Kevlar

Kevlar, çok hafif karbon kökenli çok sağlam liflerden oluşan bir malzemedir. DuPont firması tarafından 1965 yılında icat edilmiş, patentlenmiş ticari bir markadır. Kevlar günümüzde zırh, sağlam halat yapımı, yanmayan koruyucu giysi yapımında kullanılmaktadır. Kevlar çok yüksek çekme gerilimine dayanabilen liflerden oluşan ipliksi bir yapıdır. Dokunabilir, kumaş hâline getirilebilir, kesilebilir ve dikilebilir. Özellikle çelik yelek, miğfer, paraşüt ipi, yol bisikleti lastiklerinde, fiber veya data kabloları için ek sağlamlık sağlayan halat veya gemileri bağlamak için kullanılan hafif halatlar ve kompozit yapılar ile oluşturulan levha, boru veya özel taşıtların gövde veya kanat yapılarının yapımında kullanılmaktadır. "Aynı ağırlıktaki çelikten 5 kat daha sağlamdır" sloganı ile pazarlanmaktadır.

Üretimi

Kevlar, 1,4-phenylene-diamine (para-phenylenediamine) ve terephthaloyl chloride monomer solüsyonunun yoğuşma reaksiyonuyla hidroklorik asit içerisinde çözünmesinin ürünüdür. Oluşan ürün sıvı kristal davranışında ve polimer zincirlerinin iplik yönünde dizilmesi şeklindedir. Polimerleşme için Hexamethylphosphoramide (HMPA) çözücü olarak kullanılıyordu, fakat güvenlik sebeplerinden ötürü N-methyl-pyrrolidone ve calcium chloride solüsyonuyla DuPont tarafından değiştirildi. Bu işlemler, birbirini izleyen patent mücadeleleri sonucunda benzer bir ürün olan Twaron'un üreticisi Akzo tarafından patentlenmiştir.

Konsantre sülfürik asitin kullanımından doğan sebeplerden ötürü Kevlar üretimi pahalıdır. Sentez ve iplik eğirme sırasında su ve çözünmez polimeri solüsyon olarak tutmak gerekir. Üç sınıf Kevlar bulunur:

Kevlar K-29 – endüstriyel uygulamalar için, Kablolar, asbest parçaların yerine, fren balataları, kurşun geçirmez yelek ve araç zırhlarında kullanılır.
Kevlar K49 – yüksek güçte kablo ve halatlarda kullanılır.
Kevlar K100 – Kevlar'ın renkli versiyonudur.
Kevlar K119 – yüksek uzama, esneme ve daha fazla yorulma dayanımı.
Kevlar K129 – Balistik uygulamalar için yüksek dayanım.
Kevlar AP - K-29 dan %15 daha yüksek dayanım
Kevlar XP – daha hafif reçine ve KM2 ile iplik kombinasyonu

Güneş ışığından gelen ultraviyole ışınlar Kevlar'ın bozulup parçalanmasına sebep olur, bu problem UV bozunması olarak bilinir, bu yüzden açık havada güneş ışığı koruması olmadan nadiren kullanılır.

Kullanım Alanları

Gemileri bağlamak için kullanılan halatların yapımında,
Madencilerin giydiği giysilerin imalatında,
İtfaiyecilerin üniformalarının imalatında,
Cam işi ile uğraşan iş dalı giysilerinin imalatında,
Hava Kuvvetleri pilotlarının üniformalarının imalatında,
Tank
Uçak kanatlarında,
Hafif ağırlıklı kano imalatında,
Askerî miğfer yapımında
Paraşüt ve dağcılık için halatlar
Yeni nesil hoparlörlerin diyaframları
Motosiklet ekipmanlarında
Telefon kapaklarında

Kevlar Kurşun Geçirmez Yelekler

Kevlar yelekler Kevlar liflerinden dokunmuş kumaşlardan birçok kat üst üste dikilerek oluşturulur. Yüksek gerilime dayanıklı lifler kurşunu tutabilmektedir. Bununla birlikte lifler ezilmeye dayanıklı değildir. Bundan dolayı Kevlar'dan yapılmış bir malzemenin kurşun geçirmeme şartı esnemesidir. İnsan vücudu üzerinde Kevlar kurşunu geçirmezken, sert bir madde üzerine gerilen aynı Kevlar kurşunu geçirir.

Sivri uçlu mermilerin durdurulabilmesi için daha sık ve sağlam bir dokumaya ihtiyaç vardır.

Kurşun geçirmez yelekler durdurabildikleri kalibre ve mermi tiplerine göre seviye katsayılarına sahiptir. Zırh delici çelik uçlu mermiler Kevlar yelekler tarafından durdurulamaz. Bunun için Kevlar yelek içerisinde çok sert seramik levhalar kullanılmaktadır. Bu levhalar çelik merminin sivrilik miktarını ucu kırarak azaltır. Sonraki katmandaki Kevlar kumaş katmanlarında mermi durdurulur. Kevlar yelekler gövdedeki hayati organları korumayı amaçlar. Yine de kullanıcı tam olarak korunmuş değildir. Bazı durumlarda kurşunun vücuda girmesinden çok kurşunun oluşturduğu darbe ile kemiklerin kırılması veya basınç ile iç organların patlaması tehlikesi ile karşı karşıya kalınır.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Kevlar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.