Tsihisdziri Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Tsihisdziri Kilisesi |
| Koordinatlar | 41°17′54″K 42°22′07″D / 41.29833°K 42.36861°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkıntılar |
| Mimari | |
| Mimari tür | Tek nefli kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Moloz taş |
Tsihisdziri Kilisesi (Gürcüce: ციხისძირის ეკლესია), Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tsihisdziri olan Kayadibi köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.[1][2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski bir Gürcü yerleşimi olan Tsihisdziri köyü ve kilisesinin bulunduğu Şavşeti, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Eskiden Hristiyan nüfusa sahip olan köyün kilisesi olan Tsihisdziri Kilisesi'nin Osmanlı döneminden önce, geç Orta Çağ'da inşa edildiği tahmin edilmektedir.[1] Doğubilimci Nikolay Marr 1904 yılında Tsihisdziri Kilisesi'nden hemen yakınındaki Dabaketili köyünün kilisesi olarak söz etmiş, kilisede herhangi bir yazıtın bulunmadığını belirtmiştir.[3] Yakın döneme ait bazı kaynaklarda da bu kilise Dabaketili Kilisesi olarak anlatılmıştır.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Tsihisdziri Kilisesi, Cami mahallesinin 1 km güneyinde, yolun kıyısında yüksekçe bir yerde bulunmaktadır. Tek nefli bir yapı olan kilise (9,5 X 5,50 m), ortadan ikiye ayrılmış gibi büyük ölçüde yıkılmıştır. Apsisin duvarı günümüze ulaşmıştır. Bu duvar 4 metre yükseklikte, 4,5 metre genişlikte ve 2,5 metre uzunluktadır. Nikolay Marr da 1904 yılında yarım dairesel formdaki apsisin ayakta olduğunu, ancak güney tarafta küçük ve gri renkli kaplama taşlarının söküldüğünü belirtmiştir. Kilisenin duvarları zemin seviyesine kadar yıkılmıştır. Nikolay Marr ise, kilisenin duvarlarının dokuz-on sıra sevisinde sağlam kaldığını yazmıştır. Tsihisdziri Kilisesi'nin günümüze ulaşan duvarların uzunluğu 7,9 metredir. Duvar kireç harcı kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmiştir. Duvarın doğu tarafında ve apsis duvarının alt kısmında kaba yonu kaplama taşların bir kısmı bugüne ulaşmıştır.[1][3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 25. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 4" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2023.
- ^ a b Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 143. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 81 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.