Neoptolemos
Neoptolemos (ya da Neoptolemus, aynı zamanda kızıl saçları dolayısıyla Pyrrhus olarak da anılmaktadır), Yunan Mitolojisinde savaşçı Akhilleus ve prenses Deidamia'nın oğludur ve Oneiros'un[1] kardeşidir. Antik Epirus'un Molosslularının hanedanının efsanevi atasıdır.
Cypria'da Akhilleus, Truva'ya düzenlenen başarısız seferden sonra, prenses Deidamia ile evlenir ve Neoptolemos doğar; ancak sonra orduya tekrar çağrılır.[2] Hikâyenin Homeros olmayan bir versiyonunda, Akhilleus'un annesi Thetis, Akhilleus'un doğumundan yıllar önce büyük bir savaşın olacağını bilmektedir. Tek oğlunun savaşa giderse öleceğini de bilmektedir. Truva Savaşı'na katılmasını önlemek için oğlunu Sykros'da Kral Lykomedes'in gözetiminde bir kadın olarak gizler. Bu süre zarfında, daha sonra Neoptolemos'u doğuran prenses Deidamea ile bir ilişkisi olur. Neoptolemos, başlangıçta Pyrrhos olarak adlandırıldı, çünkü babası kadın kılığında gizlenirken, ismin kadın versiyonu olan Pyrrha adını kullanmıştır.
Yunanlar Truvalı kahin Helenos'u ele geçirirler ve ona Truva'yı hangi koşullar altında alabileceklerini söylemeye zorladılar. Helenos onlara Herakles'in zehirli oklarını (o zamanlar Philoktetes'in elindeydi), Palladium'u (Truva'nın ünlü Athena Heykeli) ve Akhilleus'un oğlu Neoptolemos'u savaşa sokarlarsa, Truva'yı yeneceklerini söyler.
Yunanlar kehaneti yerine getirmek için harekete geçer. Odysseus, o zamanlar genç olan Neoptolemos'u Skyros'tan almak için gönderilir. Ardından Neoptolemos ve Odysseus Limni Adasına Philoktetes'i almak için giderler . Yıllar önce Philoktetes, Truva Savaşı'na giderken Chryse Adası'nda bir yılan tarafından ısırılmıştır. Agamemnon, yarası iltihaplandığı ve kötü koktuğu için onu orada bırakmıştır. Philoktetes'i geri getirme hikâyesi, Sofokles'in bir oyunu olan Philoktetes'de anlatılır. Euripides, Hekabe oyununda (ayrıca Hecuba olarak da bilinir) şefkatli genç bir adam olarak hangi gösterilen Neoptolemos Hekabe'nin kızıPolyxena'yı en az acı verici şekilde babasının mezarına kurban eder.
Neoptolemos, bazıları tarafından acımasızca olmakla suçlanmıştır. Savaş alanında altı kişiyi öldürür.[3] Savaş sırasında ve sonrasında, arasında Priamos, Eurypylus, Polyxena, Polites ve Astyanax'ı (Hektor ve Andromahi'nin bebek oğlu) öldürür, Helenos'u yakalar ve ardından dul olan Andromakhe'yi cariyesi yapar. Akhilleus'un hayaleti, savaştan sonra görünür ve Truva prensesi Polyksena'nın onlar Truva'yı terk etmeden önce, mezarında kurban edilmesini talep eder. Neoptolemos da Polyksena'yı babasının talebi üzerine kurban eder. Andromakhe, Helenos ve Phoenix ile Neoptolemos, Epirot Adaları'na yelken açar ve ardından Epirus Kralı olur. Neoptolemos, cariyesi Andromakhe'den olanMolossos'un babasıydı ve onun aracılığıyla, efsaneye göre Büyük İskender'in annesi Olympias'ın atasıdır . Hyginus'a göre, Andromakhe'den Amphialos isimli oğlu olur.
Neoptolemos sıklıkla sert biri olarak tasvir edilse de, Sofokles'in Philoktetes adlı oyunu onun çok daha nazik bir adam olduğunu, sözlerini yerine getiren onurlu biri olduğunu ve Philoktetes'i kandırmak zorunda kaldığında pişman olduğunu anlatır.
Neoptolemos'un ölümüyle ilgili iki hikâye vardır. Ya Menelaos'un söz verdiği gibi kızı Hermione'yi Orestes'ten almaya çalışırken ya da babasının katili Apollo'yu kınadığı için öldürülmüştür. İlk hikâyede, Orestes tarafından öldürüldü. İkincisinde ise, Apollon'un Delphi rahipleri tarafından intikam almak için öldürülmülşür.
Ölümünden sonra krallığı paylaştırıldı ve Helenos (daha sonra Andromahi ile evlenir) Neoptolemos'un krallığından toprak almıştır. "Priamos'un oğlu Helenos, Pyrrhus'un tahtına ve yatağına geçerek bu Yunan şehri Epirus'un başına geçerek kral olur. . ."[4]
Sanat ve edebiyatta Neoptolemos veya Pyrrhus
[değiştir | kaynağı değiştir]- Neoptolemos, Sofokles'in bir trajedisi olan Philoktetes'teki ana karakterlerden biridir.
- Andromakhe , Euripides'in bir trajedisi. Neoptolemus sahnede görünmüyor ama Delphi'deki ölümü anlatılıyor
- Apollodorus' Kütüphanesi, Kitap 3'te ve Epitome 5.10-12, 5.21, 5.24'te
- Virgilius,Aeneid
- Truva Kadınları, Seneca
- Posthomerica epik şiir, Smyrna Quintus
- Confessio Amantis Kitap 4 satır 2161ff'de Amazon Penthesilea'nın katili
- Dido Trajedisi Christopher Marlowe
- Pyrrhus, Shakespeare'in Hamlet'inde (2. Perde, 2. Sahne) oyuncunun Priamos'u öldürmesinin anlatıldığı konuşmasında yer alır.
- Demir Çağı'nın İkinci Bölümü, Thomas Heywood'un Çağlar serisinin son oyunu
- Pyrrhus, Jean Racine'in bir oyunu olan Andromaque'de (1667) önde gelen bir karakterdir.
- Andromaque (1780), tarafından bir opera Gretry Racine'in oyununa dayanıyor
- Ermione (1819), Gioachino Rossini'nin Racine'in oyununa dayanan bir operası
- Bir Ok'un Uçuşu, Mark Merlis'in bir romanı (1998)
- Aşil'in Şarkısı, Madeline Miller'ın bir romanı (2011)
- Troy'un Şarkısı, Colleen McCullough tarafından yazılmış bir roman (1998)
- Kızların Sessizliği, Pat Barker tarafından yazılan bir roman (2018)
- Altın Prens, Ken Catran tarafından yazılmış bir roman (1999)
Euripides'in Troyalı Kadınlar ve Hekabe oyunlarında kısaca bahsedilmiş, sadece Hektor'un karısı Andromakhe'nin ona vadedildiği anlatılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Photius, Bibliotheca excerpts, 190.20". 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021.
- ^ "Fragments of the Cypria". 13 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021.
- ^ Hyginus, Fabulae 114.
- ^ The Aeneid. Penguin Books, David West. 1990. ss. 65, line 292.
