1 март
1 март — Милади тәкъвимендә өченче айның беренче көне. Ел ахырына кадәр 305 көн кала.
| ← март → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Һоңкоң.
БМО — Халыкара сыфыр (0) дискриминация көне (исп. Día Internacional para la Cero Discriminación).
Босния һәм Герцеговина — Бәйсезлек көне (босн. Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine, с-х. Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine, серб. Дан независности Босне и Херцеговине, ингл. Independence Day (Bosnia and Herzegovina)), 1992 ел, 
Югославия социалист федератив республикасыннан.
Испания — 
Балеар утрауларында (es) Балеар утраулары көне (исп. Día de las Islas Baleares, кат. Diada de les Illes Balears), яки Автономия көне (исп. Día de la Comunidad), 1983.
Италия — Венециан яңа елы (вен. Bati marso, итал. Capodanno veneziano), 
Венециан республикасы (vec) заманыннан бирле искә алынучы җирле милли бәйрәм, күбесенчә бүгенге 
Венето регионында (vec).
Көньяк Корея — Беренче март хәрәкате көне (кор. 3·1절, ингл. March 1st Movement Day), 1919 елда 
/
Япон империясенең ябырылуына каршылык хәрәкате күтәрелгән көне.
Маршалл Утраулары — Атом-төш коралларын сынау корбаннарын искә алу көне (ингл. Remembrance Day (Marshall Islands)), 1954 елда Бикини атоллында (en) термотөш су тудыргыч бомбасы сыналган көне.
Панама — Конституция көне (ингл. Constitution of Panama Day, исп. Día de la Constitución de la República de Panamá).[1][2]
Парагвай — Ватан каһарманнары көне (исп. Día de los Héroes de la Patria), 1864-1870 елгы Парагвай сугышы (es) тәмамлануы көне.[3][4]
Польша — "Ләгънәтләнгән гәскәриләрне" искә алу милли хәтер көне (пол. Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”), 1940-1950 елларда коммунист һәм советларның ябырылуына каршылык күрсәткән оешкан подполье вәкилләренең илнең бәйсезлеге өчен көрәшләренә багышланган чара.
Япония — Милли тынычлык өчен көрәш көне — "Бикини көне" (рус. Национальный день борьбы за мир в Японии — "День Бикини").[5]
/ 
Бөтендөнья гражданлык оборонасы көне (пол. Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ингл. World Civil Defence Day).- /
Кешеләрнең үз-үзен яралау һәм тәннәренә башка физик зыян китерү (ru) вәзьгыятен искә алу көне (ингл. Self-injury Awareness Day), бөтендөнья инициативасы. - Бөтендөнья чүп-чарны чисталык һәм яңадан куллану максатлары өчен җыючылар көне (исп. Día Mundial del Reciclador de Base).
АКШ:
- Милли дуңгыз көне (ингл. National Pig Day), чаралар 1972 елдан бирле балалар бакчаларында, мәктәпләрдә, зооботаник бакчаларында һәм спорт уеннарында оештырыла.
- Милли ак тәнле булмаган хатын-кызлар көне (рус. Национальный день цветных женщин, ингл. National Women of Color Day).[6]
Болгария — Марта әби көне (болг. Баба Марта деня, ингл. Baba Marta Day) хакына Пижо һәм Пенда исемле хатын һәм ир курчак Мартеницалары (болг. Мартеница) бүләк ителә.
Бөекбритания / 
Велс — Изге Дэвид көне (Велс. Dydd Gŵyl Dewi), 2000 елгы региональ парламенты акты нәтиҗәсендә ял көне булмаган рәсми бәйрәм статусын ала.
Исландия — Сыра көне (ингл. Beer Day), 1989 елда көчле градуслы сыраларны ясау, сату һәм өчү яңадар рөхсәт ителгән көне.
Россия Федерациясе:
Румыния, румын һәм 
арумыннар диаспораларда — Мэрцишор (рум. Mărțișor) яз бәйрәме.
Төркия — Исәп-хисапчылар көне (төр. Muhasebeciler Günü).[11]
Швейцария / 
Нөшател кантоны (fr) — Республика көне (фр. Jour de la République), 1848 елгы декларация көне.[12]- Япония — Декопон көне (яп. シラヌヒ, ингл. Dekopon Day), татлы төшсез цитрус җимеше.
- Халыкара йокы көне.
- Халыкара наркоманиягә һәм наркобизнеска каршы көрәш көне.
- 1565 — Бразилиядә Португалия колониясе – Рио-де-Жанейро нигезләнә.
- 1803 — Огайо АКШга 17нче штат буларак керде.
- 1918 — Ырынбурда «Башкортстан» («Кызыл таң») гәзите чыга башлый.
- 1970 — Родезия Бөекбританиядән бәйсезлек игълан итте.
Шулай ук карагыз: Төркем:1 март көнне туганнар
- 1445 — Сандро Боттичелли,
- 1810 (башка мәгүматлар буенча 22 февраль) — Фредерик Шопен (Fryderyk Franciszek Chopin), мәшһүр композитор һәм пианист.
- 1846 — Василий Катаринский,
- 1855 — Евдокия Зуиха,
- 1875 — Нестор Петровский,
- 1876 — Гавриил Алюнов,
- 1891 — Василий Горохов, педагогика фәннәре докторы, КДПИ профессоры.
- 1892 — Акутагава Рюноскэ, япон язучысы.
- 1900 — Госман Йосыпов, үзбәк совет фирка-дәүләт эшлеклесе.
- 1903 — Тимофей Григорьев,
- 1910 — Арчер Мартин,
- 1913 — Фазыл Абделҗәлилов, нугай язучысы.
- 1915 — Юрий Гагаринский,
- 1918 — Эльсе Фишер,
- 1919 — Рәшит Пономарёв,
- 1920 — Александр Волков,
- 1920 — Хәбибулла Габдүшев, трактор бригадасы бригадиры, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
- 1923 — Петер Куцка,
- 1923 — Хәким Гыйләҗев, мәгариф һәм матбугат эшлеклесе, башкорт язучысы.
- 1924 — Мәхмүт Рәфыйков, кинооператор.
- 1925 — Габдулла Байбурин, мәгариф һәм матбугат эшлеклесе, татар язучысы, тәрҗемәче.
- 1927 — Ариан Калинин,
- 1928 — Саимә Ибраһимова, язучы һәм тәрҗемәче.
- 1928 — Харрас Йосыпов,
- 1930 — Наил Йосыпов,
- 1932 — Леонид Аксентьев,
- 1934 — Вержине Свазлян,
- 1934 — Илмирә Гафарова, азәри һәм совет дәүләт эшлеклесе.
- 1937 — Абрек Абзгилдин, нәкышче, монументаль сәнгать рәссамы.
- 1938 — Михаил Зайцев,
- 1941 — Наил Шәйхетдинов, театр актеры, Россиянең һәм Татарстанның халык артисты.
- 1941 — Нурислам Хәсәнов, татар язучысы, прозаик.
- 1943 — Рәфикъ Юныс, шагыйрь һәм журналист.
- 1943 — Рәшит Сюняев, астрофизик галим.
- 1945 — Алексей Чернецов
- 1945 — Роза Баһаветдинева
- 1947 — Вакифә Хәйруллина,
- 1947 — Владимир Васильев,
- 1947 — Ләлә Сабирова, балалар язучысы.
- 1949 — Венера Нигъмәтуллина,
- 1950 — Рашат Низамиев, татар язучысы, шагыйрь.
- 1950 — Тәлгать Нәҗмиев, татар язучысы, журналист.
- 1952 — Станислав Шалухин,
- 1953 — Константин Толкачёв,
- 1955 — Гүзәл Галиева,
- 1956 — Зифа Нагаева, автор-башкаручы.
- 1956 — Юрий Трутнев,
- 1957 — Рөстәм Миңнеханов, сәясәтче.
- 1963 — Айдан Шенер,
- 1970 — Максим Акимов,
- 1974 — Мария Манакова,
- 1976 — Валерио Вермильо,
- 1977 — Раил Гатауллин,
- 1978 — Рамил Ариткулов,
- 1982 — Сергей Бернацкий,
- 1983 — Станка Златева,
- 1987 — Александр Бумагин,
- 1988 — Михаил Анисин,
- 1990 — Туули Ранд,
- 1994 — Альберт Нурминский,
- 1994 — Джастин Бибер, җырчы
Шулай ук карагыз: Төркем:1 март көнне вафатлар
- 1885 — Виктор Пасхалов,
- 1899 — Владимир Жуковский,
- 1911 — Якоб Һендрик Вант-Һофф,
- 1938 — Габриеле Д’Аннунцио,
- 1942 — Николай Зарубин,
- 1944 — Филипп Мазилин,
- 1966 — Иван Богомолов,
- 1966 — Фәттах Латыйпов,
- 1981 — Ядкарь Ваһапов,
- 1988 — Елизавета Гурьянова,
- 1992 — Александра Токарева,
- 1995 — Владислав Листьев,
- 1997 — Ямаш Игәнәй, татар шагыйре, журналист, публицист.
- 2000 — Александр Доставалов,
- 2000 — Дмитрий Бәдретдинов,
- 2001 — Гали Хөсәенов, театр һәм телевидение режиссёры.
- 2004 — Аугусто да Коста,
- 2007 — Федосия Салтыкова,
- 2008 — Владимир Соловьёв,
- 2008 — Вячеслав Расцветаев,
- 2011 — Флера Зыятдинова, җәмәгать эшлеклесе, сәясәтче.
- 2015 — Анатолий Логунов,
- 2016 — Роберт Заһретдинов, кубызчы.
- 2018 — Даяна Тер-Ованесян,
- 2019 — Жорес Алфёров,
Сынамышлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Әгәр беренче мартта тәрәзәләргә боз катса, бу елны кыяр уңар.,
- Беренче мартта буран булса, карабодай уңар.
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Исем бәйрәмнәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ (рус.) Праздники Панамы
- ↑ (исп.) Biblioteca Nacional de de Panamá: Festividades del año 2014
- ↑ (исп.) 2012 елның 24 август көнендә [https://web.archive.org/web/20120824080027/http://www.mec.gov.py/cms/entradas/291966-calendario-escolar-ano-lectivo-2012 архивланган. Calendario Escolar Año Lectivo 2012, Asuncion, Ministerio de Educación y Culto, Paraguay
- ↑ (рус.) Национальный день героев в Парагвае
- ↑ (рус.) Национальный день борьбы за мир в Японии — "День Бикини"
- ↑ (ингл.) Annual Women of Color Day
- ↑ (рус.) ФМБА России: Всемирный день иммунитета 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
- ↑ 1 март – Бөтендөнья мәчеләр көне, archived from the original on 2016-03-05, retrieved 2011-09-19
- ↑ (рус.) День кошек в России
- ↑ (рус.) День эксперта-криминалиста МВД России
- ↑ (төр.) MUHASEBECİLER GÜNÜ
- ↑ (алм.) Ausführliche Übersicht der Schweizer Feiertage (PDF, 65,4 kB)