يالپۇز
يالپۇز
ئىنگىلىزچە: Mentha\Mint | |
رەسىمدە يالپۇز |
يالپۇز(ئۇيغۇر لاتىن يېزىقى: Yalpuz) بولسا يالپۇز بولسا كالپۇكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك يالپۇز بولۇپ ، بۇ ئۆسۈملۈكنىڭ پۈتۈن چۆپى « پۇدىنە » نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ . مەملىكىتىمىزنىڭ كۆپلىگەن جايلىرىدىن، شىنجاڭدىن، ياۋروپا، شىمالىي ئامېرىكا ئاۋستىرالىيە، ياپونىيىدىن چىقىدۇ.
تەبىئىتى :ئۈچىنچى دەرىجىدە قۇرۇق ئىسسىق
باشقا نامى :فۇدىنەج (ئە)، بۇدىنە(پ)، پۇدىنە(ئو)
خۇسۇسىيتى
[تەھرىرلەش]ھەزىمنى ياخشىلاش، يەل تارقىتىش ، سۈيدۈك ھەيدەش ، ئاغرىق توختىتىش، چىرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، زەھەر قايتۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.
خاس تەسىرىمېۋە سۇلىرى ، سىركەنجىۋىل ، كەتىرا
ئاغرىق پەسەيىتكۈچ دورىلار.
فارماكولوگىيلىك تەسىرى مىنتول باش ئاغرىقى ۋە نېرۋا ئاغرىقىنى توختىتىدۇ،بۇتېرىگەئىشلىتىلسە،ئاۋۋال سوغۇق سېزىم بېرىدۇ ، كېيىن كۆيگەندەك سېزىم بېرىدۇ ، ئىسپىرىتلىق ئېرىتمىسى چىرىشكە قارشى تۇرىدۇ.
فارماكولوگىيلىك تەسىرى مىنتول باش ئاغرىقى ۋە نېرۋا ئاغرىقىنى توختىتىدۇ،بۇتېرىگەئىشلىتىلسە،ئاۋۋال سوغۇق سېزىم بېرىدۇ ، كېيىن كۆيگەندەك سېزىم بېرىدۇ ، ئىسپىرىتلىق ئېرىتمىسى چىرىشكە قارشى تۇرىدۇ.
ئىشلىتىش ئۇسۇلى
[تەھرىرلەش]1. يالپۇزنى داۋاملىق يەپ بەرسە ، ھەزىمنى ياخشىلايدۇ ، يۇقۇملۇق ئىچى سۈرۈش تارقىلىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ .
2. 10 گرام يالپۇزنى سىركە بىلەن ئېزىپ يۈزىگە چاپسا ، يۈزدىكى داغنى ئالىدۇ .
3. 7 گرام يالپۇزنى سىركە بىلەن ئېزىپ سۈركىسە ، مۈشۈك چىشلىگەن ، چايان قاتارلىق ھاشاراتلار چاققان يەرلەرنىڭ ئاغرىقىنى توختىتىدۇ .
4. 10 گرام يالپۇزنىڭ يوپۇرمىقىنى سىقىپ سۈيىنى تېمىتسا ، بۇرۇن ، قۇلاق ۋە باشقا ئەزاغا چۈشكەن قۇرتنى يوقىتىدۇ ھەم قۇلاقنىڭ ئېغىرلىقىنى يوق قىلىدۇ .
5. يەتتە گرام يالپۇز يوپۇرمىقىنىڭ سۈيىنى ئەرىقى گۇلاب بىلەن قوشۇپ ئىچسە يەلتاشمىغا پايدا قىلىدۇ ياكى قاينىتىپ سۈيىنى ئىچسە ، نەپەس قىيىنلىشىش ، غەيرىي تەبىئي بەلغەم ۋە سەۋدا خىلىتىدىن بولغان قىزىتمىلارغا پايدا قىلىدۇ .
6. 10 گرام يالپۇز ئۇسارسىنى ياكى ئۆزىنى ھەسەل بىلەن قوشۇپ ئىچسە ، ھەيزنى راۋانلاشتۇرىدۇ ھەم سېرىقئەتنىڭ يىرتىلىشىغىمۇ پايدا قىلدۇ .
7. بەش گرام يالپۇز سۈيىنى ئانار شەربىتى بىلەن قوشۇپ ئىچسە كۆڭۈل ئېلىشىش ۋە قوسۇشقا پايدا قىلىدۇ .
8. يالپۇز يوپۇرمىقىنى داكىغا ئوراپ پەرجىگە ھومۇل قىلسا ، ھەيزنى راۋانلاشتۇرىدۇ .
9. 10 گرام يالپۇزنى شاراپ بىلەن پىشۇرۇپ چاپسا ، قارا داغنى ئالىدۇ ، توققۇز كۆز ئاغرىقى ئۈچۈن پايدا قىلىدۇ .
10. يالپۇزنى ئېزىپ خېمىر قىلىپ زەھەرلىك ھاشارات چاققان يەرگە چاپسا ، زەھەرنى تارتىپ ئالىدۇ .
11. يالپۇزنى يۇمشاق ئېزىپ قۇرتلاپ كەتكەن ئورۇنغا قويسا، قۇرتلارنى ئۆلتۈرىدۇ .
12. يالپۇزدىن ئەرەق تارتىپ ئىچىپ بەرسە ، ئىشتىھانى ئاچىدۇ ، ھەزىمنى ياخشىلايدۇ.
كېسەللىك مىسالى
[تەھرىرلەش]ئاشقازان ئاجىزلىقى ، ئىشتىھاسىزلىق ، قۇسۇش ، كۆڭۈل ئېلىشىش ، يۇقۇملۇق ئىچى سۈرۈش ، ئىسھال قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىشتىن باشقا ، يەنە يۈزدىكى سەپكۈنلەرنى يوقىتىش ، مۈشۈك ، چايان قاتارلىق ھاشاراتلار چاققان يەرلەرنىڭ ئاغرىقىنى توختىتىش ئۈچۈنمۇ ئىشلىتىلىدۇ . ئۇندىن باشقا يەلتاشما ، بۇرۇن ، قۇلاق ۋە باشقا ئەزالاردا پەيدا بولغان قۇرتنى ئۆلتۈرۈش ئۈچۈنمۇ ئىشلىتىلىدۇ .
كېلىش مەنبەبسى (ئەسەر)
ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلار ئىلمى2 توم(سىناق نۇسخا) شىنجاڭ تېببىي ئۇنىۋېرسىتېتى.