İçeriğe atla

Vinyon

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Vinyon, polivinil klorür veya PVC'den yapılmış sentetik elyaf için kullanılan tanımlamadır. Vinyon adlandırması ABD haricinde pek kullanılmaz, genel olarak bilinen adı PVC fiberidir. Vinyon Sentetik elyaflar arasında üretilmiş en eski elyaflardandır. İlk polivinilklorür elyafı 1931'de Almanya'da icat edildimiştir.

vinyon elyafı ilk kez 1939'da "FMC Corporation" şireketi tarafından üretilmiştir. ABD Federal Ticaret Komisyonu'na göre, vinyonun tanımı "lif oluşturan maddenin ağırlıkça en az %85 vinil klorür birimlerinden oluşan herhangi bir uzun zincirli sentetik polimer olarak üretilmiş elyaf” olarak yapılmıştır.

1939 de TİME dergisine verilen üretim reklamı şu şekilde yapılmıştı “Su tutmaz ve bakteri ve mantarlar barındırmaz olduğundan, Vinyon yağmurluklar, misinalar, balık ağları, tekne yelkenleri, mayolar için üretim malzemesi olmayı umuyor” şeklindedir.

Vinyon lifleri yüksek kimyasal ve su direncine sahiptirler, kolay yanmazlar, ancak nispeten düşük sıcaklıklarda eriyik hale geçerler. Naylon ve polyesterden daha düşük ısıl dayanıma sahiptir. Örneğin, standart kalitedeki vinyon yaklaşık 60 °C'de yumuşamaya ve büzülmeye başlar, 200 °C maruz kaldıklarında geri dönülemeyecek şekilde bozulmaya başlar. Sadece birkaç organik solventte çözülürler. Elyaf, yüksek mukavemete sahiptir, ancak ısının bir faktör olmadığı giyim eşyalarında kulanılabilir, ütülenemez. Boyamak zordur. Vinyondan yapılan giysiler genellikle deri veya kauçuk temelli lateks elbiselere benzemektedir.

Vinyon eskiden daha geniş kullanım alanlarına sahipti, çay poşetlerinde bitki bazlı filtrelerin yerine kullanıldı. Ancak Klorlu polimerlerle ilişkili sağlık sorunlarına yol açtığı anlaşılınca kullanım alanları büyük ölçüde sınırlandırıldı.