Afrika

Za druga značenja, pogledajte stranicu Afrika (višeznačna odrednica).

Afrika

Površina	30.370.000 km²
Stanovništvo	1.225.080.510
Države	55 + 7 delova država

Afrika je drugi kontinent na svetu po broju stanovnika, kao i po površini. Sa 30.244.050 km² (uključujući i ostrva koja joj pripadaju) čini 20,3% ukupne površine zemlje. Na afričkom kontinentu živi više od milijardu i 200 miliona stanovnika, što čini oko jedne sedmine ukupne ljudske populacije. Afrika je tropski kontinent zato što najvećim delom svoje teritorije zahvata tropski pojas i prostire se na približno podjednakom rastojanju od ekvatora ka severu i jugu (to nam potvrđuju najisturenije tačke — najsevernija i najjužnija). Zajedno sa Evropom i Azijom zovemo je Stari svet.

Stari Rimljani su koristili ime terra Africa — „zemlja Afra“ (plural, od „Afer“) — za severni deo kontinenta, koji odgovara današnjem Tunisu, gde se nalazila rimska provincija Afrika.

Geografija

Glavni članci: Geografija Afrike i Klima Afrike

Afrika je kontinent u kome se nalazi 56 država. Prostire se na 30.244.050 km², uključujući i ostrva.

Od Evrope je odvojena Sredozemnim morem, a od Azije Crvenim morem. Afrika se na severoistoku spaja sa Azijom na Sinajskom poluostrvu, kroz koji je prokopan Suecki kanal). U geopolitičkoj predstavi kontinenata Sinaj (deo Egipta), koji se nalazi istočno od Sueckog kanala, se smatra delom Afrike. Od najsevernije tačke (u Maroku) do najjužnije tačke (u Južnoafričkoj Republici) Afrika je dugačka 8000 km. Sa istoka na zapad, Afrika je dugačka 7400 km. Dužina obale Afrike je 26.000 km.

Države

Glavni članak: Države Afrike

Regioni Afrike:   Severna Afrika   Zapadna Afrika   Centralna Afrika   Istočna Afrika   Južna Afrika

Politička karta Afrike

Fizička karta Afrike

Satelitski snimak Afrike

Ime regiona i teritorije, sa zastavom	Površina (km²)	Populacija (1. jul 2002. približno.)	Gustina stanovništva (po km²)	Glavni grad
Istočna Afrika:
Britanska teritorija Indijskog okeana	60	~3.500	58,3	Dijego Garsija
Burundi	27.830	6.373.002	229,0	Gitega
Komori	2.170	614.382	283,1	Moroni
Džibuti	23.000	472.810	20,6	Džibuti
Eritreja	121.320	4.465.651	36,8	Asmara
Kenija	582.650	31.138.735	53,4	Najrobi
Madagaskar	587.040	16.473.477	28,1	Antananarivo
Malavi	118.480	10.701.824	90,3	Lilongve
Mauricijus	2.040	1.200.206	588,3	Port Luj
Majot (Francuska)	374	170.879	456,9	Mamudzu
Mozambik	801.590	19.607.519	24,5	Maputo
Reinion (Francuska)	2.512	743.981	296,2	Sen-Deni
Ruanda	26.338	7.398.074	280,9	Kigali
Sejšeli	455	80.098	176,0	Viktorija
Somalija	637.657	7.753.310	12,2	Mogadiš
Tanzanija	945.087	37.187.939	39,3	Dodoma
Uganda	236.040	24.699.073	104,6	Kampala
Zambija	752.614	9.959.037	13,2	Lusaka
Zimbabve	390.580	11.376.676	29,1	Harare
Centralna Afrika:
Angola	1.246.700	10.593.171	8,5	Luanda
Kamerun	475.440	16.184.748	34,0	Jaunde
Centralnoafrička Republika	622.984	3.642.739	5,8	Bangui
Čad	1.284.000	8.997.237	7,0	Ndžamena
Kongo	342.000	2.958.448	8,7	Brazavil
DR Kongo	2.345.410	55.225.478	23,5	Kinšasa
Ekvatorijalna Gvineja	28.051	498.144	17,8	Malabo
Gabon	267.667	1.233.353	4.6	Librvil
Sao Tome i Prinsipe	1.001	170.372	170,2	Sao Tome
Severna Afrika:
Alžir	2.381.740	32.277.942	13,6	Alžir
Egipat	1.001.450	70.712.345	70,6	Kairo
Libija	1.759.540	5.368.585	3,1	Tripoli
Maroko	446.550	31.167.783	69,8	Rabat
Sudan	1.886.068	37.289.406	14,8 ? JS	Kartum
Eritreja	121.320	4.465.651	36,8	Asmara
Etiopija	1.127.127	67.673.031	60,0	Adis Abeba
Južni Sudan	619.745		12,9	Džuba
Tunis	163.610	9.815.644	60,0	Tunis
Zapadna Sahara (Maroko)	266.000	256.177	1,0	El Ajun
Teritorije južne Evrope u Severnoj Africi:
Kanarska ostrva (Španija)	7.492	1.694.477	226,2	Las Palmas de Gran Kanarija
Seuta (Španija)	20	71.505	3.575,2	—
Madeira (Portugalija)	797	245.000	307,4	Funčal
Melilja (Španija)	12	66.411	5.534,2	—
Južna Afrika:
Bocvana	600.370	1.591.232	2,7	Gaborone
Lesoto	30.355	2.207.954	72,7	Maseru
Namibija	825.418	1.820.916	2,2	Vindhuk
Južna Afrika	1.219.912	43.647.658	35,8	Blumfontejn, Kejptaun, Pretorija
Esvatini	17.363	1.123.605	64,7	Mbabane
Zapadna Afrika:
Benin	112.620	6.787.625	60,3	Porto Novo
Burkina Faso	274.200	12.603.185	46,0	Uagadugu
Zelenortska Ostrva	4.033	408.760	101,4	Praja
Obala Slonovače	322.460	16.804.784	52,1	Abidžan, Jamusukro
Gambija	11.300	1.455.842	128,8	Bandžul
Gana	239.460	20.244.154	84,5	Akra
Gvineja	245.857	7.775.065	31,6	Konakri
Gvineja Bisao	36.120	1.345.479	37,3	Bisau
Liberija	111.370	3.288.198	29,5	Monrovija
Mali	1.240.000	11.340.480	9,1	Bamako
Mauritanija	1.030.700	2.828.858	2,7	Nuakšot
Niger	1.267.000	10.639.744	8,4	Nijamej
Nigerija	923.768	129.934.911	140,7	Abudža
Sveta Jelena (UK)	410	7.317	17,8	Džejmstaun
Senegal	196.190	10.589.571	54,0	Dakar
Sijera Leone	71.740	5.614.743	78,3	Fritaun
Togo	56.785	5.285.501	93,1	Lome
Ukupno	30.305.053	842.326.984	27,8

Istorija

Karta Afrike iz 1890. godine

Glavni članak: Istorija Afrike

Smatra se da je Afrika, kolevka čovečanstva, koju su već pre oko 3,5 miliona godina naseljavali preci današnjeg čoveka.Pre oko 1,8 miliona godina napustio ju je Homo erectus koji se proširio Evropom i Azijom. Do sada najstariji sačuvani primerak to jest posmrtni ostaci modernog čoveka su otkriveni na području Etiopije, a procenjuje se da oni potiču iz 200.000 godina pre nove ere. Krajem ledenog doba oko 10.500 godine p. n. e. Sahara je postala plodna ravnica u koju su se doseljavali tadašnji ljudi, ali njenim isušivanjem oko 5.000 godina p. n. e. stanovništvo je bilo prisiljeno da se preseli na jug i na sever, na obale Sredozomnog mora. Nakon isušivanja Sahare jedino plodno područje s ugodnom klimom postaje Nil (reka) koja se uspešno probija kroz Saharsku pustinju do mora. Uz njene obale nastaje prva velika civilizacija Afrike, Egipatska civilizacija, oko 5 000 godina pre nove ere. Ova civilizacija koja će se uz razne političke prekide i invazije uspešno održati praktično sve do zadnjih dekada stare ere. Ona će ostaviti za sobom piramide kao najstarije preživele ljudske spomenike, koji 4000 godina nakon izgradnje još uvek stoje i pokazuju građevinsku domišljatost tog naroda, naroda koji je isto tako izumeo pismo (oko 3300. p. n. e.) i medicinu.

Između 1000 i 300 godine pre nove ere svoje kolonije u severnoj Africi grade stari Grci i Feničani, ali njena budućnost će biti određena tek rimskim osvajanjima tokom kojih su aneksirane sve tamošnje severno afričke države i civilizacije.

U 7. i 8. veku dolazi do arapskog osvajanja Afrike čime se severni deo kontinenta našao pod arapsko-islamskim uticajem. Pre početka nove ere u Nubiji se razvilo kraljevstvo Kuš, te Kraljevstvo Aksum u današnjoj Etiopiji. U zapadnoj se Africi 700. godine razvija kraljevstvo Gana koje traje do 1200. U 8. veku arapski trgovci stvaraju trgovački put preko Sahare s bogatim trgovačkim gradovima. Razmenjuju oruđe i oružje, bakar i konje za zlato, kožu i robove. Oko 1100. javlja se kraljevstvo Benin u zapadnoj Africi koje traje sve do 1897. Oko 1200. se javlja kraljevstvo Mali (traje do 1500), a 1350. kraljevstvo Songaj (koje traje do 1600). Na jugu Afrike 1270. do 1450. traje kraljevstvo Šona. Grad Timbuktu u 14. veku postaje središte trgovačkih puteva koji vode preko Sahare.

Kolonijalna podela Afrike 1914. godine

Ostala većina stanovnika Afrike južno od Sahare bila je izolovana od događaja u severnoj Africi. Bartolomeu Dias oplovljava Rt dobre nade. Evropsku ekspanziju u Africi započeli su Portugalci u 15. veku čime započinje ekonomsko iskorištavanje Afrike. Oni su zauzeli obale kraljevstva Konga i obalu istočne Afrike, te stvorili svoje kolonije u Angoli i Mozambiku. Od 17. veka Britanci su započeli osvajanje obale današnje Gane, a Francuzi su zauzeli ušće rijeke Senegal. God 1652. Svoju koloniju u Južnoj Africi, Kejptaun, stvorili su Holanđani. Već u 16. veku počinje izvoz crnog roblja u Ameriku. U 18. je veku više od 7 miliona Afrikanaca poslano u Ameriku kao roblje, što tamo dovodi do situacije da većinu u mnogim karipskim državama čine osobe koje potiču iz Afrike. Tokom 18. i 19. veka trajala su istraživanja unutrašnjosti Afrike. Britanski istraživači postepeno su otkrivali sve veća i veća područja crne Afrike. Kolonijalno osvajanje Afrike u pravom smislu ostvareno je u 19. veku. Najveće kolonijalne sila postale su Velika Britanija i Francuska, a osim njih kolonizatori su bili i Nemačka, Belgija, Italija, Portugal, Španija. Podela Afrike na kolonije službeno je prihvaćena na Berlinskom kongresu 1885.

Prvi svetski rat koji traje između 1914. i 1918. godine je pored ostalog bio i rat za kolonije pošto je jedan od zahteva članica centralnog saveza bio preraspodela kolonija, pošto su se te novostvorene države kasno pojavile na političkoj sceni da bi sudelovale u podelama 19. vijeka. Poraz Nemačke u ratu je ujedno označio podelu malenog broja njenih kolonija među pobednicima, ali to za tamošnje afričko stanovnoštvo prolazi bez ikakvog značaja. Drugi svetski rat koji se s izuzetkom severnoafričkih arapskih država/kolonija vodio izvan ovog kontinenta ipak dovodi do velikih promena. S jedne strane kod mobilizovanih afrikanaca kao i tamošnje novostvorene političke elite dolazi do nacionalnih buđenja, a s druge strane evropske kolonijalne velesile Francuska i Ujedinjeno Kraljevstvo su praktično bankrotirale, tako da na početak afričkih zahtjeva i pobuna nisu uspele da odgovore. Rezultat toga postaje dekolonizacija Afrike, to jest tamošnje kolonije postaju nezavisne iako s njihovom ekonomijom u stvarnosti i dalje upravljaju bivši kolonijalni gospodari. Tokom šezdesetih godina 20. veka te ranije kolonijalne velesile su „darovale“ svim svojim bivšim kolonijama nezavisnost tako da početkom sedamdesetih jedini kolonijalni gospodari ostaju Portugal (Angola i Mozambik) i Španija (Zapadna Afrika), koje daju nezavisnost u trenutku kada ih padaju fašistički režimi. Njihovim povlačenjem jedini kolonijalni gospodari u Africi postaju sami afrikanci, to jest Južna Afrika koja daje nezavisnost Namibiji 1990. godine i Eritreja koja se izborila za samostalnost od Etiopije 1991. godine. Trenutačno posljednja afrička kolonija je Zapadna Afrika koju nakon španskog napuštanja osvaja, a ubrzo potom i masovno naseljava Maroko.

Politika

Glavni članak: Politika Afrike

Karta evropskih kolonija pred Prvi svetski rat

  Belgija

  Nemačka

  Španija

  Francuska

  Ujedinjeno Kraljevstvo

  Italija

  Portugal

  Nezavisne zemlje

Afrika se sastoji od 56 država od kojih su većina republike u kojima vlast ima predsednik.

Od sticanja nezavisnosti, razvoj afričkih država je sputavan nestabilnošću, korupcijom, nasiljem i diktaturama. Velikim delom evropske metropole su neokolonijalnom politikom podsticale nestabilnost u svojim bivšim kolonijama. Donedavno, samo nekoliko država u Africi je razvilo demokratske vlade, u kojima nije na vlasti diktatura.

U mnogim zemljama su se pojavila stara plemenska neprijateljstva, koja su bila smirena u doba kolonijalnih vlasti. U mnogim državama se vojska pojavila kao jedini faktor koji može održati red i praktično imati vlast.

U periodu između 1960. i 1980. u Africi je bilo više od 70 državnih udara i 13 atentata na predsednike.

Hladni rat, sukob između SAD i Sovjetskog Saveza je takođe imao ulogu u nestabilnosti. Kada su države postajale nezavisne obe zaraćene strane su očekivale pristupanje jednom od blokova. Najveći broj država se u to vreme pridruživao Pokretu nesvrstanih. I pored toga, mnoge države severne Afrike su primale sovjetsku vojnu pomoć, dok su centralne i južne afričke države bile potpomognute Sjedinjenim Državama ili Francuskom.

Padovi vlada i korupcija su kao rezultat dali rašireno siromaštvo, glad, dok su u značajnoj meri distributivni sistemi nesposobni da stanovništvu obezbede dovoljne količine vode i hrane za opstanak. U Africi je došlo i do velikog širenja brojnih zaraznih bolesti poput HIV virusa, uzročnika side.

Pod pritiskom međunarodnih finansijskih institucija, poput MMFa, mnoge afričke vlade su pokrenule ekonomije koja počinje da daje pozitivne rezultate.

Političke asocijacije kakva je Afrička unija, daju nadu za veću kooperativnost i mir među zemljama.

Ekonomija

Mapa Afričke ekonomske zajednice

I ako je veoma bogata prirodnim resursima, Afrika je ostala svetska najsiromašniji i najnerazvijeniji kontinent. Razlozi za to su višestruki, od smrtonosnih zaraza (poput side i malarije), visokog stepena korupcije vlada, neuspešnog centralnog planiranja, visokog stepena nepismenosti, nedostatka kapitala, čestih sukoba. Prema statistici Ujedinjenih nacija iz 2003. godine, najsiromašnije 25 države su iz Afrike. Sever Afrike je u daleko boljoj poziciji od podsaharske Afrike. Izuzetak je i Južnoafrička republika, ali i Svazilend, Lesoto, Bocvana i Namibija uglavnom zbog rudarstva. Sejšeli, Gabon i Ekvatorijalna Gvineja su bogatije zbog bogatih nalazišta nafte.

Siromaštvo, nepismenost, neuhranjenost i nedostatak vode kao i sanitetskih uslova života, kao i slabo zdravlje pogađa veliki deo stanovništva na afričkom kontinentu. U avgustu 2008, Svetska banka je izmenila globalnu granicu siromaštva od 1,25 dolara (ranije je bila 1,00). Čak 80,5% stanovništva podsaharske Afrike živi na manje od 2,5 dolara dnevno 2005. godine.

Privreda većine afričkih zemalja dominira poljoprivreda. Industrija je ograničena na Južnoafričku republiku. Izvoz mnogih zemalja zavisi o jednom jedinom artiklu - bakar, zlato, kafa. Mnoge afričke vlade traže prekomorske ulagače kako bi unapredile svoju privredu i razvile širu industrijsku osnovu.

Stopa godišnjeg rasta BDP iznosi 0,74%. BDP po glavi stanovnika je vrlo nizak. Od dvadeset najsiromašnijih zemalja sveta sa BDP manjim od 300 dolara, osamnaest ih se nalazi u Africi. Najsiromašnije države su: Burundi, Kongo i Liberija sa BDP od oko 100 dolara. Najbogatije države su Mauricijus, zatim Južnoafrička republika, Bocvana, Sejšeli, Namibija, Tunis itd. Afrika proizvodi oko 28% svetske proizvodnje kakaoa, 25% kafe, 56% ulja palme, 11% pamuka i 6% prirodnog kaučuka. Afrika je takođe bogata šumama - 23% kontinenta je pokriveno šumama što je oko 12% svetskih zaliha drvne mase.

Demografija

Glavni članak: Demografija Afrike

Približno 80% Afrikanaca živi južno od pustinje Sahara. Domorodačko stanovništvo podsaharskih zemalja je uglavnom crnačko. Postoje brojne varijacije fizičkih odlika među crnačkim stanovništvom, a najuopštenija podela je na tip Masaji koji su poznati po visokoj građi i na tip Pigmeji koji su među najnižim tipovima na Zemlji.

Bantu jezici su dominantni u zapadnoj, centralnoj i južnoj Africi. U pustinji Kalahari u južnoj Africi, živi narod poznat pod imenom Bušmani.

Na severu Afrike živi brojno stanovništvo koje ne pripada crnačkoj populaciji. Narodi severne Afrike u najvećem broju govore afro-azijskim jezicima. U ove narode spadaju i drevni Egipćani, Berberi, Nubijci koji su proširili civilizaciju iz severne Afrike po antičkom svetu. U 600. godini, Arapi muslimani su sa istoka prešli u Afriku i osvojili čitav region. Berberi su ostali u manjini u Maroku i Alžiru, dok jedan broj Berbera živi i u Tunisu i Libiji. Tuarezi i drugi nomadski narodi su većinsko stanovništvo u saharskim državama.

Narodi poput Etiopljana i Somalijaca se najčešće smatraju crncima, ali istorijski gledano oni su mešanog porekla, i vezani su i za severnoafričku i za podsaharsku kulturu.

Neki delovi istočne Afrike, a naročito ostrvo Zanzibar su prihvatili Arapske i muslimanske doseljenike i trgovce u srednjem veku. Od početka šesnaestog veka Evropljani kao što su Portugalci i Holanđani formirali su trgovačke stanice i utvrđenja duž zapadne i južne obale Afrike. Velik broj Holanđana, Francuza i Nemaca su naselili današnju Južnu Afriku. Njihovi potomci, Afrikaneri, su najveća belačka populacija u Južnoj Africi.

Približno 20% Afrikanaca su pripadnici urođeničkih afričkih religija. Mali broj Afrikanaca poštuje Jevrejsku tradiciju, dok su u najvećem broju hrišćani i muslimani.

Jezici

Karta Afrike sa jezičkim grupama

Glavni članak: Afrički jezici

Postoje četiri grupe jezika koje pripadaju Africi.

• Afro-azijski jezici kao što su berberski i semitski jezici
• Niger-kongoanski jezici najveća podgrupa su bantu jezici među kojima je i svahili
• Kojsanski jezici Bušmana i Hotentota
• Nilo-saharski jezici u ovu grupu spada jezik naroda Masai

Engleski, francuski i portugalski jezik su zvanični jezici u nekim državama.

Kultura

Glavni članak: Afrička kultura

Mnoge severne države od Egipta do Maroka se smatraju delom arapske kulture. Južno od Sahare postoji velik broj kulturnih područja, od kojih su neki veoma mali. Veliki deo tih kultura se može smatrati delom Bantu kulture.

Spisak afričkih pisaca

Afrička umetnost

Afrički film

Religija

U Africi postoji mnogo rasprostranjenih religija. Islam 45% i hrišćanstvo 40% su najraširenije religije u velikom broju država dok druge države imaju lokalne religije koje su tradicija pojedinih plemena.

Saobraćaj

Glavni članak: Saobraćaj u Africi

Slika železničke stanice u Adis Abebi iz 1906. godine

Saobraćaj je u Africi vrlo slabo razvijen, što je posledica različitih prirodnih i društvenih činilaca. Najvažnije prepreke razvoja su: slaba razuđenost obale, strmi planinski rubovi nad njima, vodopadi na rekama, pustinje, prašume, močvare i velike udaljenosti. Zato je Afrika u pretkolonijalnom razdoblju saobraćajno bila vrlo zaostala, a takvo stanje je do danas tek delimično popravljeno. Tradicionalan način saobraćaja kao onaj na kamili još uvek se često koristi u slabije pristupačnim delovima Afrike, a u sredozemnoj Africi teret često prenose magarci i mazge. Pretkolonijalna Afrika južno od Sahare nije poznavala kola na točkovima sve do 19. veka kada su Buri prodirali u unutrašnjost stepa volovskim zapregama. Kolonijalno razdoblje unosi bitne promene – ubrzo je obala bila uključena u okeansku plovidbu, ali problem je bio povezati unutrašnja proizvodna područja sa obalom. I danas je taj problem prisutan.

Afrika ima oko 8.000 km unutrašnjih plovnih puteva koji su zbog nedostatka međusobne povezanosti i povezanosti s morem privredno manje važni. Mreža reka Nila, Konga i Nigera pruža ograničene mogućnosti pristupa prostorima unutrašnjosti kontinenta jer brojni vodopadi i slapovi sprečavaju plovidbu duž većeg dela rečnog toka. Afričke železnice sagrađene su prvenstveno radi iskorištavanja prirodnih resursa i većina ih povezuje unutrašnjost sa većim priobalnim gradovim, ostavljajući velike delove kontinenta nedirnutima – pet zemalja bez pristupa moru uopšte nema železnice (Mali, Gvineja Bisao, Sijera Leone, Liberija i Gvineja). Afrika ima manje železničkih pruga od ijednog drugog kontinetta. Najrazvijeniju mrežu železnica ima JAR, na koju otpada 24% svih afričkih šina. Potpuno samostalnu železničku mrežu ima Egipat (7% afričkih pruga) i atlaske zemlje (13% afričkih pruga). Nakon Prvog svetskog rata Afrika dobija i prve automobilske puteve. Mnogi putevi su izgrađeni 1970-ih ali ekonomske poteškoće otežavaju njihovo održavanje i proširivanje mreže. Velike udaljenosti, nedostatak drugih saobraćajnih veza i potreba za brzom povezanošću sa svetom dovode do naglog razvitka vazdušnog saobraćaja.

Literatura

• Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 86. ISBN 86-331-2075-5. 
• Hassan, Fekri A. (2002). Droughts, Food and Culture. Springer. str. 17. ISBN 978-0-306-46755-4. 
• Keenan, Jeremy (2013). The Sahara: Past, Present and Future. Routledge. str. 1—41. ISBN 978-1-317-97001-9. 
• Kimbel, William H.; Rak, Yoel; Johanson, Donald C. (1994). The Skull of Australopithecus Afarensis. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-515706-2. 
• McGrail, Sean (2004). Boats of the World. Oxford University Press. str. 48. ISBN 978-0-19-927186-3. 
• Shavit, Jacob; Shavit, Yaacov (2001). History in Black: African-Americans in Search of an Ancient Past. Taylor & Francis. ISBN 978-0-7146-8216-7. 
• Asante, Molefi (2007). The History of Africa. USA: Routledge. ISBN 978-0-415-77139-9. 
• Clark, J. Desmond (1970). The Prehistory of Africa. London: Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-02069-2. 
• Crowder, Michael (1978). The Story of Nigeria. London: Faber. ISBN 978-0-571-04947-9. 
• Davidson, Basil (1966). The African Past: Chronicles from Antiquity to Modern Times. Harmondsworth: Penguin. OCLC 2016817. 
• Gordon, April A.; Gordon, Donald L. (1996). Understanding Contemporary Africa. Boulder: Lynne Rienner Publishers. ISBN 978-1-55587-547-3. 
• Khapoya, Vincent B. (1998). The African experience: an introduction. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. ISBN 978-0-13-745852-3. 
• Moore, Clark D., and Ann Dunbar (1968). Africa Yesterday and Today. The George School Readings on Developing Lands. New York: Praeger Publishers. CS1 održavanje: Višestruka imena: spisak autora (veza)
• Naipaul, V. S. (2010). The Masque of Africa: Glimpses of African Belief. Picador. ISBN 978-0-330-47205-0. 
• Besenyő, János. Western Sahara , free online PDF book, Publikon Publishers, Pécs. 2009. ISBN 978-963-88332-0-4.
• Wade, Lizzie (2015). „Drones and satellites spot lost civilizations in unlikely places”. Science. doi:10.1126/science.aaa7864. 

Spoljašnje veze

Opšte informacije

• Afrika na sajtu Curlie (jezik: engleski)
• African & Middle Eastern Reading Room from the United States Library of Congress
• Africa South of the Sahara from Stanford University
• The Index on Africa from The Norwegian Council for Africa
• Aluka Digital library of scholarly resources from and about Africa
• „Africa Interactive Map”. Arhivirano iz originala 06. 10. 2017. g. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza)
• One of the new competitors in Africa

Istorija

• „African Kingdoms”. Arhivirano iz originala 29. 08. 2019. g. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza)
• „Different Africa Countries Songs”. Arhivirano iz originala 15. 12. 2019. g. 
• The Story of Africa from BBC World Service
• Africa Policy Information Center (APIC)
• Hungarian military forces in Africa

Novinski mediji

• allAfrica.com current news, events and statistics
• Focus on Africa magazine from BBC World Service