İçeriğe atla

Marie Tussaud

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Marie Tussaud
Madame Tussaud "42 yaşında Fransa'dan İngiltere'ye giderken". John Theodore Tussaud tarafından yapılan portre çalışması (1921).
Genel bilgiler
Doğum adıAnna Maria Grosholtz
Doğum1 Aralık 1761
Strazburg, Fransa
Ölüm16 Nisan 1850 (88 yaşında)
Londra, İngiltere
UyrukFransız
Evlilik(ler)i
François Tussaud (e. 1795)
Çocukları3

Anna Maria "Marie" Tussaud, (Fransızca: [tyso] ; née Grosholtz) (1 Aralık 1761, Strazburg, Fransa - 16 Nisan 1850, Londra, İngiltere), Fransız sanatçı. Bal mumu heykelleri ve Londra'da kurduğu bal mumu müzesi Madame Tussauds ile tanınan kişidir.

Biyografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Madame Tussaud, Francis Tussaud'a atfedilen bir çizimden sonra

Marie Tussaud, 1 Aralık 1761'de Fransa'nın Strazburg kentinde doğdu.[1] Babası Joseph Grosholtz, Marie'nin doğumundan sadece iki ay önce Yedi Yıl Savaşında öldürüldü. Altı yaşındayken annesi Anne-Marie Walder[2] onu İsviçre'nin Bern şehrine götürdü. Aile orada, Anne-Marie'nin hizmetçisi olarak görev yaptığı yerel doktor Philipe Curtius'un (1741-1794) evine taşındı.[3]

Marie'nin amcası diyeceği Curtius, balmumu modelleme konusunda yetenekliydi. Başlangıçta bu yeteneği anatomiyi göstermek için kullandı, ancak daha sonra portreler için kullandı. Bir Cabinet de Portraits En Cire (balmumu portre firması) kurmak için 1765'te Paris'e taşındı.[2] O yıl, XV . Louis'in son metresi Madame du Barry'nin şu anda sergilenmekte olan en eski balmumu işi olan bir balmumu yapıtını yaptı. Bir yıl sonra, Tussaud ve annesi Paris'te Curtius'a katıldı. Curtius'un balmumu işlerinin ilk sergisi 1770'te gösterildi ve büyük bir kalabalığın ilgisini çekti. 1776'da sergi Palais Royal'e (Kraliyet Sarayı) taşındı ve 1782'de Curtius, Boulevard du Temple'da Tussaud'un Korkular Odası'nın öncüsü olan Caverne des Grands Voleurs (Büyük Hırsızlar Mağarası) adlı ikinci bir sergi açtı.[4]

Curtius, Tussaud'a balmumu modelleme sanatını öğretti. Tekniğe yetenek gösterdi ve onun için sanatçı olarak çalışmaya başladı. 1777'de ilk balmumu figürü olarak Voltaire'ın balmumu portresini yaptı.[5] Tussaud, 1780'den 1789 Fransız İhtilali'ne kadar, filozof Jean-Jacques Rousseau, Benjamin Franklin ve Voltaire gibi ünlü şahsiyetlerin portrelerini yaptı.[6] Bu dönemde anılarında, XVI. Louis'nin kız kardeşi Élisabeth'e adak yapmayı öğretmek için işe alındığını iddia etmiştir. Anılarında, prenses ile erkek kardeşi ve saray üyeleri arasındaki özel konuşmaları gizlice dinlediğini itiraf etti. Ayrıca, kraliyet ailesinin üyelerinin yaptığı işlerden çok memnun olduklarını ve dokuz yıllık bir süre için Versailles'da yaşamaya davet edildiğini[7] ancak bunu doğrulayacak çağdaş bir kanıt bulunmadığını iddia etti.[8]

Fransız devrimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Londra'da Tussaud balmumu figür sergisi için afiş, 1835

12 Temmuz 1789'da, Jacques Necker'in balmumu kafaları ve Curtius tarafından yapılan duc d'Orléans, Bastille'e yapılan saldırıdan iki gün önce bir protesto yürüyüşüne ellerde taşındı.[6]

Tussaud, kraliyet sempatizanı olarak görülüyordu;[8] Terör Dönemi'nde Joséphine de Beauharnais ile birlikte tutuklandı ve giyotinle idam edilmesine hazırlanırken başı tıraş edildi. Collot d'Herbois Curtius ve ailesine verdiği destek sayesinde serbest bırakıldığını söyledi.[2] Tussaud, daha sonra XVI. Louis, Marie Antoinette, Marat [6] ve Robespierre dahil devrimin ünlü kurbanlarının ölüm maskelerini ve tüm vücut kalıplarını yapmak için işe alındığını söyledi.

Curtius 1794'te öldüğünde, balmumu eserleri koleksiyonunu Tussaud'a bıraktı. 1795'te inşaat mühendisi François Tussaud ile evlendi. Çiftin üç çocuğu oldu: doğumdan sonra ölen bir kızı ve iki oğlu, Joseph ve François.[7]

Büyük Britanya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tussaud, 1802'de Amiens Antlaşması'ndan sonra, o zamanlar dört yaşında olan oğlu Joseph ile portre koleksiyonunu sunmak için Londra'ya gitti. Lyceum Tiyatrosu'ndaki gösterisinin yanında büyülü fener ve fantazmagorinin öncüsü olan Paul Philidor'un çalışmalarını sergileme davetini kabul etmişti. Mali olarak pek iyi bir durumu yoktu ve 1803'te Edinburgh'a gitti.[9]

Napolyon Savaşlarından dolayı Tussaud Fransa'ya dönemedi, bu yüzden koleksiyonuyla Britanya Adalarını dolaştı. 1822'de, aile işine katılan diğer oğlu François ile yeniden bir araya geldi. Kocası Fransa'da kaldı ve ikisi birbirini bir daha hiç görmedi.[8] Kasım 1825'te gezme sergisi, daha önce Yarmouth, Norwich, King's Lynn ve Bury St Edmunds'ta olan Wisbech Georgian Tiyatrosundaydı (şimdiki Angles Tiyatrosu).[10] 1835'te Britanya'yı gezdikten 33 yıl sonra ilk kalıcı sergisini Baker Sokağı'nda "Baker Street Bazaar" ın üst katında kurdu.[3] 1838'de anılarını içeren bir eser kaleme aldı. 1842'de şu anda müzesinin girişinde sergilenen bir otoportre yaptı. Tussaud'un bizzat kendisi tarafından yapılan bazı heykeller hala var.

16 Nisan 1850'de 88 yaşında Londra'da uykusunda vefat etti.

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marie Tussaud'un emekli olması üzerine, oğlu François (veya Francis) serginin baş sanatçısı oldu.

Madame Tussaud'un balmumu müzesi artık Londra'nın en önemli turistik yerlerinden biri haline geldi ve Amsterdam, İstanbul, Pekin, Bangkok, Berlin, Blackpool, Sidney, Hong Kong, Las Vegas, San Francisco, San Antonio, Şangay, Washington DC, New York, Orlando, Hollywood, Singapur, Tokyo, Viyana, Yeni Delhi'deki şubelerle genişledi. 2019 itibarıyla, en yeni müze Prag'da açıldı. Şimdiki sahibi, Blackstone Group'a ait bir şirket olan Merlin Entertainments'tır.[5]

Suzanne Weyn'nin Ölülerin Yüzleri kitabındaki ana karakterlerden biridir. Edward Carey'in 2018 yılında yazılmış olan romanı Little, işini ve yaşamını konu edinen bir eserdir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Marie Tussaud 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Encyclopædia Britannica. Accessed 19 August 2016.
  2. ^ a b c Concannon, Undine. "Tussaud, Anna Maria (bap. 1761, d. 1850)". Oxford Dictionary of National Biography (2004 ed.). Oxford University Press. DOI:10.1093/ref:odnb/27897.
  3. ^ a b Pilbeam 2006.
  4. ^ The Invention of Celebrity. Wiley. 16 Haziran 2017. s. 96. ISBN 9781509508778. 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  5. ^ a b "England – Madame Tussauds". Informational site about England. 13 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2011. 
  6. ^ a b c "Madame Tussaud: the astounding tale of survival behind the woman who made history". the Guardian (İngilizce). 4 Ekim 2018. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2018. 
  7. ^ a b "Madame Tussauds" (PDF). www.madametussauds.com. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  8. ^ a b c "Marie Tussaud Facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Marie Tussaud". www.encyclopedia.com. 16 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  9. ^ Gothic Tourism. Palgrave Macmillan UK. 26 Ocak 2016. s. 53. ISBN 9781137391292. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 
  10. ^ "Madame Tussaud's". Cambridge Chronicle. 11 Kasım 1825. 
Wikimedia Commons'ta Marie Tussaud ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Marie_Tussaud&oldid=33459135" sayfasından alınmıştır