İstanbul Antlaşması (1888)
| Tür | Çok taraflı ticaret anlaşması |
|---|---|
| Yazılma | 2 Mart 1888 |
| İmzalanma | 29 Ekim 1888 |
| Yer | İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Yürürlük | 8 Nisan 1904[1][2] |
| Bitiş | N/A |
| İmzacılar |  Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı Rus İmparatorluğu Fransa Alman İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Hollanda Krallığı İspanya Krallığı |
| Korunma yeri | Osmanlı İmparatorluğu |
| Dil | Fransızca |
İstanbul Anlaşması, 29 Ekim 1888 tarihinde Britanya İmparatorluğu, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İspanyol İmparatorluğu, Fransa, İtalya, Hollanda, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu'nun imzaladığı çok taraflı bir ticaret antlaşmasıdır.
Britanya’nın 1882 yılında Mısırı işgal etmesiyle, Mısır ve Süveyş Kanalı bölgesinde fiziksel olarak kontrol elde etmişti. 17 Kasım 1869 tarihinden beri, Kanala hakim olan ve Süveyş Kanal Şirketinin çoğunluğunu kontrol eden Fransa, bu durumdan rahatsızlık duyması sonucunda, Britanya’nın kontrolünü zayıflatmak, Kanalı uluslararası bir hale getirmek ve tüm gemilerin, savaş ve barış zamanlarında geçişini düzenleyen bir antlaşmanın gerekliliğini ortaya attı. Bu amaçla 2 Mart 1888 tarihinde İstanbul da yapılan bir kongre ile taslak metin üzerinde uzlaşma sağlandı.
Antlaşmanın nihai metni, 29 Ekim 1888 tarihinde ilgili Devletlerin temsilcileri tarafından İstanbul da imzalandı. Ancak Antlaşma, Fransa ve Britanya’nın çekinceler koyması sonucunda yürürlüğe giremedi. İki ülke, savaş ve barış sırasında tüm gemilere geçişi garanti eden I. Madde ile Mısır Hidivi’nin "Mısır'ın savunması ve kamu düzeninin korunması" için tedbirler almasına izin veren X. Maddesi ile gerginlik yaşıyordu.
Ancak, 8 Nisan 1904’te imzalanan İngiltere-Fransa Dostluk Antlaşması ile taraflar birbirlerinin Mısır ve Fas'taki hakimiyet hukukunu tanıdılar ve Süveyş Kanalı'nın hakimiyeti konusundaki 29 Ekim 1888 tarihli İstanbul Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi konusunda mutabık kaldılar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- Genel
- Allain, Jean (2004). International Law in the Middle East: Closer to Power Than Justice (İngilizce). Londra: Ashgate Publishing. ISBN 978-0-7546-2436-3.
- Thomas Barclay (1907). Problems of International Practice and Diplomacy: With Special Reference to the Hague Conferences and Conventions and other General International Agreements (İngilizce). Boston: Boston Book Co. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. (online)
- Love, Kennett (1969). Suez: The Twice-Fought War (İngilizce). New York: McGraw Hill.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- https://en.wikisource.org/wiki/Constantinople_Convention_of_the_Suez_Canal 26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.