Otselot: Versiyalar orasidagi farq

Otselot
	[[Fayl:\|200px\|alt=\|]]
Ilmiy tasniflash
Olam:	Hayvonlar
Tip:	Umurtqalilar
Sinf:	Sut emizuvchilar
Turkum:	Yirtqichlar
Oila:	Mushuksimonlar
Xalqaro ilmiy nomi
	Leopardus pardalis
Kichik turlar
	Otselot; Leopardus pardalis pardalis; Leopardus pardalis aequatorialis; Leopardus pardalis albescens; Leopardus pardalis maripensis; Leopardus pardalis mearnsi; Leopardus pardalis mitis; Leopardus pardalis nelsoni; Leopardus pardalis pseudopardalis; Leopardus pardalis puseaus; Leopardus pardalis sonoriensis; Leopardus pardalis steinbachi;
Areal
	;

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

← Avvalgi tahrir Keyingi tahrir →

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

VizualVikimatn

Inline

2022-yil 4-iyun, 10:52 dagi koʻrinishi

Otselot (ast. tlalocelotl "ocelot" , tlalli "maydon" + ocelot "yaguar"^[1], lotincha: Leopardus pardalis) - Amerikada yashovchi mushuksimonlar oilasiga mansub yirtqich sutemizuvchi.

Tavsifi

Otselotning boshidan dumning uchigacha uzunligi 1 dan 1.4 m gacha, balandligi - taxminan 50 sm, vazni - 10 dan 16 kg gacha boʻladi. Yungi sargʻish-jigarrang, qora halqa shaklidagi dogʻlar bilan qoplangan. Halqalar ichidagi moʻyna ularning atrofidagidan bir oz quyuqroq. Boʻyin va elka atrofida dogʻlar chiziqlarga oʻzgargan boʻlib, panjalarda - nuqtalarga aylanag. Qorin va jagʻi oq rangga boʻyalgan. Quloqlari qora, orqa tomonida katta oq nuqtalari mavjud. Otselot tashqi koʻrinishi boʻyicha uzun dumli mushuk yoki leopard bolasiga oʻxshaydi, garchi u uzun dumli mushukdan kattaroq va leoparddan kichikroq boʻlsa ham.

Yashash hududi

Otselotlar Markaziy Amerikada, Janubiy Amerikaning shimoliy va markaziy qismlarida tarqalgan. Otselot yashash joyining eng shimoliy mintaqasi deb AQShning Texas shtati, Shimoliy Amerikadagi Arizona janubini qayd etilsa boʻladi. Otselotlar aholisi tropik oʻrmonlar hush koʻrishadi va ochiq, aydonlardan yiroqroq yuradi.

Xulq-atvori

Otselotlar yolgʻiz yashaydi va asosan tunda ov qiladi. Kunning jazirama vaqtida daraxtlarning chuqurliklarida yashirinishni yaxshi koʻradilar. Daraxtlar va toshlarga chiqishning ajoyib qobiliyatiga qaramay, ular erda ov qilishadi. Otselotlar oʻljasi asosan kichik sutemizuvchilar va qushlarni oʻz ichiga oladi, lekin ba'zida ular ilonlarni hav ovlashadi. Otselotning eng katta vakillari kichik eshaklar va choʻchqalarga ov qilishligisi mumkin.

Otselotlar oʻ hududlariga juda bogʻlangan boʻlishadi. Erkaklarning 31 km² gacha boʻlgan maydonlari bir yoki bir nechta urgʻochilarning 14 km² gacha boʻlgan maydonlari bilan kesishadi. Juftlanish yilning istalgan vaqtida sodir boʻlishi mumkin. 2,5 oydan keyin bir yoki ikkita bola tugʻiladi, ular 7 hafta davomida ona suti bilan oziqlanadi. Taxminan 2 yoshda ulam mustaqit hayotga qadam bosishadi.

Qoriqlashnish darajasi

Hozirgi vaqtda bu tur Xalqaro Tabiatni Muhofaza qilish Ittifoqi tomonidan "Eng kam xavf ostida" deb tasniflangan, ammo uzoq vaqtdan beri "Zaif turlar" deb hisoblangan^[2]. Otselot diapazoni Amazon daryosi havzalari kabi kirish qiyin boʻlgan hududlarni oʻz ichiga oladi, bu erda ushbu turning katta populyatsiyasi mavjud boʻlishi mumkin, bu turning hozirgi muhofaza holatini oqlaydi. Yirtqich hayvonlarning joylashuvining zichligi boʻyicha ekologik tadqiqotlar hanuzgacha otselotlarni qitʻaning qoʻplab olgan eng keng tarqalgan mushuksimon deb hisoblanadi. 1990-yillar ma'lumotlariga koʻra ularning umumiy soni 0,8 milliondan 3 millionga yetgan. Turlarning populyatsiyasini tiklashga turni qoʻllab-quvvatlash uchun etarli maydonga ega qoʻriqxonalarni yaratish hisobiga erishildi. Biroq, otselot - tropik oʻrmonlarning tabiiy yashash joylarining kamayishi tufayli aholi doimiy ravishda kamayib bormoqda.

Turlarga qoʻshimcha xavflardan biri bu otselotlarning oʻljasi boʻlgan turlar populyatsiyasining kamayishidur, bu yashash joylarining buzilishi yoki ularni ovlash natijasida yuzaga keladi. Bu muammo hatto Espirito-Santo shimolidagi qoʻriqxonalarda ham mavjud.

Turlarni yoʻq boʻlib ketish xavfidan saqlab qolish strategiyasi, birinchi navbatda, yashash muhitini himoya qilishni va degradatsiyadan keyin uni tiklashni oʻz ichiga oladi, bu ayniqsa Braziliyaning janubi-sharqida hududlarg tegishli.

Kichik turlari

Leopardus pardalis pardalis, Amazonka bo'ylab
Leopardus pardalis aequatorialis, Shimoliy And togʻlari
Leopardus pardalis albescens^[3] Meksika, Texas
Leopardus pardalis maripensis, Venesuela, Gayana
Leopardus pardalis mearnsi^[3] Markaziy Amerika
Leopardus pardalis mitis^[3] Argentina, Paragvay
Leopardus pardalis nelsoni, Meksika
Leopardus pardalis pseudopardalis, Kolumbiya
Leopardus pardalis puseaus, Ekvador
Leopardus pardalis sonoriensis, Meksika
Leopardus pardalis steinbachi, Boliviya

Qiziqarli faktlar

Salvador departamenti Usultan oʻz nomiga otselotlarga qarzdor. Nauatl tilidan tarjima qilinganda "okelotlar shahri" degan ma'noni anglatadi.
Ubuntu Linux operatsion tizimining 11.10 versiyasi "Oneiric Ocelot" deb nomlanadi.
Metal Gear Solid oʻyinlari seriyasida "Revolver Ocelot" taxallusli qahramon bor, Metal Gear Solid 3 da u "Ocelot Unit" maxsus guruhini boshqaradi.
Otselot Minecraft kompyuter oʻyinida ham mavjud
Otselot Assassin's Creed IV: Black Flag kompyuter oʻyinida ham namoyish etilgan.
Otselot - 2142-jang maydonidagi Pan-Osiyo koalitsiyasining harbiy mashinasi.
Otselot "Archer" serialida 2-mavsumning 10-qismida va 3-mavsumning 6-qismida mavjud. (E'tiborlisi, otselotning laqabi Babu).

Havolalar

Otselot oʻzining tabiiy muhitida Архивная копия - Smitson institutining WILD loyihasi doirasida olingan fotosuratlar.

Manbalar

↑ Mary Sidney Serjeantson. A history of foreign words in English, Routledge & K. Paul, 1968
↑ Leopardus pardalis
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Andoza:Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие

[1] Mary Sidney Serjeantson. A history of foreign words in English, Routledge & K. Paul, 1968

[2] Leopardus pardalis

[а-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Andoza:Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие

[1]

[2]

[3]

@@ Qator 3: / Qator 3: @@
 | range_map_caption =
 | nomi = Otselot
-| tasvir = [[File:Ocelot (Jaguatirica) Zoo Itatiba.jpg|thumb|centre]]
+| tasvir = [[Fayl:Ocelot (Jaguatirica) Zoo Itatiba.jpg|thumb|centre]]
 | izoh =
 | olam = [[Hayvonlar]]
@@ Qator 29: / Qator 29: @@
 }}
-'''Otselot''' ({{Lang-nah|tlalocelotl}} "ocelot" , ''tlalli'' "maydon" + ''ocelot'' "yaguar" <ref>Mary Sidney Serjeantson. A history of foreign words in English, Routledge & K. Paul, 1968</ref>, {{Lang-la|Leopardus pardalis}} ) - Amerikada yashovchi [[mushuksimonlar]] oilasiga mansub yirtqich [[Sut emizuvchilar|sutemizuvchi]] .
+'''Otselot''' ({{lang-nah|tlalocelotl}} "ocelot" , ''tlalli'' "maydon" + ''ocelot'' "yaguar"<ref>Mary Sidney Serjeantson. A history of foreign words in English, Routledge & K. Paul, 1968</ref>, {{lang-la|Leopardus pardalis}}) - Amerikada yashovchi [[mushuksimonlar]] oilasiga mansub yirtqich [[Sut emizuvchilar|sutemizuvchi]].
 == Tavsifi ==
@@ Qator 45: / Qator 45: @@
 Hozirgi vaqtda bu tur Xalqaro Tabiatni Muhofaza qilish Ittifoqi tomonidan "Eng kam xavf ostida" deb tasniflangan, ammo uzoq vaqtdan beri "Zaif turlar" deb hisoblangan<ref>[http://www.iucnredlist.org/details/11509/0 Leopardus pardalis] </ref>. Otselot diapazoni Amazon daryosi havzalari kabi kirish qiyin boʻlgan hududlarni oʻz ichiga oladi, bu erda ushbu turning katta populyatsiyasi mavjud boʻlishi mumkin, bu turning hozirgi muhofaza holatini oqlaydi. Yirtqich hayvonlarning joylashuvining  zichligi boʻyicha ekologik tadqiqotlar hanuzgacha otselotlarni qitʻaning qoʻplab olgan eng keng tarqalgan mushuksimon deb hisoblanadi. 1990-yillar ma'lumotlariga koʻra ularning umumiy soni  0,8 milliondan 3 millionga yetgan. Turlarning populyatsiyasini tiklashga turni qoʻllab-quvvatlash uchun etarli maydonga ega qoʻriqxonalarni yaratish hisobiga erishildi. Biroq, otselot - tropik oʻrmonlarning tabiiy yashash joylarining kamayishi tufayli aholi doimiy ravishda kamayib bormoqda.
-Turlarga qoʻshimcha xavflardan biri bu otselotlarning oʻljasi boʻlgan turlar populyatsiyasining kamayishidur, bu yashash joylarining buzilishi yoki ularni ovlash natijasida yuzaga keladi. Bu muammo hatto [[Espiritu-Santu|Espirito-Santo]] shimolidagi qoʻriqxonalarda ham mavjud .
+Turlarga qoʻshimcha xavflardan biri bu otselotlarning oʻljasi boʻlgan turlar populyatsiyasining kamayishidur, bu yashash joylarining buzilishi yoki ularni ovlash natijasida yuzaga keladi. Bu muammo hatto [[Espiritu-Santu|Espirito-Santo]] shimolidagi qoʻriqxonalarda ham mavjud.
 Turlarni yoʻq boʻlib ketish xavfidan saqlab qolish strategiyasi, birinchi navbatda, yashash muhitini himoya qilishni va degradatsiyadan keyin uni tiklashni oʻz ichiga oladi, bu ayniqsa [[Braziliya|Braziliyaning]] janubi-sharqida hududlarg tegishli.
@@ Qator 54: / Qator 54: @@
 * ''Leopardus pardalis pardalis'', [[Amazon daryosi|Amazonka]] bo'ylab
 * ''Leopardus pardalis aequatorialis'', Shimoliy [[And togʻlari|And]] togʻlari
-* ''Leopardus pardalis albescens'' <ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Meksika]], [[Texas]]
+* ''Leopardus pardalis albescens''<ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Meksika]], [[Texas]]
 * ''Leopardus pardalis maripensis'', [[Venesuela]], [[Gayana]]
-* ''Leopardus pardalis mearnsi'' <ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Markaziy Amerika]]
+* ''Leopardus pardalis mearnsi''<ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Markaziy Amerika]]
-* ''Leopardus pardalis mitis'' <ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Argentina]], [[Paragvay]]
+* ''Leopardus pardalis mitis''<ref name="а">{{Книга:Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие|с=329}}</ref> [[Argentina]], [[Paragvay]]
 * ''Leopardus pardalis nelsoni'', [[Meksika]]
 * ''Leopardus pardalis pseudopardalis'', [[Kolumbiya]]