İçeriğe atla

Akademik yayıncılıkta geri çekme

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Akademik yayıncılıkta geri çekme, akademik bir dergide yayımlanmış bir makalenin, sonuçlarına ve çıkarımlarına artık güvenilemeyecek ölçüde ciddi kusurlu olduğunun işaretlendiği bir mekanizmadır. Geri çekilen makaleler yayınlanmış literatürden kaldırılmaz, ancak geri çekilmiş olarak işaretlenir. Bazı durumlarda, örneğin makalenin açıkça karalayıcı olması, kişisel gizliliği ihlal etmesi, bir mahkeme kararına konu olması veya genel halk için ciddi bir sağlık riski oluşturması gibi durumlarda, bir makalenin yayından kaldırılması gerekebilir.[1]

Prosedür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir geri çekme, bir derginin editörleri veya makalelerin yazar(lar)ı (veya kurumları) tarafından başlatılabilir. Geri çekmeler genellikle editörler veya yazarlar tarafından yazılan ve geri çekmenin nedenini açıklayan bir geri çekme bildirimi ile birlikte yapılır. Bu tür bildirimler, yazarlardan önceki hata için özür dileyen bir not ve/veya hatayı yazara bildiren kişilere teşekkür ifadelerini de içerebilir.[2] Geri çekmeler, yayınlanmış makalelerdeki küçük düzeltmelerle karıştırılmamalıdır.

Bilimsel yayınların geri çekilmesine ilişkin çok sayıda örnek bulunmaktadır. Retraction Watch, yeni geri çekmelerle ilgili güncellemeler sağlar ve geri çekmelerle ilgili genel konuları tartışır.[3][4]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Journal of Medical Ethics'te 2011 yılında yayınlanan bir makale, PubMed'deki geri çekme oranlarını zaman içinde ölçmeye çalışarak, her yıl meydana gelen toplam yayın sayısındaki artışı hesaba katarken bile oranın artıp artmadığını belirlemeye çalışmıştır.[5] Yazar, geri çekmelerdeki artış oranının yayınlardaki artış oranından daha fazla olduğunu bulmuştur. Ayrıca, yazar aşağıdakilere dikkat çekmektedir:

"Sahtekarlık nedeniyle geri çekilen makalelerin sayısının 2004 ve 2009 yılları arasındaki 6 yılda yedi kattan fazla artması özellikle dikkat çekicidir. Aynı dönemde, bilimsel bir hata nedeniyle geri çekilen makale sayısı iki katına bile çıkmamıştır..." (p. 251).[5]

Yazar, bulgularının gerçekten de bilimsel sahtekârlıkta son zamanlarda bir artışa işaret edebileceğini öne sürse de diğer olasılıkları da kabul etmektedir. Örneğin, son yıllarda artan sahtekarlık oranları, dergilerin bilimsel literatürü denetleme konusunda geçmişe kıyasla daha iyi bir iş çıkardığını gösteriyor olabilir. Ayrıca, geri çekmeler toplam yayınların çok küçük bir yüzdesi için gerçekleştiğinden (1.000 makalede 1'den az[6][7]), büyük miktarlarda sahtekarlık yapmaya istekli birkaç bilim insanı geri çekme oranlarını büyük ölçüde etkileyebilir. Örneğin yazar, Jan Hendrik Schön'ün incelediği veri kümesinde, tamamı 2002 ve 2003 yıllarında geri çekilen 15 makalede sonuç uydurduğuna dikkat çekmektedir; "yani 2002-2003 yıllarında sahtekarlık nedeniyle geri çekilen makalelerin %56'sından tek başına o sorumludur" (s 252).[5]

COVID-19 pandemisi sırasında akademi dünyasında SARS-CoV-2 sorunlarını ele alan hızlı hakem incelemesi makalelerinde hızlı bir artış görüldü.[8] Sonuç olarak, kalite ve/veya veri sorunları nedeniyle "Retraction Tsunami"[9] adı verilen bir dizi makalenin geri çekilmesi, birçok uzmanın sadece hakem değerlendirmesinin kalitesini değil, aynı zamanda geri çekme uygulamalarının standartlarını da düşünmesine yol açtı.[10]

Geri çekilen çalışmalara atıfta bulunulmaya devam edilebilir. Bu durum, akademisyenlerin geri çekmeden haberdar olmadığı durumlarda, özellikle de geri çekmenin orijinal yayından uzun süre sonra gerçekleştiği durumlarda ortaya çıkabilir.[11]

Önemli geri çekmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hata nedeniyle geri çekme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dolandırıcılık veya görevi kötüye kullanma nedeniyle geri çekme

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2021 - Minnesota Üniversitesinden Qiushi Wu ve Kangjie Lu tarafından açık kaynak topluluğunu inceleyen bir makale, Linux Vakfının araştırmacıların uygun izinleri almadan Linux çekirdeği için kasıtlı hatalar içeren yamalar sunduğunu ortaya çıkarmasının ardından geri çekildi.[13][14]
  • 2020 - 8 Ocak 2020 tarihinde Science dergisinde Dalmeet Singh Chawla tarafından kaleme alınan bir makalede, Rus Bilimler Akademisi (RAS) tarafından etik dışı yayın iddiaları üzerine yürütülen geniş çaplı bir soruşturmanın ilk sonuçlarında Rus dergilerinin 800'den fazla makaleyi geri çektiği belirtildi.[15]
  • 2018 - 11 Nisan 2019 tarihinde, Bristol Üniversitesinden Abderrahmane Kaidi'nin DNA hasarı üzerine biri 2010 yılında Science dergisinde,[16] diğeri 2013 yılında Nature dergisinde yayımlanan iki makalesi,[17] veri uydurulduğuna dair kanıtların ardından eş zamanlı olarak geri çekildi.[18][19]
  • 2017 - Cornell Üniversitesinden Brian Wansink'in 5 makalesi, Wansink'in bir yüksek lisans öğrencisinden sonuçları "kurtarmasını" istediğine dair bir blog yazısı yazmasının ardından meslektaşlarının makalelerdeki verilerdeki tutarsızlıklara dikkat çekmesi üzerine tüketici davranışı ve pazarlama araştırmaları alanında inceleme altına alındı. Cornell Üniversitesi o zamandan beri bu konuları araştırdı ve 2018'de bir Üniversite soruşturma komitesi tarafından akademik suistimalde bulunduğu tespit edildi ve istifa etti.[20][21][22] Wansink'in 18 araştırma makalesi, başka yayınlarda da benzer sorunlar tespit edildiği için geri çekildi.[23][24][25]
  • 2014 - Haruko Obokata ve arkadaşlarının, bir hücrenin kök hücreye dönüşmesini sağlayan bir yöntem olan STAP hücrelerine ilişkin bir makalesinin yanlış olduğu kanıtlandı. İlk olarak Nature dergisinde yayınlanan makale, aynı yıl içinde geri çekildi. Çok fazla tartışma yarattı ve kurumsal bir soruşturmanın ardından yazarlardan biri intihar etti.[26][27]
  • 2011 - Geri Çekme: IL-2-IgG2b Füzyon Proteini ile Tümör Büyümesi ve Metastazının Geliştirilmiş İnhibisyonu ve Antitümör Bağışıklığın İndüklenmesi. Scandinavian Journal of Immunology, 73: 266. Budagian V, Nanni P, Lollini PL, Musiani P, Di Carlo E, Bulanova E, Paus R, Bulfone-Paus S. tarafından 2002*[28]
  • 2011 - Anil Potti, eskiden Duke Üniversitesinde kanser araştırmacısıydı. Anil Potti ve diğerleri tarafından yazılan ve kanser prognozunun genomik imzalarını ve kanser tedavisine yanıtın öngörücülerini tanımlayan sekiz dergi makalesi 2011 ve 2012 yıllarında geri çekilmiştir. Geri çekme bildirimlerinde genel olarak makalelerde açıklanan analizlerin sonuçlarının yeniden üretilemediği belirtilmiştir. Kasım 2015'te Araştırma Dürüstlüğü Ofisi (ORI) Potti'nin araştırmayı suistimal ettiğini tespit etti.[29]
  • 2010 - Andrew Wakefield'ın 1998 yılında KKK aşısının otizme yol açabileceğini öne sürdüğü ve KKK aşısı tartışmalarına neden olan makalesi, "orijinal makalede yer alan çocukların 'ardışık olarak sevk edildiği' ve araştırmaların yerel etik kurul tarafından 'onaylandığı' iddialarının yanlış olduğunun kanıtlanması" nedeniyle geri çekilmiştir.[30][31][32]
  • 2009 - Scott Reuben tarafından 1996-2009 yılları arasında yazılan çok sayıda makale, Reuben'in yürüttüğünü iddia ettiği deneylerin hiçbirini gerçekte yürütmediğinin ortaya çıkmasının ardından geri çekilmiştir.
  • 2007 - Sosyal psikolog Jennifer Lerner ve meslektaşları tarafından Personality and Social Psychology Bulletin ve Biological Psychiatry gibi dergilerde kaleme alınan çeşitli makalelerin geri çekilmesi.[33]
  • 2006 - Hwang Woo-Suk tarafından yazılan İnsan SCNT blastosistlerinden türetilen hastaya özgü embriyonik kök hücrelerin geri çekilmesi. Kök hücre araştırmaları alanındaki uydurmalar, 'sahte kök hücre araştırmalarıyla bağlantılı zimmete para geçirme ve biyoetik yasası ihlalleri iddianamesine' yol açtı.
  • 2003 - Fizikçi Jan Hendrik Schön'ün Science ve Nature dergileri de dahil olmak üzere pek çok dergide yayınlanan ve şüpheli veriler içeren çok sayıda makalesi geri çekildi.
  • 2002 - İlan edilen 116 ve 118 numaralı elementlerin keşfinin geri çekilmesi. Bakınız livermoryum, Victor Ninov.
  • 1991 - David Baltimore ile birlikte çalışan Thereza Imanishi-Kari, 1986 yılında Cell dergisinde bir makale yayınladı. Imanishi-Kari'nin doktora sonrası araştırmacısı olan Margot O'Toole, Imanishi-Kari'nin bilimsel suiistimalini kamuoyuna duyurdu. Büyük bir soruşturmanın ardından, Ulusal Sağlık Enstitüleri 1986 Imanishi-Kari makalesindeki verilerin tahrif edildiği sonucuna varınca, Baltimore nihayet 1991 yılında bir geri çekme yayınlamak zorunda kaldı. 1996 yılında, federal hükûmet tarafından atanan bir uzman paneli, bilimsel sahtekarlığa dair hiçbir kanıt bulamayarak Imanishi-Kari'yi görevi kötüye kullanmaktan akladı.
  • 1982 - John Darsee. 1980'lerin başında Harvard'da Eugene Braunwald'ın Kardiyak Araştırma Laboratuvarında uydurma sonuçlar. Başlangıçta patronu tarafından çok zeki olduğu düşünüldü. Aynı laboratuvardaki diğer araştırmacılar tarafından yakalandı.

Etik ihlaller nedeniyle geri çekme

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2019 - Wendy Rogers (Macquarie Üniversitesi, Avustralya) ve meslektaşları tarafından BMJ Open'da yayımlanan bir makalede, organların Çinli mahkûmlardan etik olmayan yollarla elde edildiği endişesiyle, organ nakliyle ilgili 400'den fazla bilimsel makalenin topluca geri çekilmesi çağrısında bulunuldu.[34] Wendy Rogers, bu çalışmaları kullanan dergilerin, araştırmacıların ve klinisyenlerin bu organ kaçakçılığı yöntemlerinde suç ortağı olduklarını söyledi. Çalışmaya göre, organ nakli araştırma topluluğu, halen yayınlanmakta olan idam mahkûmlarının organlarının kullanılmasına ilişkin etik standartları yerine getirmekte başarısız olmuştur. Araştırmalardaki bu yaygın etik dışı ihlaller, bilim için öngörülemeyen birçok sonuca neden olacaktır.[35] PLOS One 2019 yılında bu olayla ilgili 21 makaleyi de geri çekmiştir.[36][37]
  • 2017 - Liver International dergisi, Çin'de karaciğer nakli üzerine yapılan bir araştırmayı, araştırma sırasında 4 yıl boyunca aşılanan 564 karaciğerin izinin sürülememesi nedeniyle geri çekti. Uzmanlar, o dönemde Çin'deki donör sayısının azlığı göz önüne alındığında, bir hastanenin nakil için bu kadar çok sayıda serbest bağışlanmış karaciğere sahip olmasının mantıksız olduğuna dikkat çekti.[38]

Veri kaynağı nedeniyle geri çekme

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2020 - 22 Mayıs 2020'de, COVID-19 pandemisi sırasında, The Lancet'te 96032 COVID-19 hastasından oluşan bir veri tabanına dayanarak, hidroksiklorokin ve klorokinin hastaların hastanede ölme olasılığını ve ventriküler aritmi olasılığını artırdığına dair kanıt bulduğunu iddia eden bir makale yayınlandı.[39] Tıp araştırmacıları ve gazeteler, çalışmanın yazarlarından biri tarafından kurulan Surgisphere tarafından sağlanan verilerin geçerliliğine ilişkin şüphelerini dile getirdi.[40] Makale, başyazar Mandeep Mehra'nın talebi üzerine 4 Haziran 2020 tarihinde resmen geri çekildi.[39][41]

Halkla ilişkiler sorunları nedeniyle geri çekme

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2016 - 4 Mart 2016'da PLOS One'da insan elinin işleyişiyle ilgili bir makale,[42] makalede "Yaratıcı"ya yapılan bir atıf nedeniyle sosyal medyada oluşan öfke nedeniyle geri çekildi.[43]
  • 1896 - Jose Rizal'in Roma Katolik Kilisesi aleyhindeki romanları ve diğer yayınlanmış makaleleri ile ilgili olarak bir geri çekme mektubu yayınladığı söylenmiştir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Retraction guidelines". COPE: Committee on Publication Ethics (İngilizce). 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  2. ^ Vuong, Q.-H. (2020). "The limitations of retraction notices and the heroic acts of authors who correct the scholarly record: An analysis of retractions of papers published from 1975 to 2019". Learned Publishing. 33 (2): 119-130. doi:10.1002/leap.1282. 
  3. ^ Kleinert, Sabine (2009). "COPE's retraction guidelines". The Lancet. 374 (9705): 1876-7. doi:10.1016/S0140-6736(09)62074-2. PMID 19962558. 
  4. ^ Strauss, Stephen (7 Nisan 2011). "Searching for truth in published research". CBC News. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  5. ^ a b c Steen, R. Grant (Nisan 2011). "Retractions in the scientific literature: is the incidence of research fraud increasing?". Journal of Medical Ethics. 37 (4): 249-253. doi:10.1136/jme.2010.040923. ISSN 1473-4257. PMID 21186208. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  6. ^ a b McCook, Alison (13 Haziran 2018). "Errors Trigger Retraction Of Study On Mediterranean Diet's Heart Benefits". 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  7. ^ "Two Cheers for the Retraction Boom". The New Atlantis (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  8. ^ Vuong, Quan-Hoang (11 Haziran 2020). "Reform retractions to make them more transparent". Nature (İngilizce). 582 (7811): 149. Bibcode:2020Natur.582..149V. doi:10.1038/d41586-020-01694-x. ISSN 0028-0836. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  9. ^ Heidary, Fatemeh; Gharebaghi, Reza (2021). "COVID-19 impact on research and publication ethics". Medical Hypothesis, Discovery & Innovation in Ophthalmology (İngilizce). 10 (1): 1-4. doi:10.51329/mehdiophthal1414. ISSN 2322-3219. 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  10. ^ Vuong, Q.-H. (2020). "Reform retractions to make them more transparent". Nature. 582 (7811): 149. Bibcode:2020Natur.582..149V. doi:10.1038/d41586-020-01694-x. 
  11. ^ LaCroix, Travis; Geil, Anders; O'Connor, Cailin (2020). "The Dynamics of Retraction in Epistemic Networks". Philosophy of Science. 88 (3): 415-438. doi:10.1086/712817. ISSN 0031-8248. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  12. ^ Séralini, Gilles-Eric; Clair, Emilie; Mesnage, Robin; Gress, Steeve; Defarge, Nicolas; Malatesta, Manuela; Hennequin, Didier; De Vendômois, Joël Spiroux (2012). "RETRACTED: Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize". Food and Chemical Toxicology. 50 (11): 4221-31. doi:10.1016/j.fct.2012.08.005. PMID 22999595. 
  13. ^ Wu, Qiushi; Lu, Kangjie (26 Nisan 2021). "Retraction of paper" (PDF). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  14. ^ University of Minnesota, Department of Computer Science & Engineering (27 Nisan 2021). "Response Linux Foundation". 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  15. ^ Chawla, Dalmeet (2020). "Russian journals retract more than 800 papers after 'bombshell' investigation". Science (İngilizce). doi:10.1126/science.aba8099. 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2022. 
  16. ^ Kaidi, Abderrahmane; Weinert, Brian T.; Choudhary, Chunaram; Jackson, Stephen P. (10 Eylül 2010). "RETRACTED: Human SIRT6 promotes DNA end resection through CtIP deacetylation". Science. 329 (5997): 1348-1353. doi:10.1126/science.1192049. ISSN 1095-9203. PMC 3276839 $2. PMID 20829486. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  17. ^ Kaidi, Abderrahmane; Jackson, Stephen P. (6 Haziran 2013). "KAT5 tyrosine phosphorylation couples chromatin sensing to ATM signalling". Nature. 498 (7452): 70-74. doi:10.1038/nature12201. PMC 3859897 $2. PMID 23708966. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  18. ^ Mayo, Nick (12 Nisan 2019). "Articles pulled after data fabrication in Cambridge DNA lab". Times Higher Education (İngilizce). 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023. 
  19. ^ Hou, Chia-Yi (12 Nisan 2019). "Nature and Science Retractions Connected to Research Misconduct". The Scientist Magazine (İngilizce). 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  20. ^ "Cornell finds that food marketing researcher Brian Wansink committed misconduct, as he announces retirement". Retraction Watch. 20 Eylül 2018. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  21. ^ "A Prominent Researcher on Eating Habits Resigned After a Scandal Over His Studies". Time Inc. 21 Eylül 2018. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  22. ^ "This Ivy League food scientist was a media darling. He just submitted his resignation, the school says". The Washington Post. 20 Eylül 2018. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  23. ^ "JAMA journals retract six papers by food marketing researcher Brian Wansink". Retraction Watch. 19 Eylül 2018. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  24. ^ Oransky, Ivan (5 Aralık 2018). "The Joy of Cooking, vindicated: Journal retracts two more Brian Wansink papers". Retraction Watch (İngilizce). 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2018. 
  25. ^ "Retraction Watch Database - Brian Wansink". Retraction Watch. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2019. 
  26. ^ Elaine Lies (4 Haziran 2014). "Japan researcher agrees to withdraw disputed stem cell paper". Reuters. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 
  27. ^ "STAP paper co-author Sasai commits suicide". The Japan Times. 6 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014. 
  28. ^ "Retraction: Enhanced Inhibition of Tumour Growth and Metastasis, and Induction of Antitumour Immunity by IL-2-IgG2b Fusion Protein". Scandinavian Journal of Immunology. 73 (3): 266. 2011. doi:10.1111/j.1365-3083.2011.02519.x. PMID 21391334. Geri çekme kararı, deneylerin gerçekleştirildiği laboratuvarda bilimsel suiistimalin tespit edilmesi ve bilim camiası tarafından dikkatimize sunulması nedeniyle alınmıştır. 
  29. ^ "Misconduct in science: An array of errors". The Economist. 10 Eylül 2011. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  30. ^ The Editors of The Lancet (2010). "Retraction—Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children". The Lancet. 375 (9713): 445. doi:10.1016/S0140-6736(10)60175-4. PMID 20137807. 
  31. ^ Eggerston, Laura (9 Mart 2010). "Lancet retracts 12-year-old article linking autism to MMR vaccines" (PDF). Canadian Medical Association Journal. 182 (4). doi:10.1503/cmaj.109-3179. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  32. ^ Godlee, Fiona; Smith, Jane; Marcovitch, Harvey (8 Ocak 2011). "Wakefield's article linking MMR vaccine and autism was fraudulent: Clear evidence of falsification of data should now close the door on this damaging vaccine scare". BMJ: British Medical Journal. 342 (7788). doi:10.1136/bmj.c7452. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  33. ^ Lerner, Jennifer S.; Gonzalez, Roxana M.; Dahl, Ronald E.; Hariri, Ahmad R.; Taylor, Shelley E. (1 Kasım 2005). "RETRACTED: Facial Expressions of Emotion Reveal Neuroendocrine and Cardiovascular Stress Responses". Biological Psychiatry (İngilizce). 58 (9): 743-750. doi:10.1016/j.biopsych.2005.08.011. ISSN 0006-3223. PMID 16256075. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  34. ^ "Call for retraction of 400 scientific papers amid fears organs came from Chinese prisoners". the Guardian (İngilizce). 5 Şubat 2019. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022. 
  35. ^ Rogers, Wendy; Robertson, Matthew P.; Ballantyne, Angela; Blakely, Brette; Catsanos, Ruby; Clay-Williams, Robyn; Singh, Maria Fiatarone (1 Şubat 2019). "Compliance with ethical standards in the reporting of donor sources and ethics review in peer-reviewed publications involving organ transplantation in China: a scoping review". BMJ Open (İngilizce). 9 (2): e024473. doi:10.1136/bmjopen-2018-024473. ISSN 2044-6055. PMC 6377532 $2. PMID 30723071. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  36. ^ Oransky, Author Ivan (15 Nisan 2020). "Journals have retracted or flagged more than 40 papers from China that appear to have used organ transplants from executed prisoners". Retraction Watch (İngilizce). 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  37. ^ Dyer, Owen (20 Ağustos 2019). "Journals retract 15 Chinese transplantation studies over executed prisoner concerns". BMJ (İngilizce). 366: l5220. doi:10.1136/bmj.l5220. ISSN 0959-8138. PMID 31431427. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  38. ^ Dyer, Owen (10 Şubat 2017). "Journal retracts Chinese paper because transplanted livers couldn't be traced". BMJ (İngilizce). 356: j746. doi:10.1136/bmj.j746. ISSN 0959-8138. PMID 28188135. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  39. ^ a b Mehra, Mandeep R; Desai, Sapan S; Ruschitzka, Frank; Patel, Amit N (22 Mayıs 2020). "RETRACTED: Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis". Lancet (London, England). doi:10.1016/S0140-6736(20)31180-6. ISSN 0140-6736. PMC 7255293 $2. PMID 32450107. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  40. ^ Boseley, Sarah (3 Haziran 2020). "How were medical journals and WHO caught out over hydroxychloroquine?". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  41. ^ Boseley, Sarah; Davey, Melissa (4 Haziran 2020). "Covid-19: Lancet retracts paper that halted hydroxychloroquine trials". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  42. ^ Liu, Ming-Jin; Xiong, Cai-Hua; Xiong, Le; Huang, Xiao-Lin (5 Ocak 2016). "Biomechanical Characteristics of Hand Coordination in Grasping Activities of Daily Living". PLOS ONE. 11 (1): e0146193. Bibcode:2016PLoSO..1146193L. doi:10.1371/journal.pone.0146193. PMC 4701170 $2. PMID 26730579.  (Geri çekilmiş)
  43. ^ "Reviewing #Creatorgate: Is God a Scientific Proposition? - Articles". BioLogos. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Akademik_yayıncılıkta_geri_çekme&oldid=33931931" sayfasından alınmıştır