Andreas Karlstadt
| Andreas Karlstadt | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1486 Karlstadt, Würzburg |
| Ölüm | 24 Aralık 1541 (55 yaşında) Basel, İsviçre |
| Meslek | Hristiyan teolog |
| Dönem | Reform dönemi |
| Edebî akım | Anabaptizm |
Etkiledikleri | |
Andreas Rudolph Bodenstein von Karlstadt (d. 1486, Karlstadt am Main - ö. 24 Aralık 1541, Basel), Andreas Karlstadt ya da Andreas Carlstadt ya da Karolostadt olarak bilinir.[1] Protestan Reform'u döneminde yaşamış, Alman Teolog, Wittenberg Üniversitesi'nin rektörü, Martin Luther'in çağdaşı ve radikal reformcu [2].
Karlstadt; Martin Luther'in yakın bir arkadaşı ve erken reformculardan birisiydi. Luther'in III. Frederick tarafından gizlenmesinden sonra Karlstadt ve Thomas Müntzer, Wittenberg'te İkonoklazm hareketini başlattılar. Bu süreç boyunca Anabaptist olarak anılmalarına sebebiyet verecek vaazlar verdiler fakat Karlstadt ve Müntzer asla kendisini bir Anabaptist olarak tanımlamadı.
Karlstadt kendi başına bir kilise reformcusu olarak faaliyet gösterdi fakat Luther ile olan anlaşmazlıklar yüzünden Luthercilikten Kalvinizme geçti. Kalvinizm geleneğine geçmeden önce Radikal Eylemlerde bulundu. Wittenberg'teki pek çok Lütherci Vaizden birisiydi. Yalnızca Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'nun sınırlarında gezmedi. Almanca, İtalyanca ve Fransızca konuşan pek çok yeri gezdi. Basel'de Heinrich Bullinger ile dostluk kurdu ve beraber çalıştı, Büyük Veba Salgını sırasında, Basel'de 24 Aralık 1541 tarihinde 55 yaşında ölmüştür.[3] Hayatının sonlarına doğru Kalvinizme yaklaşmış olmasına rağmen ömrünün büyük bir bölümünde teolojik meselelere ilişkin özgün yorumlarını korudu.
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Karlstadt, Doktorasını Teoloji dalından Wittenberg Üniversitesi'nden aldı. Karlstadt bundan önce de Köln (1503-1505) ve Ertfurt'ta (1499-1503) eğitim almıştı. Karlstadt, Yüksek Lisans Derecesini yeni kurulmuş Wittenberg Üniversitesinde almıştı; beş yıl sonra da aynı üniversiteden doktora tezini alacaktı.
Karlstadt, doktorasını aldıktan sonra başdiyakoz ve teoloji departmanının başkanı olarak atandı. 1511'de Wittenberg Üniversitesi'nin rektörü oldu. 1512'de Martin Luther'e doktorasını verdi. 1515-16 senesi boyunca Roma'da eğitim maksadıyla bulundu. Burada, Sapienza Üniversitesi'nde, sivil ve kilise hukuku alanında çift derece aldı.[4]
Reform Hareketi
[değiştir | kaynağı değiştir]Karlstadt 1515 yılında geliştirilmiş bir Skolastik Düşüncenin savunucusuydu. Kendisi manastır yaşamıyla hiçbir resmi yasal bağı bulunmayan "seküler" bir rahipti. Roma'da kaldığı süre boyunca gördüğü geniş çaplı yolsuzluk karşısında inancını sorguladı. Bunun üzerine 1516'da 151 Tezi yazdı (Martin Luther'in endüljans'a karşı çıktığı 95 Teziyle karıştırılmamalı).
1519'da Johann Eck, Karlstadt'a Leipzig Münazarası'nda meydan okudu. Bu münazarada Eck, Karlstadt'a meydan okuduğu gibi Luther'e de meydan okumuştur.[4]
15 Haziran 1520'de Papa'nın fermanıyla Karlstadt ve Luther, tezleri yüzünden aforoz edildiler fakat iki devrimcide inançlarından dönmediler.[4]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yazmaların kanunları (Latince, 1520; Almanca, 1521-2)
- Resimlerin kaldırılması Vom Abtuhung der Bilder, (1522)
- Vaftiz üzerine Vom dem Tauff
- Orlamünde Komününden Allstedt'li insanlara, Hristiyanlar nasıl savaşmalılar hakkında mektuplar, (Wittenberg: 1524).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.infoplease.com/ce6/people/A0810476.html 2 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The Columbia Electronic Encyclopedia, 6th ed."
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. John P. Donnelly. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 396 ISBN 975-8318-86-1.
- ^ Zorzin, Alejandro (2008). Carter Lindberg (Ed.). The Reformation Theologians (İngilizce). Blackwell Publishing. s. 329. ISBN 9780631218395.
- ^ a b c Chisholm 1911, p. 348.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Andreas Carlstadt: The Reformation goes Radical, by John L. Hoh, Jr. (From Leaders of the Reformation, 2007, i-Proclaim/HoneyMilk Publications.)
- Bainton, Roland H. Here I Stand. Nashville: Abingdon Press, 1950.
- Furcha, E.J. (Ed.) The Essential Carlstadt. Scottdale, Pennsylvania: Herald Press, 1995.
- Leroux, Neil R. 2003. Karlstadt’s christag predig: Prophetic rhetoric in an “evangelical” mass. Church History: 102-137.
- Pater, Calvin Augustine. Karlstadt as the Father of the Anabaptist Movements Toronto: University of Toronto Press, 1984,86.
- Sider, Ronald J. (Ed.) Karlstadt’s Battle With Luther. Philadelphia: Fortress Press, 1978.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karlstadt, Andreas Rudolff-Bodenstein von (1486-1541)15 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online
