Gaziosmanpaşa
| Gaziosmanpaşa | |
|---|---|
 Gaziosmanpaşa Cumhuriyet Meydanı | |
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İstanbul |
| Coğrafi bölge | Marmara |
| İdare | |
| • Kaymakam | Numan Hatipoğlu[1] |
| • Belediye başkanı | Hakan Bahcetepe (CHP)[2] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 38 km² |
| Nüfus | |
| • Kır | - |
| • Şehir | 487.778 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 34275 |
| İl alan kodu | 212 |
| İl plaka kodu | 34 |
Gaziosmanpaşa, İstanbul ilinin bir ilçesidir. İstanbul'un geç dönem yerleşimlerinden olan ve daha önce Taşlıtarla ve Küçükköy mevkii olarak bilinen Gaziosmanpaşa, 1950'li yıllardan sonra gelişmiş, 1963 yılında da ilçe yapılmıştır. Gaziosmanpaşa'nın merkezine eskiden Taşlıtarla denirdi. Gaziosmanpaşa ilçesi Bayrampaşa, Esenler, Eyüpsultan ve Sultangazi ilçeleri ile komşudur.
Nüfusun artmasıyla trafik sorunu da artmaktadır. T4 tramvay hattı ve M7 metro hattının açılmasıyla modern bir ulaşıma da sahip olmuştur. Bu yüzden en fazla göç alan ilçe konumuna gelmiştir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaziosmanpaşa'da 16 mahalle vardır. 2008 yılında çıkarılan yeni yasa çerçevesinde Arnavutköy ve Sultangazi ilçe statüsü kazanmıştır. Bu iki ilçenin kurulmasıyla Gaziosmanpaşa'nın nüfusu 1.013.048'den (2007) 460.675'e (2008) düşmüş ve "Türkiye'nin en kalabalık ilçesi" unvanını kaybetmiştir.
1990 Genel Nüfus Sayımı'na göre ilçe merkezinin genç bir nüfusa sahip olduğu belirlenmiştir; 20 yaşın altındaki nüfus toplam nüfusun yarısına yakındır. Yine aynı sayıma göre, ilçe merkezinde 6 yaşın üzerindeki okuryazarlık oranının %88,1 olduğu görülmüştür. İlçe merkezinde okuma yazma bilenlerden %81,3'ü bir öğrenim kurumundan mezun olmuştur. Bunlardan %75,7'si ilkokulu, %12,9'u ortaokul ve dengi okulları, %9,2'si lise ve dengi okulları ve %2,2'si yükseköğrenim kurumlarını bitirmiştir.
Gaziosmanpaşa ilçe merkezinde iktisaden faal nüfus 12 ve daha yukarı yaştaki nüfusun %48,4'ünü oluşturmaktadır. Bu, 12 yaş üzerindeki nüfusun yaklaşık yarısının faal olarak ekonomik hayata katıldığını, diğer yarısının ise ekonomik açıdan faal olmadığını ortaya çıkmaktadır. İktisaden faal olmayan nüfusun büyük kısmını ev kadınları oluşturmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1965[4] | 89.538 | 69.599 | 19.939 |
| 1970[5] | 125.667 | 89.778 | 35.889 |
| 1975[6] | 160.949 | 97.118 | 63.831 |
| 1980[7] | 219.026 | 101.810 | 117.216 |
| 1985[8] | 289.841 | 279.127 | 10.714 |
| 1990[9] | 393.667 | 354.186 | 39.481 |
| 2000[10] | 752.389 | 658.756 | 93.633 |
| 2007[11] | 1.013.048 | 890.522 | 122.526 |
| 2008[12][a] | 460.675 | 460.675 | veri yok |
| 2009[13] | 461.230 | 461.230 | veri yok |
| 2010[14] | 474.259 | 474.259 | veri yok |
| 2011[15] | 482.553 | 482.553 | veri yok |
| 2012[16] | 488.258 | 488.258 | veri yok |
| 2013[17] | 495.006 | 495.006 | veri yok |
| 2014[18] | 498.120 | 498.120 | veri yok |
| 2015[19] | 501.546 | 501.546 | veri yok |
| 2016[19] | 499.766 | 499.766 | veri yok |
| 2017[19] | 497.959 | 497.959 | veri yok |
| 2021[19] | 493.096 | 493.096 | veri yok |
| 2022[19] | 495.998 | 495.998 | veri yok |
| 2023[19] | 483.830 | 483.830 | veri yok |
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Gaziosmanpaşa ilçe alanı eskiden Eyüpsultan ve Çatalca ilçelerinin sınırları içindeydi. Bugün ilçe merkezinin bulunduğu güneydoğudaki topraklar 1950'lere kadar boştu. Eyüp ilçe sınırları içindeki bu topraklar kıraç ve taşlı olduğundan halk arasında Taşlıtarla olarak adlandırılırdı.
1950'den önce burada hayvancılıkla uğraşanların kurduğu ağıllarla birkaç atölye tipi imalathane vardı. 1952 yılında Balkan göçmenlerine devletin yaptırdığı evlerle başlayan Taşlıtarla serüveni, 1960'lı yıllardan itibaren sanayinin Rami ve Eyüp'e kaymasıyla büyük bir ivme kazandı ve bugün ortaya 1 milyon kişinin yaşadığı dev Gaziosmanpaşa ilçesi çıktı. Bir bakıma Taşlıtarla, Gaziosmanpaşa ilçesinin çekirdeği sayılmaktadır. Yakın zamana kadar kentin varoşu olan Taşlıtarla bugün dev gökdelenleri alışveriş merkezleri, bilgisayarlı okulları ve eğlence merkezleriyle modern bir görünüm kazandı.
Taşlıtarla 1958'e kadar Eyüp'ün Rami Bucağı'na bağlı olan Küçükköy'ün bir mahallesiydi. 1962'de yapılan bir araştırmaya göre Taşlıtarla'daki 18 bin gecekonduda yaklaşık 90 bin kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir. 4 Eylül 1963 tarih ve 11496 sayı ile bu tarihte 309 kanun numarası ile ilçe oldu.[20] Nüfusun hızla artmasına bağlı olarak Eyüp ilçesinde kurulan Göktepe Bucağı'nın merkezi durumundaki Taşlıtarla, 1963'te bucak çevresindeki alanlarda oluşturulan Gaziosmanpaşa ilçesinin merkezi oldu ve bundan sonra Gaziosmanpaşa adıyla anılmaya başladı.
Gaziosmanpaşa ilçesine Rami Bucağı'nın ve Çatalca ilçesine bağlı Hadımköy Bucağı'nın bazı köyleri katılmıştır. 1970'ten önce Çatalca'nın Tayakadın köyü 1990 öncesinde yine Çatalca'nın kırsal bir yerleşmesi olan Yeniköy de bağlanınca Gaziosmanpaşa ilçesi bugünkü sınırlarına kavuşmuştur.
Gaziosmanpaşa'nın kentsel gelişmesini en iyi ilçenin nüfus gelişmesi göstermektedir. Dünyanın çok az yerinde görülebilecek bir kentleşme sonucunda Gaziosmanpaşa'nın nüfusu 1935-1997 yılları arasındaki 60 yılda olağanüstü büyümüş, tam 165 misli artmıştır. İlçe nüfusu 1935'te 3847 iken 635.000 olmuştur.
1935'teki sayıma göre, bu alandaki nüfusun tamamı kırsal yerleşmelerde yaşıyordu. Sonraki yıllarda İstanbul'un birçok bölümünde görüldüğü gibi Gaziosmanpaşa'da da kentleşme hız kazandı. Gaziosmanpaşa İlçesinde İstanbul'a yakın olan yerler daha hızlı kalabalıklaşmış ve kent niteliği kazanarak İstanbul kentsel alanına katılmıştır.
Kurulduğu günden bu yana her dönem kamuoyunun dikkatini çeken ilçe, son yıllarda artan nüfusuyla İstanbul'un en büyük birinci, Türkiye'nin en büyük ikinci ilçesi olma hüviyetini kazandı.
Gecekondulaşmanın yoğun olduğu ilçelerden sayılan Gaziosmanpaşa, son yıllarda özellikle de Belediyenin altyapı, ulaşım ve peyzaj çalışmaları ile her geçen gün gelişme trendini arttıran bir yapıya kavuşturulmuştur. İlçenin kaderini iyi yönde etkileyen bu hizmetler büyük yatırımcıları bu bölgeye sevk etmiş ve Gaziosmanpaşa da İstanbul'un kentli unsurlarını taşır hale gelmeye başlamıştır.
Medya
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçedeki Medya Kuruluşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaziosmanpaşa, ilçesinde yayın yapan günlük gazete ve yerel radyo tv kanalları bulunmaktadır.
Yerel tv kanalları
[değiştir | kaynağı değiştir]- GOP TV
Yerel gazeteler
[değiştir | kaynağı değiştir]- GPHABER.COM
Yerel radyolar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Osmanlı FM (103.0) Arabesk müzik, Fantezi Müzik, Türk Halk Müziği
Kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Saffet Akbaş, Türk Futbolcu
- Didem Soydan, Türk Manken ve Oyuncu
- Sedat Balkanlı, Türk Futbolcu
- Semih Kılıçsoy, Türk Futbolcu
- Süleyman Soylu, Eski İçişleri Bakanı
- Mete Gazoz, Milli Okçu
- Sabri Sarıoğlu, Türk Futbolcu
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaziosmanpaşa, geçmişte sınırları Karadeniz'e kadar uzanan, yüzölçümü bakımından Türkiye'nin en büyük ilçeleri arasında yer alırken, 2008 yılı içerisinde 3 ilçeye bölünmüştür. Gaziosmanpaşa ilçe alanının yeni sınırları, yönetsel bakımdan kuzeyden Sultangazi, doğu ve güneyden Eyüp, batıdan ise Bayrampaşa ile çevrilidir.[21]
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir] Gaziosmanpaşa iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 5,8 | 6,4 | 8,4 | 12 | 17 | 21,9 | 25,4 | 24,8 | 21,1 | 16,2 | 12,1 | 7,9 | |
| Ortalama yağış (mm) | 88 | 75 | 75 | 50 | 38 | 35 | 26 | 24 | 52 | 80 | 78 | 77 | |
| Kaynak: [1] | |||||||||||||
Mahalleleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalleleri aşağıdadır.[22]
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]Belediye Başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaziosmanpaşa'da görev yapan belediye başkanları listesidir.[23]
| № | Başkan | Dönem | Siyasi Parti | Oy Sayısı | Oy Oranı | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mustafa Gül | 1963-1964 | Adalet Partisi | 5,282 | %55,37 | |
| 2 | Selahattin Saraç | 1964-1968 | Meclis Seçimi | |||
| 3 | Üzeyir Kurum | 1968-1971 | 5,778 | %57,43 | ||
| 4 | Reşit Güventaş | 1971-1973 | Meclis Seçimi | |||
| 5 | Mustafa Gürbüz | 1973-1977 | Cumhuriyet Halk Partisi | 7,482 | %58,11 | |
| 6 | Kemal Ağıralioğlu | 1977-1980 | ||||
| 1980-1984 | Bağımsız | Görevlendirme | ||||
| 7 | Sabri Öztürk | 1984-1989 | Anavatan Partisi | 36.962 | %41,50 | |
| 8 | İsmail Rüstemoğlu | 1989-1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 42.706 | %36,23 | |
| 9 | Recep Koral | 1994-1999 | Refah Partisi | 75.999 | %34,12 | |
| 1999-2002 | Fazilet Partisi | 93.128 | %33,29 | |||
| Adalet ve Kalkınma Partisi | ||||||
| 10 | Mustafa Yeşil | 2002 | Adalet ve Kalkınma Partisi | Meclis Seçimi | ||
| 11 | Sadullah Ata | 2002-2003 | Meclis Seçimi | |||
| 12 | Ferşat Terzioğlu | 2003-2004 | Meclis Seçimi | |||
| 13 | Erhan Erol | 2004-2009 | 149.408 | %50,14 | ||
| 2009-2014 | 107.984 | %44,35 | ||||
| 14 | Hasan Tahsin Usta | 2014-2019 | 150.706 | %51,32 | ||
| 2019-2024 | 143.596 | %52,21 | ||||
| 15 | Hakan Bahçetepe | 2024- | Cumhuriyet Halk Partisi | 107.385 | %40,45 | |
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gaziosmanpaşa ilçesinde ekonomik hayatın temelini küçük esnaf ve dış üretim faaliyetleri oluşturmaktadır. İlçe merkezinde iktisaden faal nüfusun %60'ı bu işlerde çalışmaktadır. Esnaf ve Sanatkarlar Birliği'nin verilerine göre, Gaziosmanpaşa'da 498 küçük ölçekli, 145 orta ölçekli ve 18 de büyük ölçekli işletme bulunuyor. Genel olarak avize, oto motor tamiri, metal işleri, konfeksiyon, torna-tesviye ve elektronik tesisatçılığı konularında faaliyet gösteren bu işletmelerde 3.688 kişi çalışıyor. Bununla birlikte ilçeye bağlı köylerde kırsal nüfusun geçimini temin ettiği tarımsal üretim de vardır. Ancak tarımsal üretim her geçen gün azalmaktadır.
İlçede genel olarak bir inşaat havasının hakim olduğu söylenebilir. Eski gecekondular artık yerini planlı yapılaşmaya bırakmaktadır. İlçenin hemen hemen her yerinde inşaat malzemesi satan perakendeci ya da toptancı mağazalarına, hafriyatçılara, marangozlara rastlamak mümkündür.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Arnavutköy ve Sultangazi ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
- ^ "6/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Gaziosmanpaşa Nüfusu - İstanbul". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İstanbul Gaziosmanpaşa Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "İl ve ilçeler kuruluş tarihleri" (PDF). İçişleri Bakanlığı. 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- ^ "Gaziosmanpaşa-İstanbul". Araştırma yazısı.Yönetmen Tekin Gün. Mootol.Kültür Sanat-Eylül 2018. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ "Gaziosmanpaşa Belediyesi - Başkanlar". 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2011.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gaziosmanpaşa Belediyesi18 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı1 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Gaziosmanpaşa 360 sanal tur Panorama
- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) /Gaziosmanpaşa İlçesi Tanıtımı
|
Esenler | Sultangazi |
| ||||
| Bayrampaşa | 
|
||||||
 Gaziosmanpaşa 
| |||||||
| |||||||
| Eyüpsultan |