İçeriğe atla

Chengdu J-20

Vikipedi, özgür ansiklopedi
J-20 Mighty Dragon
J-20 Mighty Dragon
J-20 Mighty Dragon
TürüHayalet hava üstünlüğü avcı uçağı
Ulusal köken Çin
ÜreticiChengdu Aircraft Industry Group
TasarımcıChengdu Aircraft Design Institute
İlk uçuş11 Ocak 2011[1][2]
Hizmete giriş2017 [3]
DurumuAktif hizmette [3]
Ana kullanıcıÇin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri
Üretim sayısı208+ (2022 itibarıyla)[4][5]
DeğişimleriJ-XX

Chengdu J-20 (Mighty Dragon olarak da bilinir) (Çince (basitleştirilmiş): 歼-20; Çince (geleneksel): 殲-20), Chengdu Aircraft Industry Group tarafından geliştirilen beşinci nesil çift motorlu hayalet avcı uçağıdır. J-20, ilk uçuşunu 11 Ocak 2011 tarihinde gerçekleştirmiştir[1][2] ve 2017 yılında hizmete girmiştir.[6][7][8] J-20, F-22 ve F-35'ten sonra dünyanın üçüncü operasyonel beşinci nesil hayalet savaş uçağıdır.[9]

J-20, hava üstünlüğü, hava savunma ve kara saldırı görevlerini yerine getirebilen çok amaçlı bir uçak olarak tasarlanmıştır. Aktif Faz Dizinli (AESA) radarı, gelişmiş bir kokpit ekranı ve yüksek kapasiteli bir veri bağlantısı da dahil olmak üzere bir dizi gelişmiş sistemle donatılmıştır.[10]

J-20'i ilk uçuşunu 2011 yılında gerçekleştirmiş ve düşük oranlı ilk üretimine 2015 yılında başlanmıştır. Çin hava kuvvetleri tarafından 2017 yılında resmi olarak kabul edilmiş ve 570 adet üretilmesi planlanmıştır. J-20, kanard-delta konfigürasyonuna, düşük radar kesitine sahip harmanlanmış gövdeye, büyük eğimli ikiz kuyruklara ve radar kesitini azaltmak için uzun ve kısa menzilli füzeler için dahili silah bölmelerine sahiptir. Ayrıca uzun menzilli görevler için büyük yakıt tanklarına sahiptir ve yüksek hızlı operasyonlar gerçekleştirebilir.[11]

İki Chengdu J-20 Airshow China 2016'da ilk kez kamuoyunun karşısına çıktı

20'nin üç varyantı vardır: ilk üretim modeli J-20A, itme vektörlü J-20B ve çift koltuklu uçak takımı yeteneğine sahip J-20S1.

J-20'nin motorları, performansını ve gizlilik yeteneklerini belirleyen temel özelliklerinden biridir. J-20, Salyut tarafından geliştirilen AL-31FM2 olduğu bildirilen geliştirilmiş bir Lyulka-Saturn AL-31 varyantı ile üretime girmiştir. Motorun 145 kN (32.600 lbf) "özel güç ayarı" itiş gücü vardır. Ancak bu motorun J-20 için süpercruise ve süper manevra kabiliyeti elde etmek için yetersiz olduğu düşünülmektedir. Çin, J-20 için WS-10G ve WS-15 gibi kendi özgün motorlarını geliştirmektedir. WS-10G, 30,000 lb itiş gücü üreten bir itiş yönlendirme turbofan motorudur. Mevcut J-20'lerin bazılarında AL-31FM2'nin yerini alması beklenmektedir. WS-15, 40,000 lb itme gücü sağlamayı ve J-20 için supercruise sağlamayı amaçlayan daha gelişmiş bir motordur. Ancak, geliştirilmesinde teknik zorluklar ve gecikmelerle karşılaşmıştır. Mart 2022'de Çin devlet yayın kuruluşu CCTV, yeni WS-15 motorunun testleri tamamladığını bildirdi.[12]

Gelişim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçağın geliştirilmesine 1990'ların sonunda J-XX programının bir parçası olarak başlanmış ve ilk prototip ilk uçuşunu 2011 yılında gerçekleştirmiştir. Uçak çeşitli tasarım değişiklikleri ve iyileştirmelerden geçti ve birkaç prototip test amacıyla uçuruldu.[13]

Mart 2014'te ilk uçuşunu gerçekleştiren "2011" numaralı üçüncü J-20 prototipinde birçok değişiklik yapıldı. Yeni prototip, ilk iki prototipten çok sayıda ince değişiklik de dahil olmak üzere tasarımda sofistike bir artış gösterdi. Yeni uçak gövdesi modifiye edilmiş yönlendiricisiz süpersonik hava girişleri (DSI), stealth kaplama, aerodinamik kanat altı kaplamaları ve yeniden tasarlanmış dikey stabilizatörleri içeriyordu. Analistler, hassas güdümlü mühimmat için entegre hedefleme podları ve uçağın etrafında tespit edilebilen altı ek pasif kızılötesi sensör gibi çok rollü operasyonlar için yeni ekipman ve cihazlara dikkat çekti.[10]

Aralık 2015'te J-20'nin düşük oranlı ilk üretim (LRIP) versiyonu askeri gözlemciler tarafından tespit edildi. LRIP uçağı, daha önce prototipler için boyanmış olan ve potansiyel olarak çeşitli sensörler veya fırınlanmış radar emici malzemeler içeren dielektrik yüzeyleri ortaya çıkardı.[14]

Ekim 2017'de Çin devlet medyası J-20'nin tasarımlarının tamamlandığını ve seri üretime ve savaşa hazır olduğunu bildirdi. Mart 2018'de Çin ordusu J-20 platformunun başka versiyonlarının da geliştirilmekte olduğunu açıkladı. Ocak 2019'da Çin medyası, J-20'nin taktik bombardıman, elektronik harp ve uçak gemisi görevlerinde kullanılmak üzere çift koltuklu bir varyantının geliştirilmekte olduğunu bildirdi.[15]

Kasım 2019'da, Chengdu Aerospace Corporation üretim tesisindeki savunma gözlemcileri tarafından uçuş testi sırasında sarı astar kaplamalı bir J-20 görüldü. Uçak, gizliliği artırmak için tırtıklı art yakıcı nozullara sahip yeni bir WS-10 Taihang motor çeşidi ile donatılmıştı. Raporlar Chengdu Aerospace Corporation'ın J-20'nin Rus motorlarıyla üretimini 2019 ortalarında sonlandırdığını belirtmektedir.[16]

Chengdu J-20, Airshow China 2018'de manevra kabiliyetini sergiliyor.

Temmuz 2020'de Çin medyası J-20'nin yeni bir varyantı olan J-20B'nin tanıtıldığını ve aynı gün seri üretime girdiğini bildirdi. Bahsedilen tek değişiklik, J-20B'nin itki vektörleme kontrolü ile donatılacak olmasıydı. Kesin motor tipine ilişkin çelişkili raporlar vardı; bazı analistler J-20'nin WS-10 veya WS-10B-3'ün bir varyantını kullandığını iddia etti.[16]

Ocak 2021'de South China Morning Post, Çin'in J-20'deki Rus motorlarını WS-10C adı verilen bir tür Çin motoruyla değiştireceğini bildirdi. Haziran 2021'de Çin medyası, yerli WS-10C motorlarını entegre eden geliştirilmiş J-20A varyantı ile bir havacılık tugayının görevlendirildiğini doğruladı. Ancak WS-10C, Xian WS-15 değerlendirmelerden geçmeden önce bir ara çözüm olduğu ve J-20'nin itki vektörlü versiyonu olan J-20B'de kullanılmayacağı düşünülüyor.[17]

Mart 2022'de Çin devlet medyası J-20'nin WS-15 motoruyla denemeler yaptığını bildirdi[18]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Teknik özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilgi kaynağı: Aviation Week & Space Technology[91] General characteristics

  • Mürettebat: 1 (pilot)
  • Uzunluk: 20 m (66.8 ft)
  • Kanat Açıklığı: 13 m (44.2 ft)
  • Yükseklik: 4.45 m (14 ft 7 in)
  • Kanat alanı: 78 m2 (840 sq ft)
  • Boş ağırlık: 19,391 kg (42,750 lb)
  • Yüklü ağırlık: 32,092 kg (70,750 lb)
  • Maksimum kalkış ağırlığı: 36,288 kg (80,001 lb) upper estimate[2]
  • Güç ünitesi: 2 × Shenyang WS-10G (prototype), AL-31F (prototype) or Xian WS-15 (production) afterburning turbofans, 76.18 kN (17,125 lbf) thrust each dry, 122.3 or 179.9 kN (27,500 or 40,450 lbf) with afterburner
  • Maksimum hız: 2,100 km/h (1,305 mph; 1,134 kn)
  • Wing loading: 410 kg/m2 (84 lb/sq ft)

Silahlanma

  • Maksimum silah kapasitesi: 11.000 kg (24.000 lb)
  • Dahili silah bölmeleri[19]
  • PL-10 kısa menzilli AAM
  • PL-12 Orta Menzilli AAM
  • PL-15 BVR uzun menzilli AAM
  • PL-21 Uzun Menzilli AAM
  • LS-6/50 kg ve LS-6/100 kg Küçük çaplı hassas güdümlü bomba
  • Anti radyasyon füzesi

Aviyonik

  • Type 1475 (KLJ-5) AESA Radarı
  • EOTS-86 elektro-optik sistemi
  • EORD-31 IRST

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Chinese Stealth Fighter Makes First Flight". Fox News. 11 Ocak 2011. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015. 
  2. ^ a b Sweetman, William (3 Ocak 2011). "China's J-20 Stealth Fighter In Taxi Tests". Aviation Week. 20 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015. 
  3. ^ a b "China's J-20 stealth fighter joins the People's Liberation Army air force". 10 Mart 2017. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017. 
  4. ^ International Institute for Strategic Studies: The Military Balance 2022, p.261
  5. ^ Solen, Derek (January 2022). "Third Combat Brigade of PLA Air Force Likely Receives Stealth Fighters" (PDF). United States Air Force Air University. China Aerospace Studies Institute. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  6. ^ "《面对面》 对话何为荣： 中国正在研制第四代战机" (Çince). Xinhua. 2 Şubat 2013. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015. 
  7. ^ "第四代战机，中国等不了十年！" (Çince). China Daily. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015. 
  8. ^ "编号78272：第二架五位数编号歼-20曝光 部署沧州". news.ifeng.com. 12 Aralık 2016. 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017. 
  9. ^ Seidel, Jamie (20 Ekim 2017). "With the J20 stealth fighter in fully operation service, China leaps ahead in Asian arms race". Australian News (İngilizce). 26 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  10. ^ a b "plarealtalk.com". ww1.plarealtalk.com. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  11. ^ "Chengdu J-20 Stealthy Air Superiority Fighter | Military-Today.com". www.military-today.com. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  12. ^ "China's J-20 stealth fighters are getting an engine upgrade, source says". South China Morning Post (İngilizce). 15 Mart 2022. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023. 
  13. ^ Erickson, Andrew; Lu, Hanlu; Bryan, Kathryn; Septembre, Samuel (2014). "Research, Development, and Acquisition in China's Aviation Industry: The J-10 Fighter and Pterodactyl UAV". SITC Policy Briefs (İngilizce). 2014 (No. 8). 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  14. ^ "J-20 first LRIP airframe maiden flight | PLA RealTalk". web.archive.org. 18 Ağustos 2017. 18 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  15. ^ Hunter, Jamie (20 Temmuz 2020). "China's Enhanced J-20B Stealth Fighter May Arrive Soon, Here's What It Could Include". The Drive (İngilizce). 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  16. ^ a b Lendon, Brad (28 Eylül 2021). "China has upgraded its best stealth fighter jet with domestic-made engines". CNN (İngilizce). 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  17. ^ Cenciotti, David (27 Ekim 2021). "Ladies And Gentlemen, Here's The World's First Two-Seat Stealth Fighter. And It's Chinese". The Aviationist (İngilizce). 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  18. ^ "China's J-20 stealth fighters are getting an engine upgrade, source says". South China Morning Post (İngilizce). 15 Mart 2022. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  19. ^ "Chengdu J-20 Multirole Stealth Fighter Aircraft". Air Force Technology. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Chengdu J-20 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chengdu_J-20&oldid=34271900" sayfasından alınmıştır