendimport (BRQ / LKTB, čeh.: Letiště Brno–Tuřany, 686 tuh. passažiroid vl 2023) sijadase kahesas kilometras suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Londonha, Berlinha i Keskmeren lebutahoiže.

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden alizkundoiden sait (brno.cz). (čeh.) (angl.)