Nguruwe

Nguruwe

Nguruwe mweusi (Hylochoerus meinertzhageni)

Uainishaji wa kisayansi

Himaya:	Animalia (Wanyama)
Faila:	Chordata (Wanyama wenye ugwe wa neva mgongoni)
Ngeli:	Mamalia (Wanyama wenye viwele wanaonyonyesha wadogo wao)
Oda:	Artiodactyla (Wanyama wanaokanyaga kwa kwato mbili-mbili))
Nusuoda:	Suina (Wanyama kama nguruwe)
Familia:	Suidae (Wanyama walio na mnasaba na nguruwe)

Ngazi za chini

Jenasi 6, spishi 19:

Babyrousa Perry, 1811
- B. babyrussa (Linnaeus, 1758)
- B. celebensis Deninger, 1909
- B. togeanensis Sody, 1949
Hylochoerus Thomas, 1904
- H. meinertzhageni Thomas, 1904
Phacochoerus Cuvier, 1826
- P. aethiopicus (Pallas, 1766)
- P. africanus (Gmelin, 1799)
Porcula Hodgson, 1847
- P. salviana Hodgson, 1847
Potamochoerus Gray, 1854
- P. larvatus (Cuvier, 1822)
- P. porcus (Linnaeus, 1758)
Sus Linnaeus, 1758
- S. ahoenobarbus Huet, 1888
- S. barbatus Müller, 1838
- S. cebifrons Heude, 1888
- S. celebensis Müller & Schlegel, 1843
- S. oliveri Groves, 1997
- S. philippensis Nehring, 1886
- S. scrofa Linnaeus, 1758
- S. verrucosus Boie, 1832

Kutoka Wikipedia, ensaiklopidia huru

Nguruwe ni wanyama wa familia Suidae. Nguruwe-kaya hufugwa kote duniani. Spishi mbili zinaitwa ngiri.

Spishi za Afrika

Hylochoerus meinertzhageni, Nguruwe Mweusi (Giant Forest Hog)
Phacochoerus aethiopicus, Ngiri-jangwa (Desert Warthog)
- Phacochoerus a. aethiopicus, Ngiri wa Afrika Kusini (Cape Warthog) imekwisha sasa (1865)
- Phacochoerus a. delamerei, Ngiri Somali (Somali Warthog)
Phacochoerus africanus, Ngiri wa Kawaida (Common Warthog)
Potamochoerus larvatus, Nguruwe-mwitu (Bushpig)
Potamochoerus porcus, Nguruwe Mwekundu (Red River Hog)
Sus scrofa, Jivi au Nguruwe-mwitu wa Ulaya (Wild Boar)
- Sus s. domestica, Nguruwe-kaya (Domestic Pig)

Spishi za Asia

Babyrousa babyrussa (Golden Babirusa)
Babyrousa celebensis (Sulawesi Babirusa)
Babyrousa togeanensis (Togian Babirusa)
Porcula salvania (Pygmy Hog)
Sus ahoenobarbus (Palawan Bearded Pig)
Sus barbatus (Bearded Pig)
Sus cebifrons (Visayan Warty Pig)
Sus celebensis (Celebes Warty Pig)
Sus oliveri (Mindoro Warty Pig)
Sus philippensis (Philippine Warty Pig)
Sus verrucosus (Javan Warty Pig)

Maelezo na tabia

Nguruwe ana pua kubwa, macho madogo na mkia mdogo unaokuwa umejikunja na mfupi, uliopinda au ulionyooka. Huwa ana mwili mkubwa, miguu mifupi na nywele zilizojiviringisha. Ana kwato nne kwa kila mguu, huku mbili kubwa za mbele zikitumika kutembelea.^[1]

Kuzaa huwezekana msimu wote wa mwaka katika ukanda wa tropiki, lakini hasa misimu ya mvua. Nguruwe jike huweza kubeba mimba akiwa na miezi 8 mpaka 18. Kisha ataanza kupata hedhi kwa muda wa siku 21 kama hajashika mimba. Nguruwe dume huweza kushiriki masuala ya uzazi katika umri wa miezi 8 mpaka 10.^[2] Kwa uzao mmoja, wanaweza kupatikana watoto 6 mpaka 12, waitwao vibwagala. Kisha kuachishwa kunyonya, familia mbili au tatu zinaweza kuishi pamoja mpaka msimu mwingine wa kujamiiana.

Nguruwe hawana tezi za jasho, hivyo nguruwe hujipoza kwa kutumia maji au matope wakati wa joto kali. Pia hutumia matope kama njia ya kujikinga na kuunguzwa na jua. Zaidi, matope huzuia wasiathiriwe na inzi na vijidudu.

Nguruwe wanaofugwa nyumbani hukuzwa na wakulima kwa ajili ya nyama na ngozi. Nywele zao ngumu hutumika pia kwa kutengeneza brashi. Baadhi ya spishi za nguruwe, kama vile wale wa Asia, "pot-bellied pig", huwekwa kama wanyama wa ndani wapenzi.

Chakula

Nguruwe ni omnivora, yaani wanakula nyama na majani. Nguruwe hula mabaki na hujulikana kwa kula chakula chochote, kujumuisha wadudu, minyoo, magamba ya miti, takataka na hata nguruwe wengine. Wakiwa mwituni hula majani, nyasi, mizizi, matunda na maua. Kwa nadra, nguruwe wakiwa wanafugwa, huweza kula watoto wao kama wakichukizwa sana.

Nguruwe wa kawaida wana kichwa kikubwa chenye pua ndefu iliyoimarishwa kwa mfupa mgumu na mduara wa tishu ngumu mbele. Pua hiyo hutumika kuchimba udongo ili kutafuta chakula na ni ogani yenye uwezo mkubwa wa kuhisi.

Nguruwe huwa na seti kubwa ya meno 44. Meno ya nyuma yametoholewa kusaga, na huendelea kukua na huchongwa na misuguano ya meno yenyewe.

Nguruwe wanaochungwa mwituni kwa msaada wa wachungaji, wana uwezo mkubwa wa kunusa, na hutumika kutafuta uyoga katika nchi nyingi za Ulaya.

Nguruwe wafugwao

Mkulima wa Swideni na kitoto cha nguruwe (kibwagala) mapema karne ya 20.

Nguruwe wa nyumbani hutambulika kwa jina la kisayansi Sus scrofa. Walianza kufugwa karibu miaka 5,000 mpaka 7,000 iliyopita. Walizaliwa na rangi ya kahawia na kuendelea kuwa wa kijivu. Meno chonge ya juu huwa kama ndovu za kipekee zilizopinda nje na kuelekea juu. Urefu wa nguruwe huweza kufikia milimita 900 – 1800 na uzito wa kg 50 – 350.

Nguruwe wana akili na huweza kufundishwa kazi na mbinu ndogondogo. Hivi karibuni, wamefurahia kupewa nafasi kama wanyama kipenzi wa ndani na, hasa wale nguruwe wadogo.

Nguruwe na tamaduni

Nguruwe mara nyingi hutumiwa kwenye utamaduni na ni mada maarufu kwenye misemo na nukuu maarufu.

Nguruwe kwenye dini

Kwa dini ya Wahindi mungu Vishnu alichukua umbo la nguruwe dume Varaha kwa ajili ya kuokoa dunia na pepo aliyekuwa ameivuta mpaka kilindini mwa Bahari.
Nguruwe ni mmoja kati ya mzunguko wa wanyama 12 ambao wanatokea kwenye kalenda ya kichina ya "Chinese zodiac". Waamini wa elimu ya anga wanaamini kila mnyama ana maana fulani pekee.